هورمون استرس یکی از هورمون‌های بدن است که توسط غده آدرنال یا فوق کلیه ترشح می‌شود. ترشح کورتیزول در جریان واکنش بدن به استرس، در سطح بالایی صورت می‌گیرد و نیز به دلیل آن که کورتیزول مسئول چند تغییر مربوط به استرس در بدن است به آن «کورتیزول» گفته می‌شود.
هورمون استرس، شادابی پوست را می گیرد
پزشكان در جدیدترین تحقیقات پی به اثر قوی هورمون استرس بر چهره افراد برده اند.
افراد بد اخلاق و کسانی که دچار استرس فراوان هستند، در بدنشان هورمون کورتیزول به مقدار فراوانی تولید می شود.
گفتنی است سطح بالای این هورمون بر روی پوست تاثیر گذاشته و سبب تغییر رنگ و بروز التهاب در آن و در نتیجه از دست دادن زیبایی و طروات آن می شود.
بررسی ها نشان می دهند این هورمون به ویژه تاثیرات بیشتری روی زنان نسبت به مردان دارد و زنانی كه دچار استرس كمتر و سطح كورتیزول كمتری در خون خود هستند، چهره شاداب تری دارند.
هورمون استرس با مرگ قلبی ارتباط دارد
تحقیق محققان هلندی بیانگر آن است که میزان بالای کورتیزول (هورمون استرس) با مرگ در اثر بروز عوارض قلبی ارتباط تنگاتنگی دارد.
در تحقیقی که به مدت شش سال روی ۸۶۰ نفر از افراد بالای ۶۵ سال که دارای بالاترین میزان کورتیزول در خون‌شان بودند، انجام گرفت، مشخص شد که این افراد در معرض فزاینده خطر مرگ در اثر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند.
در این تحقیق میزان کورتیزول در ادرار این افراد مورد بررسی قرار گرفت. در پایان دوره تحقیقات ۱۸۳ نفر از این افراد فوت کردند که در گواهی فوت آنها مشخص شد که بر اثر عوارض قلبی درگذشته‌اند. بر مبنای تحقیقات انجام گرفته همچنین مشخص شد که درصد بالایی از این افراد دارای میزان بالای کورتیزول در ادرار خود بودند. اما در این تحقیق ارتباط مستقیمی میان میزان بالای کورتیزول در بدن و دیگر علل مرگ یافت نشد.
کورتیزول به منظور کمک به بدن برای رفع استرس و بازیابی ثبات بدنی ترشح می‌شود، اما میزان بالای این هورمون با بروز عوارض قلبی عروقی نظیر سندروم متابولیک که از علل آن چاقی و فشار خون بالاست مرتبط است. این هورمون همچنین خطر تصلب شرایین را نیز به شدت بالا می‌برد.
استرس‌های روانی مانند اضطراب و هیجان می‌توانند تغییراتی را در بدن ایجاد کنند که منجر به برخی اختلالات در عملکرد اعضای بدن شود، مانند تأثیر روی سیستم قلبی- عروقی که در این مورد ثابت شده است که این عامل می‌تواند در برخی افراد در ابتلا به بیماری قلبی، افزایش کلسترول و سایر خطرات قلبی کمک کند.
رابطه بین استرس و بیماری‌های قلبی از مدت‌ها پیش شناخته شده است. اغلب محققان بر این باورند که استرس یک عامل خطر برای بیماری‌های عروق کرونر و در نتیجه انفارکتوس حاد میوکارد است.
به‌طور کلی پیشرفت تکنولوژی و زندگی مدرن امروزی موجب تغییراتی در روش زندگی و شرایط اجتماعی وابسته به افزایش اختلالات استرسی و بیماری‌های قلبی- عروقی شده است.
درست است که پیشرفت تکنولوژی با تشخیص و درمان و همچنین تغییر در عوامل خطرناک بیماری‌های عروق کرونر می‌تواند بیماری و مرگ‌و‌میر قلبی را کاهش دهد، اما مرگ‌و‌میر بیماری‌های عروق کرونر با تظاهرات سندروم حاد عروق هنوز علت اصلی مرگ، هم در کشو‌رهای توسعه‌یافته و هم در حال توسعه است.
استرس‌های روانی علاوه بر اینکه یک عامل خطر برای عروق کرونر است، می‌تواند موجب انفارکتوس حاد میوکارد، تاخیر در بهبود بیماری و عوارض آن در طول درمان و نگهداری بیمار شود.
بهترین روش ها برای مقابله با استرس شامل ایجاد تغییرات سالم در شیوه زندگی است، به‌صورتی که زمان بیشتری برای استراحت و آرامش اختصاص داده شود. مقدار مناسب ورزش در روز نیز به از بین بردن فشارهای روحی کمک کرده و باعث خواب عمیق‌تر و باکیفیت‌تر می‌شود. داشتن یک رژیم غذایی سالم و خواب کافی در شب در کنترل استرس نقش مۆثری دارد.
هنگامی که در خود استرس شدیدی احساس می‌کنید، بهتر است خود را از محیط دور کنید. کمی قدم زده و نفسی تازه کنید. مدتی به محیطی بروید که بتوانید فکر خود را از مسائل دغدغه‌آور رها کنید. البته منظور این نیست که کاملا میدان را خالی کنید، بلکه ترک موقعیت برای چند لحظه و مراجعت دوباره با فکری آزاد و تازه باعث رهایی از استرس و انجام بهتر کارها خواهد شد. اگر در ترافیک خیابان‌گیر کرده باشید، ترک موقعیت مشکل به‌نظر می‌رسد!
غذاهای مختلف می‌توانند منجر به ترشح بیشتر کورتیزول شوند یا برعکس این ترشح را کمتر کنند و اثرات آرامش‌بخش داشته باشند.
محرک‌ها
۱٫ ترش و تند‌ها:غذاها و خوراکی‌های ترش، تند و پرادویه جزء دسته‌ای هستند که می‌توانند منجر به ترشح بیشتر کورتیزول شوند.
۲٫ سرخ‌شده‌ها: این غذاها حاوی مقدار زیادی روغن بوده و بسیار چرب هستند. فست‌فودها نیز می‌توانند منجر به بالا رفتن کورتیزول شوند.
آرام‌بخش‌ها
۱٫ لبنیات: در مقابل گروه اول، خوراکی‌هایی هم هستند که باعث ایجاد احساس آرامش بیشتر می‌شوند. شیر ولرم که بهتر است یک لیوان یا نصف لیوان از آن را قبل از خواب بنوشید، دوغ و ماست می‌توانند به آرامش بیشتر منجر شده و ترشح کورتیزول را کاهش دهند.
۲٫ موز: این خوراکی منحصر به فرد بوده و باعث کاهش میزان ترشح کورتیزول می‌شود.
۳٫ تریپتوفانی‌‌ها: غذاهایی مانند لبنیات و موز حاوی تریپتوفان هستند. اسید آمینه در بدن تبدیل به سروتونین شده و درنتیجه باعث ایجاد احساس خواب آلودگی، آرامش و به دنبال آن شادی می‌شود. گاهی خوردن یک فنجان بستنی ساده همراه با شیر می‌تواند تریپتوفان مورد نیاز برای بدن را تامین کند.
۴٫ کاکائو: مورد دیگری که جزء گروه کربوهیدرات‌ها بوده و اگر چربی و شکر کمی داشته باشد می‌تواند نقش مشابهی ایفا کند؛ خوراکی‌هایی هستند که کاکائو جزء ترکیب اصلی آنهاست. نکته اساسی اینجاست که باید حد تعادل را در مصرف این خوراکی‌ها نگه داشت، یعنی نباید از حالا به بعد موز تبدیل به خوراک روز و شب‌تان شود!
راهکارهای ضد استرس
تمام هفته دچار استرس و اضطراب بادلیل و بی‌دلیل بوده‌اید! همین مسئله باعث شده گاهی تا مرز کنار گذاشتن همه کارهای‌تان پیش بروید! برای اینکه بتوانید هفته خود را با شادی آغاز کنید، این چند نکته راهکار خوبی است.
خوشی‌های کوچک بیافرینید
ساعات کار طولانی و شاید طاقت‌فرسا یکی از دلایل خستگی است. برای فرار از این حالت،خوشی‌های کوچکی مهیا کنید. خرید یک هدیه کوچک در راه بازگشتن به منزل مانند خرید کتاب، خوشی‌های کوچک شما هستند.
کوله‌بار سفر
وقتی فشار کار زیاد می‌شود خودتان را در جایی آرام تصور کنید یا دقیقا به جایی که آخر هفته می‌خواهید بروید. برنامه‌ریزی کنید تا آخر هفته کوله‌بار سفر را ببندید. نزدیک‌ترین تفریحگاه خوب است.
موسیقی ملایم گوش کنید
سرتان شلوغ است و وقت سرخاراندن ندارید! اما در حین کار برای چند دقیقه هم که شده موسیقی گوش کنید. در آن مدت چهار دقیقه، چشم‌های‌تان را ببندید، نفس‌های‌تان را منظم کرده و ذهن‌تان را خالی کنید.
