اگر دور بیضه ها را آب فرا گیرد، در اصطلاح به آن هیدروسل می گویند که ممکن است یک طرفه و یا دو طرفه باشد. هیدروسل یک بیماری ساده است و با جراحی به راحتی قابل درمان است.
بیضه دارای ۶ پوشش است؛ یعنی بیضه ها توسط ۶ پوشش پوشانده شده اند. یکی از آن ها یک لایه سروزی است که اگر شروع به ترشح مایع کند، دور بیضه ها را آب فرا می گیرد که در اصطلاح به آن هیدروسل می گویند.
هیدروسل ممکن است یک طرفه و یا دو طرفه باشد.
۱ تا ۲ درصد نوزادان پسر دارای هیدروسل در هنگام تولد هستند و پس از دوران نوزادی ۶ درصد پسر بچه ها دارای هیدروسل می باشند؛ یعنی هیدروسل در هنگام تولد وجود نداشته و بعدا ایجاد شده است.
هیدروسل در نوزادان ۲ نوع است: ارتباطی و غیرارتباطی .
در نوع ارتباطی مایع موجود در اطراف بیضه توسط سوراخی در جدار شکم با داخل شکم ارتباط دارد و اگر کیسه بیضه را فشار دهیم مایع اطراف بیضه وارد شکم می شود. هیدروسل ارتباطی معمولا با بزرگ شدن بچه و تا ۲-۱ سالگی با بسته شدن سوراخ موجود در جدار شکم بهبود پیدا می کند؛ بنابراین اگر کودک دارای هیدروسل ارتباطی است می توان ۲-۱ سال قبل از جراحی صبر کرد به شرطی که هیدروسل به طور مداوم در حال بزرگ شدن نباشد.
هیدروسل یک بیماری ساده است و با جراحی به راحتی قابل درمان است ولی باید توجه داشت که ممکن است دلیل وجود یک بیماری جدی مثل سرطان بیضه نیز باشد.
علایم بالینی هیدروسل
• تورم بدون درد بیضه که نرم بوده و کم کم زیاد می شود.
• کودک نباید درد داشته باشد، وجود درد نشان از یک بیماری زمینه ای دیگر مثل عفونت و یا سرطان بیضه است.
• بیضه را معمولا می توان در کودکان لمس کرد ولی اگر میزان مایع اطراف بیضه زیاد باشد، بیضه غیرقابل لمس خواهد بود.
• اگر در یک اتاق تاریک نور چراغ قوه را در کیسه بیضه بتابانیم در صورت وجود هیدروسل از کیسه بیضه عبور می کند. در کودکان باید هیدروسل را از سایر بیماری های خطرناک بیضه افتراق داد، مهم ترین آن ها پیچش بیضه و فتق به دام افتاده است.
پیچش بیضه اگر تا ۶ ساعت درمان نشود، سبب از بین رفتن بیضه شده و فتق به دام افتاده اگر به درستی تشخیص داده نشده و اورژانس عمل جراحی نشود سبب سیاه شدن روده ها می شود.
روش بررسی معمولا هیدروسل به راحتی با معاینه بالینی قابل تشخیص است. اگر مشکوک باشیم، بهترین اقدام تشخیصی انجام سونو گرافی از بیضه ها می باشد.
روش های تشخیصی برای هیدروسل عبارتند از:
• انجام سونوگرافی که با دقت زیاد مایع اطراف بیضه و یا وجود توده در داخل بیضه را نشان می دهد. هر نوع توده در داخل بیضه سرطان است، مگر این که خلاف آن ثابت شود.
• اگر مشکوک به پیچش طناب بیضه هستیم، سونوگرافی داپلر از عروق بیضه کمک کننده است؛ چون در پیچش طناب بیضه جریان خون در شریان بیضه قطع می شود و آن را با سونوگرافی داپلر می توان تشخیص داد.
• گاهی می توان مایع دور بیضه را با سرنگ کشید ولی آن خطرناک است چون اگر علت هیدروسل سرطان بیضه باشد به علت بهم زدن راه های لنفاوی بیضه، درمان بعدی را مواجه با مشکل خواهد کرد.
• اگر مشکوک به سرطان هستیم مارکرهای بسیار حساس برای سرطان بیضه وجود دارند که می توان میزان آن ها را در داخل خون اندازه گیری کرد. درمان هیدروسل در کودکان
• بسیاری از موارد هیدروسل در کودکان به خودی خود با گذشت زمان برطرف می شوند و نیازی به جراحی ندارند.
• اگر مطمئن شدیم که بیماری زمینه ای خاصی وجود ندارد و هیدروسل نیز از نوع ارتباطی نیست و رزو بروز بر اندازه آن افزوده می شود، باید کودک جراحی شود.
• بعضی ها آب کیسه بیضه را با سرنگ می کشند، آن به هیچ وجه توصیه نمی شود چون اولا بدون تاثیر است و ظرف چند روز دوباره مایع دور بیضه جمع می شود و ثانیا اگر علت سرطان بیضه بوده باشد، درمان را به مخاطره می اندازد.
• بهترین درمان هیدروسل جراحی است که در آن پرده ای که سبب ترشح مایع می شود با جراحی برداشته می شود. اگر کودکی مبتلا به هیدروسل است و لازم است جراحی شود، باید در اولین فرصت این کار صورت گیرد، چون با گذشت زمان مایع اطراف بیضه زیادتر شده و کیسه بیضه بزرگ تر می شود و وقتی اندازه کیسه بیضه خیلی بزرگ شد، بعد از عمل جراحی خود را به خوبی نمی تواند جمع کند و برای همیشه از کیسه طبیعی طرف مقابل بزرگ تر باقی می ماند.
منبع خبر : دکتر صفری نژاد، ارولوژیست
