فرد خلاق كسي است كه از ذهنی جستجوگر و آفريننده برخوردار باشد. خلاقیت عبارت است از توانايي ديدن چیزها به شیوه های جديد، شكستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فكر كردن به شیوه اي متفاوت و ابداع چیزهای جديد. خانواده يكي از عوامل بسیار مهم در رشد و پرورش خلاقیت کودکان محسوب مي گردد که نقش مهمی در شكوفايي خلاقیتهاي كودكان دارد.
ویژگیهای کودکان خلاق:
١. كودكان خلاق اغلب با آب و تاب حرف مي زنند. ذكر جزيیات يك ماجرا و به تفضیل سخن گفتن
مي تواند نشانه قدرت خیال و تصور زياد باشد.
٢. دقت و توجه شدید در گوش دادن، مشاھده كردن يا انجام دادن كاري دارند.
٣. شور و نشاط و مشغولیتھاي شديد جسماني دارند.
٤. در صحبتھای خود از قیاس استفاده می کنند.
٥. عادت به وارسی منابع مختلف دارند.
٦. با دقت به اشیا و پیرامون خود می نگرند.
٧. اشتیاق به صحبت کردن درباره كشفیات با ديگران دارند.
٨. توانایی ابداع بازیھای جدید و تغییر در بازیھا دارند.
٩. کنجکاوی زیادی برای سردرآوردن از امور دارند.
١٠ . در گفتار خود جسارت زیادی دارند.
١١ . سئوالات عجیبی طرح می نمایند.
انگیزه و خلاقیت كودک در محیط خانواده زماني از بین مي رود كه :
١- تاكید بیش از حد والدين بر ھوش و حافظه كودک
٢- ايجاد رقابت میان كودكان
٣- تاكید افراطي بر جنسیت كودک
٤- قرار دادن قوانین خشك و دست و پا گیر در منزل
٥- عدم آشنايي والدين با مفھوم واقعي خلاقیت
٦- انتقاد مكرر از رفتارھاي كودک
٧- بیھوده شمردن تخیلات كودک
٨- عدم شناسايي علائق دروني كودک
٩- عدم وجود حس شوخ طبعي در محیط منزل
١٠ – تحمیل نقش بزرگسال به كودک
برای افزایش خلاقیت كودكان باید:
١. ھرگز کودک را تحقیر نکنیم. کودکي که احساس حقارت کند ھرگز دست به خلاقیت نمي زند.
٢. محیطي مناسب براي انجام كارھاي خلاق آنھا فراھم نمايید.
٣. امكانات و وسايلي در اختیار آنھا قرار دھید تا به كمك آنھا خلاقیت ھاي خود را ابراز نمايند. به عنوان مثال وسايل موسیقي، نقاشي و طراحي و …
۴. كارھاي خلاق كودكان را تشويق كنید و آنھا را در معرض نمايش قرار داده و از ارزيابي بیش از حد آنان خودداري كنید.
۵. به عنوان بزرگسال، خود به انجام كارھاي خلاق بپردازید و اجازه دھید كودكان شما شاھد كارھاي خلاقتان باشند.
۶. به شیوه ھاي آموزشي در خانواده خود توجه داشته باشید .
٧. براي كارھاي خلاق ديگران ارزش قائل شويد .
٨. از تأكید بر تصورات قالبي در خصوص جنسیت كودكان شديداً خودداري نمايید؛ به عنوان مثال دختر ماشین بازي نمي كند، پسر عروسك بازي نمي كند يا پسر گريه نمي كند.
٩. امكان شركت در فعالیت ھا و كلاسھاي ويژه را براي آنان فراھم نمايید.
١٠ . اگر مشكلات يا گرفتاريھاي در خانواده وجود دارد از آن مشكلات به شیوه مثبتي استفاده كنید و با تشويق به كودك خود اجازه ابراز احساسات و اظھار نظر بدھید .
١١ . توجه داشته باشید كه استعداد فقط سهم كوچكي از خلاقیت است و تمرين و نظم بخشیدن به آن از اھمیت بیشتري بر خوردار است .
١٢ . اجازه بدھید كودك خودش باشد حتي اگر رفتارھاي عجیب از او سر بزند و سعي كنید درحضور جمع كودك خود را خلاق معرفي نكنید؛ در غیر اين صورت اطرافیان انتظارات بیش از حدي از كودك شما خواھند داشت.
١٣ . با كودك خود شوخ طبع و مھربان باشید.
