برخی قواعد ژنتیکی وجود دارد که بر اساس احتمالات علم ژنتیک تخمین می زند چشم جنین چه رنگی می شود.
رنگ پوست و چشم از پدیده ای کاملاً ژنتیک تبعیت می کند برخی قوانین بین ژن ها و درصد غالب بودن آن ها عامل تعیین کننده رنگ چشم جنین است .
اینکه رنگ چشم یک کودک چه رنگی شود به ژنتیک و وراثت او مرتبط است و به طور ساده‌ترهر فرد دارای دو نوع ژن است که از والدین خود به ارث می‌برد این دو ژن می‌توانند به هم شبیه یا متفاوت از باشند.
طبق نظریه مندل ژن رنگ تیره بر رنگ روشن اغلب غالب است و به همین دلیل فردی با دو ژن رنگ قهوه‌ای یا یک ژن آبی و یک ژن قهوه‌ای، اغلب رنگ چشم او قهوه‌ای می‌شود و تنها در صورتی که هر دو ژن آبی باشند رنگ چشم فرزند نیز آبی می‌شود.
آیا رنگ چشم کودک تک رنگ می شود یا ترکیبی از رنگ های مختلف ؟
اما علم پزشکی می گوید : رنگ چشم کودک ترکیبی است از ژنتیک مادر و پدر با این حال مخلوط شدن دو ژن مختلف پدر و مادر بسیار پیچیده است و تا به دنیا آمدن کودک نمی توان به صورت مسلم و قطعی در این مورد نظر داد – بعد از تولد شما می توانید به راحتی و با یک ویزیت ساده از سلامت و خصوصیات کودک خود آگاه شوید .
اما برخی می خواهند از قبل در مورد رنگ چشم کودک خود بدانند .
چه چیزی رنگ چشم کودک من را تعیین می کند ؟
۱- ملاک ژنتیک
رنگ چشم یک صفت ژنتیک است .
اگر شما و همسرتان هردو چشمانتان آبی باشد اینکه رنگ چشم کودک شما آبی باشد زیاد است اما در این مورد هیچ قطعیتی وجود ندارد.
مشابه همین پدر و مادری با داشتن چشم های قهوه ای می توانند انتظار داشته باشند که فرزندشان چشمانش قهوه ای باشد اما باز هم این موضوع قطعیت ندارد.
نوزادانی که پدربزرگ و مادربزرگ با چشمان آبی دارند به احتمال زیاد دارای چشمان آبی خواهند بود .
همچنین نوزادانی که پدر و مادر چشم آبی و قهوه ای و آبی دارند ۵۰ درصد احتمال دارد که به ترتیب چشم کودک آبی و قهوه ای باشد
نوزادان متولد شده با یک چشم به رنگ آبی و چشم دیگر به رنگ قهوه ای ممکن است از یک سندرم و بیماری ژنتیک به نام Waardenburg رنج ببرند.
۲-ملانوین:
ملانین رنگدانه مو و پوست ما است .
این رنگدانه توسط سلول ها تولید شده و نقش زیادی در تعیین رنگ چشم کودک ایفا می کند.
تولید ملانین در در عنبیه و در هنگامی که چشم نوزاد در بیمارستان باز شود با برخورد نور به چشم کودک تازه به دنیا آمده آغاز می شود .
هر چه ملانین کمتر تولید شود رنگ چشم کودک روشن تر خواهد بود و هر چه مقدار ملانین تولید شده بیشتر باشد رنگ چشم تیره تر خواهد بود.
تولید کم ملانین رنگ چشم کودک را آبی و یا سبز و یا فندوقی خواهد کرد و تولید زیاد ملانین می تواند رنگ چشم او را قهوه ای یا سیاه کند.
چه هنگامی رنگ چشم کودک اتفاق می افتد؟
تغییرات رنگ چشم به احتمال زیاد در ۶ ماهگی کودک اتفاق می افتد و تا ۹ ماهگی او نیز ادامه دارد.
در این زمان به اندازه ی کافی ملانین در عنبیه ذخیره می شود و برای شما تعیین رنگ چشم کودکتان آسان خواهد بود.
بااین حال تغییرات رنگ چشم به این مرحله ختم نمی شود و احتمال دارد تا سه سالگی کودک ادامه یابد .
این تغییرات معمولاً باعث تیره تر شدن چشم کودک می شود و ممکن است رنگ چشم او را از سبز به قهوه ای و یا فندقی تغییر دهد بنابراین نباید انتظار داشت که رنگ چشم بچه از سیاه به آبی و یا خاکستری تغییر کند همچنین تغییرات رنگ چشم برخی از کودکان ممکن است تا گام نهادن انها به بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد.
رنگ چشم از کجا مي آيد؟
دليل اصلي رنگي بودن عنبيه چشم، رنگدانه هاي کوچک ملانين است، اما تيره يا روشن بودن چشم به دو عامل اصلي ژنتيک و ميزان رنگدانه هاي موجود در عنبيه باز مي گردد.
در تمامي چشم ها، بافت پوششي عنبيه داراي رنگدانه مشکي به نام ملانين است. در صورتي که پراکندگي اين رنگدانه ها زياد باشد چشم فرد تيره و در صورتي که کم باشد، روشن مي شود.
طبق اين نظريه چند ژن مسوول تعيين رنگ چشم هاي يک فرد است. در اين ميان برخي ژن ها تاثير بيشتري مي گذارند.
اصلي ترين ژن که تا ۷۴ درصد در شکل گيري رنگ چشم دخيل است ژن OCAZ است. اين ژن، پروتئيني با عنوان P را رمزگذاري مي کند که در توليد ملانين نقش دارد و شکل دهنده رنگ قهوه‌اي، آبي و سبز است.
ژن‌هاي ديگري با اسامي Eycl1، Eycl2 و Eycl3 نيز ژن‌هايي هستند که نقش فرعي در اين ميان دارند وسبب بروز رنگ هاي مخلوطي مثل سبز مايل به آبي، طوسي مايل به آبي، قهوه‌اي، بلوطي و … مي شوند.
تحقيقات اخير دانشمندان روي گروهي از افراد چشم آبي نشان داده است، جهشي کوچک در OCAZ مي تواند سبب محدود شدن توليد ملانين عنبيه و آبي شدن چشم شود.
جالب است بدانيد که اگر فعاليت اين ژن به طور کامل محدود شود، فرد دچار ناراحتي خاصي به نام آلبينيسم يا زالي مي شود که در اثر آن موهاي فرد سفيد و چشمانش قرمز خواهد شد.
دو چشم با دو رنگ متفاوت
شايد شما هم با افرادي رو به رو شده باشيد که رنگ دو چشم آن ها با هم متفاوت است. اين اختلال در انسان ها معمولا نادر است، ولي در حيوانات رواج بسياري دارد و دليل آن هم متفاوت بودن ميزان ملانين موجود در هر يک از عنبيه هاست. دليل اصلي بروز اين بيماري جهش ژني است که مي تواند ارثي نيز باشد. البته برخي داروهاي خاص نيز مي توانند سبب افزايش يا کاهش مقدار رنگدانه در هر يک از چشم ها شوند. برخي مبتلايان به اين مشکل، براي پوشاندن آن از لنز استفاده مي کنند، اما برخي ديگر اين حالت را دوست دارند و با آن به طور طبيعي کنار آمده‌اند.
