کمبود روی در بدن خانم های باردار می تواند منجر به رشد نا کافی و کند جنین و یا زایمان زودرس شود … یکی از علل میوم رحم و کیست های پستان در خانم ها، کمبود روی می باشد و دیده شده است که با تجویز روی به بدن آن ها بهبودی حاصل شده است. همچنین دیده شده است که در خانم هایی که دچار عفونت های قارچی دستگاه تناسلی می شوند و به هیچ درمان منظم دارویی جواب نمی دهند، تجویز روی به مقدار کافی، باعث بهبود آن ها شده است …
وجود روی به مقدار کافی در برنامه غذایی این افراد بسیار مهم است. مصرف روی در ترمیم سوختگی ها، زیاد بوده و به طور معمول درخون بیماران دچار سوختگی، کمبود روی مشاهده می شود و با دادن روی اضافی می توان، بهبود و ترمیم زخم و پوست را تسریع کرد. این مسئله حتی در سوختگی های درجه ۳ به دنبال مصرف محلول ها و ترکیبات حاوی روی به اثبات رسیده است و هم اکنون نیز از این ترکیبات ( مانند پماد زینک اکساید و … ) استفاده می شود.
به عبارتی روی به عنوان ترمیم کننده ی بافتی وپوستی شناخته شده است . افرادی که ازاگزماو حساسیت زجر می برند، به طور معمول دارای سطح پایین روی در خون هستند و می توان با دادن ۳۰میلی گرم روی ( معادل ۲۰۰ میلی گرم گلوکونات روی است ) بهبود بیماری آن ها را تسریع کرد. همچنین مصرف روی در بهبود ریزش مو به اثبات رسیده است و امروزه کمبود روی را از علل مهم ریزش مو می دانند، که البته بایستی سایر علل ریزش مو مانند کمبودویتامینها ، کم خونی و . . . نیز مد نظرقرار گیرد. تشکیل لکه های سفید درناخن، می تواند به دنبال کمبود روی در بدن ایجاد شود.
مصرف آن به چه افرادي توصيه مي شود؟
خانم های شیرده و باردار و افرادی که دارای فعالیت ورزشی مرتب و منظم هستند، نیاز به روی بیشتری نسبت به سایر افراد دارند و اگر مقدار دریافت آنها از روی، کافی نباشد دچار کمبود آن وعوارض حاصل از آن خواهند شد. افرادی که در طی روز سیگار زیادی می کشند وکسانی که مشروبات الکلی می خورند،به مقدار بیشتری روی نسبت به سایرین نیازمند هستند. بیمارانی که دارای مشکلات کبدی وکلیوی هستند، هم چنین بیماران مبتلا به دیابت، نیازمند به روی بیشتری هستند. در هنگام ابتلا به عفونتها، نیاز به دریافت روی ، بیشتر ازسایر مواقع است.
کسانی که دچار سوختگی شده اند و یا بیمارانی که سکته های قلبی ( آنفارکتوس قلبی)کرده اند، هم چنین افرادی که دچار آرتروز هستند، بیشتر از حد معمول به روی نیازدارند.مقدار روی دریافتی از راه غذا به بدن بیماران مبتلا به سرطان باید اضافه شود.کم خونی یکی از بیماری هایی است که نیاز به دریافت روی را در بدن افزایش می دهد.
تحقیقات و بررسی های بالینی نشان داده است کسانی که مبتلا به جوش های صورت ( آکنه ) هستند، دارای سطح پایینی از روی در خون بوده اند و دادن روزانه ۲۰۰ میلیگرم گلوکونات روی که معادل ۳۰ میلی گرم روی است می تواند باعث بهبود عفونت های جوشهای آن ها شود.
کسانی که مبتلا به نورودرماتیت و پسوریازیس هستند، اغلب مبتلا به کمبود رویه ستند.کسانی که مبتلا به زخم های پوستی اند، جهت ترمیم و بازسازی سریع تر،نیاز به مقدار روی بیشتری دارند. هم چنین افراد مبتلا به آلرژی و التهابات پوستی اغلب دچار کمبود سطح روی در خون هستند.
بررسی های انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد، طحال حیواناتی که دچار کمبود طولانی مدت روی شده اند پس از مدتی دچار چروکیدگی شده است.همان طور که می دانید طحال از اندام های ایمنی در بدن به شمار می رود. بنابراین کاهش روی موجب به هم خوردن سیستم ایمنی میشود و معمولا” افراد دچار نقص ایمنی و کمبود روی، اغلب مبتلا به گریپ و سرماخوردگی های متعدد می شوند.
آيا مصرف مكمل زينك سن و جنسيت خاصي دارد؟ طريقه مصرف بايد چطور باشد؟ روزانه چقدر؟
بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم وضروری روزانه، حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه، حداقل ۱۲میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرفی روی بسیار کم تر از مقدار نیاز بررسی شده است .
مرکز تغذیه کشور آلمانو امریکا توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل شده از کمبود روی، خانم ها روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی به بدن خود برسانند. البته دوز و مقدار درمانی که توسط دکتر ورباخ بیان شده، روزانه بین ۱۰۰- ۲۰ میلی گرم است. اصولا” دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روزانه می دانند.
تا چه زماني بايد مصرف شود؟ روش خاصي دارد؟مثلا قبل يا بعد غذا؟ و يا…
کلیه مکمل های حاوی روی بایستی همراه غذا مصرف شده تا از ایجاد تهوع جلوگیری شود. وقتي شما بهترين فايده را از مكمل هاي روی مي بريد كه آن را با آب و يا آب ميوه (نه با شير) در بين غذاها مصرف كنيد و همزمان با مكمل هاي آهن و كلسيم، آنها را مصرف نكنيد. اگر براي معده شما مشكل ايجاد كرده باشد مي توانيد آنرا همراه غذا مصرف كنيد.
افرادی که به مدت طولانی روزانه ۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم روی مصرف کرده اند، می توانند دچار اختلال جذب املاح آهن و مس شده و همچنین به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند. حتی دیده شده است کسانی که روزانه ۲ گرم به مدت طولانی روی خورده اند ، علائمی مثل استفراغ،تهوع، درد های شکمی وتب را نشان داده اند.
افرادی که دچارناراحتی های کبدی ورودهای اند، بایستی قبل از مصرف مکمل های حاوی روی، حتما با پزشک خود مشورت داشته باشند
كدام نوع بهتر است ايراني يا خارجي؟
سولفات روی رايجترين مكمل قابل استفاده روی است و نسبت به ساير اشكال كمترين قيمت را دارد اما حداقل جذب را دارد و باعث آشفتگی معده مي شود. پزشك معالج معمولاً ۲۲۰ميلي گرم از سولفات روی را كه حاوي تقريباً ۵۵ ميليگرم عنصر روی است، تجويز مي كند. شكل های قابل جذب تر كه قابل دسترس هستند عبارتند از: پيكولينات روی، سيترات روی، استات روی، گيسرات روی و مونوميتونين.
شربت زينك بهتر است يا قرص يا كپسول؟
در مورد کودکان بیشتر شربت و بالغین قرص يا كپسول.
چه افرادي نبايد از اين مكمل استفاده كنند؟
افرادی که دچارناراحتی های کبدی ورودهای اند، بایستی قبل از مصرف مکمل های حاوی روی، حتما با پزشک خود مشورت داشته باشند
عوارض مصرف اين مكمل؟
بيشتر مواد معدنی كمياب، در صورت مصرف بيش از حد براي بدن سمی هستند و اين نكته در مورد روی صدق مي كند. نشانه هاي مسموميت عبارتند از: آشفتگی معده، استفراغ و معمولاً وقتی ايجاد مي شود كه ۲۰۰۰ ميلي گرم و يا بيشتر مصرف شده باشد. مطالعات نشان مي دهد كه تا ۱۵۰ ميليگرم روی خطری ندارد اما معمولاً اين ميزان مورد نياز نيست و با استفاده بدن از عناصر ديگر تداخل دارد. تحقيقات نشان ميدهد كه مصرف روزانه كمتر از ۵۰ميلي گرم مصرف مطمئنی است اما اطلاعاتي در مورد مصرف طولانی مدت اين مقدار روی در دسترس نيست.
يك عارضه جانبی منفی شناخته شده از روي اين است كه ميزان زياده روی باعث كاهش HDL(كلسترول خوب بدن) و افزايش LDL (كلسترول بد بدن) مي شود. بعضی از تحقيقات نشان مي دهد كه مصرف خيلی زياد روی باعث كاهش عملكرد ايمني مي شود در حالي كه مطالعات ديگر اين نظر را تاييد نمي كند. اگر سولفات روی باعث تحريك معده شود شكل ديگری از روی براي مثال سيترات روي را مصرف كنيد و قبل از آن با پزشك مشورت كنيد. ساير عوارض جانبی از مسموميت با روی عبارتند از:سرگيجه، سردرد، خواب آلودگی، افزايش تعريق، ناهماهنگي عملكرد عضلات، عدم تحمل الكل، توهم و كم خونی.
حتما بايد توسط پزشك تجويز و مصرف شود؟
بله چون در بسیاری موارد مصرف آن ضروری نیست.
آيا اين مكمل جايگزين غذايي هم دارد؟
به طور تقریبی در هر گرم گوشت۳تا ۵میلی گرم روی وجود دارد . نان سفید ،چربی وشکرفاقد روی هستند . گوشت،جگر، تخم مرغ، میگو ،گندم سبوس دار ، تخم کدو حلوایی و گوجه فرنگی از روی غنی هستند. با خوردن هر ۱۰۰ گرم عدس یا نخود یا گندم آسیاب نشده میتوان ۴ تا ۵ میلی گرم روی وارد بدن کرد . در هر صد گرم سبوس گندم یا هر صد گرم ذرت، ۳میلی گرم روی به بدن می رسد.
تخم کدو حاوی روی فراوان است که خوشبختانه در ایران بیشتر از سایرکشور ها استفاده می شود . در هر ۱۰۰ گرم آن ۵/ ۶ تا ۵/۷ میلی گرم روی دریافت می شود. جالب است که بدانید ، جوانه گندم، حاوی ۱۷ میلیگرم روی ، و به عبارتی غنی از روی است و خوردن آن به تمام افراد توصیه می شود. در هر ۱۰۰ گرم جگرگوساله ، ۸/۷ میلی گرم روی وجود دارد. ماده ی غذایی پر اهمیت در رساندن روی به بدن ، صدف خوراکی است که در هر ۱۰۰ گرمآن ۶۰- ۵۹ میلی گرم روی وجود داشته و بسیار غنی است که البته در ایران مصرف نمی شود.
سولفات روی رايجترين مكمل قابل استفاده روی است.
به دنبال افت سیستم ایمنی در اثرکمبود روی ، بیماری های اتوایمیون ( خود ایمنی ) مثلآرتریت روماتویید،لوپوس،شوگرن،پسوریازیسو . . . افزایش می یابد. نقصان روی در مردان وزنان موجب اختلالات باروری می شود. اغلب مردان وزنان که جهت درمان مشکل خود اقدامات زیادی انجام داده اند، بایدمسئله ی کم بودن روی را نیز در نظر گرفته و نسبت به رفع آن اقدام کنند.
نقصان روی در بدن خانم های باردار می تواند منجر به رشد نا کافی و کند جنین و یازایمان زودرس شود. یکی از علل میوم رحم و کیست های پستان در خانم ها، کمبودروی می باشد و دیده شده است که با تجویز روی به بدن آن ها بهبودی حاصل شده است. همچنین دیده شده است که در خانم هایی که دچار عفونت های راجعه قارچی دستگاه تناسلی می شوند و به هیچ درمان منظم دارویی جواب نمی دهند، تجویز روی به مقدار کافی، باعث بهبود آن ها شده است.
همچنین مصرف روی در بهبود ریزش مو به اثبات رسیده است و امروزه کمبود روی را از علل مهم ریزش مو می دانند، که البته بایستی سایر علل ریزش مو مانند کمبودویتامینها ، کم خونی و . . . نیز مد نظرقرار گیرد.
کمبود روی در کودکان همراه با بی اشتهایی، اختلال چشایی طعم غذا، پیکا ( حالتی شبیه ویارحاملگی )، بی حالی، غش، اختلال رفتاری و وقفه در رشد، خود را نشان می دهد ، هم چنین در نوجوانان به صورت تاخیربلوغ جنسی و ظهور نکردن صفات ثانویه جنسی بروز می کند. کمبود روی در افراد مسن، در هنگام راه رفتن ، اختلال تعادل را ایجاد می کند که با تجویز داروی روی قابل درمان است.
روی در تشکیل هموگلوبین دخالت دارد و در مواردی فقط تجویز روی همراه دیگر نیاز ها، این عارضه را درمان می کند . روی در رشد فیزیکی بدن مؤثر است، هم چنین کوتاهی قد و کمبود وزن در کودکان ایرانی با تجویز روی قابل درمان است وبهتر می باشد که رساندن روی به مقدار کافی به بدن مادر در دوران بارداری و شیردهی مد نظر قرار گیرد.
دکتر محمد علی نیلفروش زاده
