آیا می توان مصرف داروهای ضد افسردگی را در بارداری ادامه داد؟!

باورهايي از اين دست كه مصرف ‌داروهاي روانپزشكي در دوران بارداري هوش كودك را تحت تاثير قرار مي‌دهد، او را ناآرام مي‌كند و … مادران بارداري را كه به هر دليل ناگزير از استفاده از داروهاي روان‌پزشكي هستند، نسبت به ادامه مصرف يا قطع آن‌ها دچار ترديد مي‌كند. از سوي ديگر مادراني كه به دليل تغييرات هورموني، دوران بارداري پرتنشي را از نظر رواني مي‌گذرانند نمي‌دانند كه روش مناسب،‌ تحمل اين شرايط نا‌آرام روحي است يا مراجعه به روانپزشك و كنترل اين فشارها. اما دكتر سيدسعيد صدر، عضو هيئت علمي گروه روانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و متخصص اعصاب و روان معتقد است در چنين شرايطي روش درست انتخاب راهي است كه سلامت روح و روان مادر و به‌ تبع آن، كودك را هم‌زمان تامين مي‌كند. اين روش بسته به شرايط مادر مي‌تواند دستور به  قطع داروهاي روانپزشكي يا حتي ادامه مصرف آن‌ها باشد.

 

سلامت مادر و كودك تعيين كننده است

براي تصميم به تجويز كردن يا نكردن داروهاي روانپزشكي به مادران چه قبل از بارداري و چه حين بارداري بايد ميزان  نفع و ضرر مصرف يا قطع مصرف داروها را براي مادر و جنين سنجيد. به اين معنا كه بايد ديد، سازگاري با بيماري چه خطراتي براي مادر يا جنين در پي دارد و در مقابل، درمان اختلال چه فوايدي براي آن‌ها دارد. به عبارت ديگر، در مورد داروهاي روانپزشكي بايد قبل از هر چيز ديد بيماريي كه با آن مواجه هستيم، چه عارضه‌اي دارد. به عنوان مثال، بيماري كه مبتلا به افسردگي شديد است بايد اين نكته را هم در نظر بگيرد كه افسردگي حتي بر ضربان قلب، گردش خون بدن و كارآيي ذهن هم تاثير مي‌گذارد و تمام اين‌ها مي‌تواند جنين را هم متاثر كند. از سوي ديگر، بي‌حوصلگي ناشي از افسردگي باعث مي‌شود مادر در انجام دستورات پزشك معالجش مثل مصرف مكمل‌هاي غذايي، خوردن مواد غذايي مورد نياز دوره بارداري، انجام فعاليت‌هاي ضروري و مراقبت‌هاي حين بارداري، كوتاهي كند. بنابراين رسيدگي به مادر و جنين به همين سادگي دچار اخلال مي‌شود. اگر اين مادر حين بارداري درمان نشود نه تنها خود بلكه كودكش را نيز با صدمات جدي مواجه مي‌كند. جنين به دليل مراقبت‌هاي نادرست، رشد كافي نمي‌كند و از نظر روحي نيز نيازهايش تامين نمي‌شود. بنابراين در اين شرايط طبيعي است كه نوزادي به دنيا بيايد كه ويژگي‌هاي يك نوزاد سالم را از نظر روحي و جسمي ندارد.

 

كمي ناآرامي طبيعي است

به دليل تغييرات هورموني كمي تغيير در شرايط روحي و رواني مادران در دوران بارداري كاملا طبيعي است. بنابراين مادراني كه در اين دوران دچار كمي اضطراب مي‌شوند يا برنامه خواب‌شان با مشكل روبه‌رو مي‌شود، نبايد نگران سلامت جسمي و روحي فرزندشان باشند و به داروهاي روانپزشكي روي بياورند. اين شرايط كاملا طبيعي است و نه تنها مخاطراتي براي فرزند آن‌ها ندارد بلكه تنها با ايجاد تغييراتي در محيط و درمان‌هاي غير دارويي فرآيند تغييرات سيستم عصبي آن‌ها به سادگي قابل كنترل است.

 

داروهاي روان‌پزشكي كم‌ خطرترند!

بر خلاف تصور موجود به جرات مي‌توان گفت داروهاي روانپزشكي از بسياري از داروهايي كه در طب به كار مي‌روند، كم‌خطرترند و براي جنين مخاطرات جدي در پي ندارند. اما متاسفانه به دليل شناخت ناآگاهانه نسبت به تاثيرات اين داروها بسياري از مادراني كه به هر دليل مدت‌هاست اين داروها را مصرف مي‌كنند چه به دستور پزشك و چه خودسرانه در دوران بارداري ناگهان و بدون برنامه‌ريزي قبلي مصرف آن‌ها را قطع مي‌كنند آن هم بدون در نظر گرفتن اين نكته كه اين تصميم عجولانه براي قطع ناگهاني دارويي كه مادر مدت‌هاست آن را مصرف مي‌كند او را از نظر روحي به هم مي‌ريزد، بي‌قرار، مضطرب و بي‌خواب مي‌كند. تمام اين‌ها مشكلاتي هستند كه خطرات جدي براي سلامت روح و روان كودك به دنبال دارند.

 

مصرف هيچ دارويي ممنوع نيست!

در بحث روان‌پزشكي بايد گفت هيچ دارويي وجود ندارد كه مصرف آن در دوران بارداري به دليل عارضه‌اي كه در جنين ايجاد مي‌كند، ممنوعيت مطلق داشته باشد. اما چگونگي مصرف و قاعده تجويز اين داروها با اين كه مادر در هفته يا ماه چندم بارداري باشد، مرتبط است. مثلا ممكن است در ۳ ماهه اول بارداري گروهي از داروها به مادر تجويز شود كه براي او بي‌خطر است و به ترتيب در ۳ ماهه دوم و سوم داروهاي ديگري مناسب با شرايط مادر جايگزين شود. داروهايي مانند كاربامازين يا سديم‌ در ۳ ماهه اول بارداري تجويز نمي‌شود. با اين حال مادري كه چند سال است اين دارو را مصرف مي‌كند، نمي‌تواند به صورت ناگهاني و با شروع بارداري يك‌باره آن را كنار بگذارد. در چنين شرايطي مادر بايد چند ماه قبل از شروع بارداري مصرف ‌اسيد فوليك را با اين دارو هم ‌زمان كند تا در حد امكان از عوارض احتمالي آن بر كودك جلوگيري شود. بررسي‌هاي آماري نشان مي‌دهد عارضه اين ۲ دارو كه جزو پرعارضه‌ترين داروهاي روانپزشكي هستند ۴ تا ۶ درصد است. يعني از هر ۱۰۰ بارداري ۹۴ تا ۹۶ مورد آن سالم خواهند بود.

 

 براي مادر شدن‌تان برنامه‌ريزي كنيد!

بهترين توصيه براي مادراني كه داروهاي اعصاب و روان مصرف مي‌كنند بارداري با برنامه‌ريزي قبلي است تا زمان كافي داشته باشند با مشاوره و تحت نظر پزشك معالج به تدريج مصرف داروها را كنترل يا در صورت لزوم جايگزين كنند. به عبارت ديگر، قبل از قطع درمان دارويي بايد ريسك عود بيماري و مشكلات ناشي از آن سنجيده شود. به طور مثال، مشكلاتي مانند بيماري‌هاي خلقي، دوقطبي و اختلالات اضطرابي شديد در دوران بارداري و حتي بعد از آن از جمله بيماري‌هايي هستند كه مادر را به زحمت مي‌اندازند، چرا كه تغييرات خلق و خوي طبيعي مادران به دليل تغييرات هورموني در اين دوران با اين مشكلات هم‌زمان مي‌شود و آثار سو آن‌ها را تشديد مي‌كند. استرس بالا، افسردگي حاد همراه با گريه‌هاي طولاني مدت‌ و بي‌خوابي از مشكلات شايعي هستند كه در اين شرايط مادر را به مخاطره مي‌اندازند. اين فشار روحي قاعدتا بر جنين هم تاثير سو مي‌گذارد، به طوري كه كودك به جاي آرامش در رحم مادر ۹ ماه مدام در تنش است. در چنين شرايطي مسلم است كه مصرف دارو  مادر و كودك را از تحمل فشار در امان مي‌دارد.

 

نگران هوش كودك‌تان نباشيد

با اطمينان مي‌توان گفت باورهايي از اين دست كه مصرف داروهاي روان‌پزشكي هوش كودك را  تحت تاثير قرار مي‌دهد، اجازه رشد طبيعي استعدادهاي ذاتي را  از او مي‌گيرد يا كودك را نا‌آرام مي‌كند، از نظر علمي كاملا مردود است. تنها عارضه احتمالي در مورد مصرف داروهاي روانپزشكي در دوران بارداري برخي آنومالي‌هاي جنيني است كه آن هم بين ۴ تا ۶ درصد از هر ۱۰۰ بارداري گزارش شده است. اما در اين شرايط هم بايد نفع و ضرر مصرف يا قطع مصرف داروها را براي مادر و كودك سنجيد. در صورتي كه قطع داروها مادر را از لحاظ روحي در دوران بارداري به مخاطره بيندازد، قطع آن‌ها صحيح نيست. به عبارت ديگر، در شرايطي كه خوردن اين داروها به مادر و كودك آرامش مي‌دهد ادامه مصرف آن‌ها يك تصميم منطقي و صحيح است.

چه زماني بايد به روانپزشك مراجعه كنيد؟

در دوران بارداري به دليل هم‌زمان شدن پاره‌اي تغييرات در سيستم عصبي با شرايط روحي و رواني مادر تشخيص اين‌كه اين تغيير رفتار تا چه حد طبيعي است و بدون نياز به درمان‌هاي دارويي قابل كنترل است و چه زماني به مراجعه به روانپزشك و درمان‌هاي دارويي نياز دارد چندان ساده نيست؛ اما به طور كلي ۳ فاكتور رفتاري عمده وجود دارد كه بروز آن‌ها نشان مي‌دهد مادر نياز به درمان جدي دارد. اين ۳ فاكتور عبارتند از:

۱٫ زماني كه ميزان تحت فشار بودن مادر خارج از آستانه تحمل او باشد يا به عبارت ديگر از طاقتش فراتر باشد. مثلا نسبت به بچه حساس شده باشد يا كوچك‌ترين تنشي او را به شدت عصبي كند.

۲٫ تغييرات خلقي مادر در روابط بين فردي او تاثير گذاشته باشد. تاثيراتي مثل اين‌كه  حوصله اطرافيانش را نداشته باشد يا ماندن در خانه را به شركت در مهماني‌ها ترجيح دهد.

۳٫ زماني كه در عملكرد مادر اختلال ايجاد شده باشد. مثلا خانم خانه‌دار حوصله رسيدن به امور خانه از پخت و پز گرفته تا تميزكردن را نداشتن باشد يا خانمي كه كارمند است مرتب سر كار حاضر نشود و بر كارش تمركز نداشته باشد.

اين نكته بايد در نظر گرفته شود كه حتي با وجود بروز اين نشانه‌ها تشخيص نهايي روش درمان به عهده متخصص است و تنها روانپزشك است كه با در نظر گرفتن اين ۳ فاكتور و بررسي اين‌كه بيمار از نظر اختلالات رواني در چه مرحله‌اي قرار دارد، تصميم به تجويز دارو آن هم با توجه به سن و شرايط مادر از جمله سابقه خانوادگي در اختلالات روان‌پزشكي و … كدام داروها را و به چه ميزان تجويز كند.

برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…

اشتراک‌گذاری
11 نظر
  1. مامانم حاملس بهم گفت سرچش کن
    تازه قرص اعصاب هم میخوره پیش بهترین دکترم میره ولی راهنماییتون خوبه

  2. خانوم خليلي پاسخ

    باسلام من به مدت يك سال و نيم است كه داروهاي كلوميپرامين و بي پريدن و كلونازپام و تري فلوئوپرين مصرف ميكنم البته تحت نظر پزشك الان ١هفته هست كه داروهارو كم كردمو كنار گذاشتم و الان باز حالتاي وسواس فكري و دلشوره و اظطراب اومده سراغم و قصد بارداري هم دارم و وضعيت الانم غيرقابل تحمل واسم به نظر شما چيكار كنم؟آيا داروهايي هست كه بخورم و بتونم باردار بشم ولي آسيبي به خودمو بچه نرسه؟الانم ٢٦سالم هست .ممنون ميشم راهنماييم كنين

    1. سلام بهتره شما نزد روانشناس مشاوره بگیرید تا شما را روانکاوی ورفتار درمانی کنند ویا در کلاسهای انرژی مثبت شرکت کنید تا نیازی به مصرف زیاد دارو نباشد زیرا نباید بدن شما به مصرف این داروها عادت کند تا در دوران بارداری شیردهی دچار مشکل نشوید میتوانید در کنار رفتار درمانی از دم نوشهای گیاهی که آرام بخش و ضد اضطراب هستند استفاده کنید مانند سنبل الطیب ویا عرق بهار نارنج و….

  3. سلام قرص های ضد افسردگی مثل سرترالین می‌تونه به ناباروری مردان مربوط باشه یا به اسپرم صدمه بزنه بچه دار نشه لطفاً کمک کنید

  4. سلام من قرص پرپرانول کلونوزپام و هالمیدول مصرف میکنم و دوست دارم باردلر شم تحت نظر پزشک هستم میخوام بدون ایا میشه باردار شد

  5. سلام و خسته نباشید
    من ب دلیل مشکلی ک دارم و تحت نظر روانپزشک هستم داروی سرترالین نصف قرص و کلرودیاپوکساید رو میخورم
    الانم مشکوک ب بارداری ام.آز هم دادم منفی بوده.اما نگرانم که اگه باردار باشم این داروها برا سلامت جنین خطرناکه؟
    ممنون میشم جواب بدید.خیلی نگرانم

    1. سلام اگر ۱۵ روز بعد از رابطه آزمایش خون انجام داده اید یعنی اینکه باردار نیستید .

  6. سلام و خسته نباشید من دو سال بعد از یک سقط شش هفته دچار حملات پانیک شدم و هلان شش هفته باردار استم و حملات و اون حالت هایی که قبلا داشتم را دارم دارو هام را قطع کردم البته کلونازپام میخوردم هلان هیچ دارو نمیخورم خیلی حالم بد است اصلا کار خونه را به مشکل انجام میدم من میشه دارو استفاده کنم

    1. سلام باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب معالج خود مراجعه نمایید.

  7. سلام و خسته نباشید من ۶ سال دارو افسردگی مصرف میکردم پس از بارداری مدت ۴ ماه است قرصها را قطع کردم و مشکلم اینه که به هیچ وجهه نمیتوانم بخوابم آیا دارویی است که جهت جنین مضر نباشد مشکل من را حل کند ممنون میشم راهنمایی فرمائید

    1. سلام باید یکی دو روز صبور باشید روز نخوابید و شب ها حتما پیاده روی داشته باشید و بیرون از منزل باشید خود را خسته کنید مطالعه داشته باشید می توانید از مخلوط دم کرده ی سنبل الطیب و گل گاوزبان دو ساعت قبل از خواب بنوشید استفاده از آن یک تا دو شب (در حد متعادل) برای تنظیم خواب منعی ندارد .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *