صفر تا ۳ ماهگی: بخور، بخواب!
بله! فرزند کوچولوی شما اینطوری روز را شب میکند. با اینحال شیرخوار قادر است با استفاه از حس لامسه، شنوایی و بویایی خود با محیط اطرافش آشنا شود. اسباببازیهای رنگارنگ و خیلی جدید به او کمکی نمیکنند. تنها کافی است چند اسباببازی خیلی ساده و قابل شستشو را دورش بگذارید یا او را تاب دهید و برایش آواز بخوانید؛ همین وسایل و کارهای خیلی ساده سبب تکامل حواس فرزندتان میشود.
بهترین بهترینها
• آینه نشکن: بچه زیر ۳ ماه نمیتواند تحرک چندانی داشتهباشد در عوض با چشمهای بامزهاش تمام دنیا را کندوکاو میکند. او هنوز دنیا را تار میبیند بههمیندلیل لازم نیست برای او اسباببازی ویژهای تهیه کنید. آینهای که مقابل صورت او قرار میدهید به احساس او از شناخت خودش کمک میکند. میتوانید خودتان هم جلوی او بایستید و برایش شکلک درآورید.
• اسباببازی با کنتراستهای بالا: اسباببازیهایی که تضاد رنگی قابلتوجهی دارند بینایی فرزندتان را تحریک میکنند و همچنین سبب تکامل مهارتهای حرکتی کودک میشوند زیرا کودک با دیدن این رنگهای متضاد ترغیب میشود که به آنها لگد بزند یا دستش را به آنها برساند. پس بهتر است اسباببازیهایی را که در آنها ترکیب رنگهای سیاه و سفید بهکار رفته انتخاب کنید یا عکسهایی از طرحهای ساده که به ترتیب سیاه و سفید نقاشی شدهاند را بالای تخت او بیاویزید.
• اسباببازیهای نرم: عروسکهای پارچهای، مخملی، خزدار و فشاری که جغجغهدارند برای نوزاد و شیرخوار زیر ۳ ماه خیلی جذاب است زیرا دو حس لامسه و شنوایی او را تحریک میکند.
۳ تا ۶ ماهگی: دنیایی سرگرمکننده مثل اسباببازی
در این دوره همه اشیا و محیط پیرامون شیرخوار برای او حکم اسباببازی را دارند. او میتواند به همه چیزهای جدیدی که به چشمش میخورد زل بزند و با آنها سرگرم شود. بچه نازنازی ۳تا۶ ماهه کمکم یاد میگیرد بنشیند و برای تجربه لمس سطوح مختلف دست خود را به اشیا مختلف برساند. شیرخوار ۳تا ۶ ماه هر چیزی را وارد دهانش میکند زیرا قویترین حس او در این سن چشایی است و به اینطریق با همه آنچه نمیشناخته آشنا میشود. اگر فرزند شما در این سن آواهای بیمعنا هم ساخت تعجب نکنید این صداها هم برای او نوعی بازی محسوب میشوند.
بهترین بهترینها
آویزها: مهارتهای حرکتی زمانی به حد مطلوب میرسند که قوای عضلانی کودک تقویت شده باشد. بچه در این سن باید یاد بگیرد که گردن خود را محکم نگه دارد. توصیه میشود آویزهایی را بالای سر او وصل کنید تا برای گرفتن آنها تحریک شود و تلاش کند گردنش را بالا بیاورد. این تمرین به هماهنگی حرکات چشم و دست او کمک میکند. آویزهای شما میتوانند آینه نشکن، عروسکهای فشاری و انواع اشیای نشکن و بیخطر باشند.
کتابهای پارچهای و پلاستیکی: بچه ۳تا ۶ ماه شیفته شگفتیهای زبان است. پس وقت آن است که قصه گفتن را برایش شروع کنید و اولین کتابهای عمرش را دستش بدهید. سعی کنید هنگام قصه گفتن و خواندن کتاب ماجرا را هیجان انگیز کنید، آهنگ صدایتان را بالا و پایین ببرید، مانند قصهگوهای ماهر لحن کلامتان را متناسب با حالوهوای داستان عوض کنید، عکسهای کتاب را به او نشان دهید و نام شخصیتهای کتاب را برایش تکرار کنید: «نینی»، «سگ»، «جوجه» و….. این سرگرمیها مهارتهای کلامی اولیه را در فرزندتان تقویت میکند.
۶ تا ۹ ماه: اکتشاف دنیا
خیالتان را راحت کنیم بچه شما در این سن به هرچیزی ببیند دست میزند چرا که مهارتهای حرکتی او تکامل ویژهای یافته است. این کوچولوی بامزه دوست دارد کف بزند، اشیای مختلف را بههم بکوبد و مبل و صندلی را بگیرد و بلند شود.
بهترین بهترینها
اسباببازیهای حرکتی: بچه در این سن توانایی لازم برای مهار حرکات گردن و سرش را دارد. اسباببازیهایی محرک و صدادار برای ۶ تا ۹ ماههها خیلی کارساز است زیرا هماهنگی حرکات چشم و اندامهای او را تقویت میکنند و باعث میشوند بچه از اندامهای حرکتیاش استفاده کند. البته زمان استفاده از این اسباببازیها باید محدود باشد و از ۲۰تا۳۰ دقیقه بیشتر نشود. نکته دیگر اینکه از جامپرها استفاده نکنید زیرا عادت کودک به آنها سبب برهمخوردن تعادل حرکتی آنها شده و بچه هنگام راهرفتن وزناش را به جای پاشنه بر انگشتهایش میاندازد.
اسباببازیهای ساختنی: انواع خانهسازی، حلقهها و گویهایی که باید بهنوعی روی هم یا کنار هم چیده شوند برای این بچهها مناسب هستند. فرزندتان کمکم از شما یاد میگیرد این اجزا را روی هم سوار کند یا اصلا آنچه شما برایش ساختهاید را خراب کند و برهم بریزد. این اسباببازیهای ساده مفاهیم حجم و رنگ و تناسبهای فضایی را به فرزندتان آموزش میدهند.
ظروف پلاستیکی: هنگام آشپزی و کار در آشپزخانه ظروف پلاستیکی آشپرخانه را به فرزندتان بدهید تا با آنها سرگرم شود. او ظروف را به هم میکوبد، آنها را در هم میگذارد، پرتاب میکند اما این کارها را برای حرص دادن شما انجام نمیدهد؛ همه این بازیهایی که از نظر شما بیمعنیاند برای کودک آشنایی با مفاهیم و ارتباط اشیا با هم هستند.
۹ تا ۱۲ ماهگی: سرگرمی
بچه با انرژی و کنجکاو شما تمام سعیاش را میکند که خودش را بالا بکشد تا کمکم راه بیافتد و از هر چیزی بالا برود. او همچنین اولین کلمههای زندگیاش را به زبان میآورد. بهترین اسباببازیها برای بچههای با این سنوسال آنهایی هستند که کودک را به حرکت و جستجو وادار میکنند.
بهترین بهترینها
اسباببازیهای آوازهخوان: شیرخواران ۹ تا ۱۲ ماه عاشق موسیقی و شعر هستند و تا تولد یکسالگیشان با شنیدن آهنگهای مورد علاقهشان بدنشان را حرکت میدهند. برایش عروسک یا اسباب بازیهای موزیکال، شعرهای کودکانه یا طبل و ارف و سازدهنی بخرید. اجازه دهید او هم آهنگهای مخصوص خودش را بسازد و بخواند.
توپ: همین اسباببازی ساده و ارزان ساعتها کودکتان را سرگرم میکند. توپ قل میخورد و فرزندتان آن را دنبال میکند و با همین فعالیت ساده هماهنگی دست، چشم و پاهایش تقویت میشود. به فرزندتان یاد دهید که دوپایی بنشیند و بلند شود، توپی که برایش میاندازید را بگیرد و به طرف شما بیندازد.
چطور اسباببازیها را بشوییم؟
• اسباببازیهای پلاستیکی را قبل از اولین استفاده بشویید و بعد از استفاده به طور منظم هرچند وقت یکبار در ماشین ظرفشویی یا با آب داغ بشویید تا میکروبهای آنها از بین بروند. میتوانید از مواد ضدعفونیکننده هم کمک بگیرید.
• اسباببازیهای پشمالو محل تجمع گردو غباراند و میتوانند سبب حساسیت فرزندتان شوند پس به طور منظم آنها را خوب بشویید و در آفتاب خشک کنید.