پرسش :
همسر من در آزمایش ۶ هفتگی بارداری قند ناشتای ۱۰۲ داره.این نشانه دیابت حاملگی هست یا خیر؟
پاسخ :
پاسخ از خانم دکتر رویا امدادی، متخصص زنان و زایمان:
قند ناشتای بالای ۹۳ در حاملگی غیر طبیعی است.باید آزمایش تست تحمل گلوکوز انجام شود.
سازمان جهانی بهداشت و کارگروه مطالعات بارداری انجمن بین المللی دیابت ، در سال ۲۰۱۳ تست یک مرحله ای (GTT دو ساعته با ۷۵ گرم گلوکز) را رسما برای غربالگری و تشخیص دیابت بارداری توصیه نمود :
۱٫ ابتدای بارداری
برای تمام خانمهای باردار ، در اولین ویزیت بارداری ، آزمایش قند خون ناشتا (FBS) درخواست می شود .
تفسیر به صورت زیر است :
قند ناشتا کمتر یا مساوی ۹۲ : نرمال
قند ناشتا ۹۳ تا ۱۲۵ : پره دیابتیک – در این افراد ورزش و اصلاح رژِم غذایی توصیه می شود .
قند ناشتا بیشتر یا مساوی ۱۲۶ : دیابت – در این صورت آزمایش تکرار می شود و اگر در آزمایش دوم نیز عدد بیشتر یا مساوی ۱۲۶ بود ، فرد دیابتیک می باشد و نیاز به درمان دارد .
۲٫ هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری
با انجام آزمایش اول ، افراد دیابتیک مشخص شده اند .
حالا برای غربالگری دیابت بارداری ، در این زمان از بارداری (هفته ۲۴ تا ۲۸) ، برای تمام خانمهای بارداری (طبیعی و پره دیابتیک) ،
تست تحمل گلوکز خوراکی ۲ ساعته با ۷۵ گرم گلوکز (OGTT) درخواست می شود . تفسیر آن به این صورت است :
قند خون ناشتا (FBS) بیشتر یا مساوی ۹۲ میلیگرم در دسی لیتر : غیر طبیعی
قند خون یک ساعته بیشتر یا مساوی ۱۸۰ میلیگرم در دسی لیتر : غیر طبیعی
قند خون ۲ ساعته ، بیشتر یا مساوی ۱۵۳ میلیگرم در دسی لیتر : غیر طبیعی
برای تشخیص دیابت بارداری ، حداقل یکی از موارد بالا باید مختل باشد . که در این صورت ، مشاوره غدد توصیه می شود .
نکات مهم جهت انجام آزمایش غربالگری دیابت در بارداری
– نمونه گیری باید صبح و پس از حداقل ۸ ساعت ناشتا بودن تهیه شود.
– رژیم غذایی به مدت ۳ روز قبل از آزمایش ، کاملا نرمال و آزاد باشد . فعالیت بدنی تان نیز در حد معمول باشد .
– ۷۵ گرم گلوکز آنهیدروز ، که در ۳۰۰ میلی لیتر آب حل شده ، باید در عرض ۵ دقیقه نوشیده شود .
کنترل دیابت در بارداری
برای کنترل دیابت بارداری اقدامات به شرح زیر توصیه می شود:
پایش منظم سطح قند خون در طی روز (در مراحل اولیه توصیه می گردد که ۴ بار در روز قند خون را با دستگاههای اندازه گیری قند خون کنترل نمایید: قبل از صبحانه و ۲ ساعت پس از هر وعده غذایی، برخی مواقع پایش قند خون قبل از همه وعده های غذایی نیز ممکن است لازم گردد. البته بعد از طی مرحله حاد نیاز به این میزان اندازگیری نخواهد بود)
بررسی ادرار به منظور وجود کتونها (یک نوع اسید که وجود آن در ادرار نشان می دهد دیابت شما تحت کنترل نمی باشد)
از رهنمودهای غذایی ای که پزشک معالجتان به شما دستور داده است ، پیروی کنید . نظم غذایی یکی از مهمترین موارد در کنترل قند خون در طی ساعات روز خواهد بود. بر همین اساس از شما خواسته می شود تا دریافت کالری تان را در چند نوبت در طی روز توزیع کنید.
پس از کسب اجازه پزشک معالجتان، فعالیت بدنی و ورزش داشته باشید. داشتن پیاده روی به طور منظم در کنترل سطح قند خون بسیار مفید خواهد بود. برای جلوگیری از بروز عوراض در تعیین و نوع فعالیت بدنی حتما با پزشکتان مشورت نمایید.
روند افزایش وزنتان را بررسی کنید. در افرادی که بارداری را با چاقی و افزایش وزن آغاز می نمایند این میزان افزایش وزن بویژه در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید حداقل باشد.
در صورت تجویز پزشک ، انسولین مصرف کنید . انسولین تنها داروی دیابتی است که مصرف آن در طی بارداری در صورت عدم کنترل قند خون توصیه می گردد.
افزایش فشار خونتان را کنترل کنید.
پایش قند توسط خود بیمار
پایش سطح گلوکر خونتان در طی دفعات معین در طی روز به شما کمک می کند تا تخمین بزنید که آیا الگوی رژیم غذایی و فعالیت بدنی ای که دارید برای کنترل سطح قند خون شما مفید است و یا نیاز به تجویز انسولین اضافی برای حفظ رشد و نمو صحیح در فرزندتان می باشد. پزشک معالجتان از شما خواهد خواست که گزارش های ثبت مصرف غذای روزانه خود را حفظ کنید و نیز از شما خواهند خواست که با ثبت مصرف قند و شکر خانگی خود، از مصرف بی رویه قندهای ساده پرهیز نمایید.
پایش قند خون شما شامل مراحل پیچیده ای نخواهد بود: با ایجاد خراش ظریف در نوک انگشتتان با یک ابزار نوک تیز ( لانست: ابزاری شبیه یک سوزن کوچک و نوک تیزکه دردی را برای شما به همراه نخواهد داشت) و چکاندن یک قطره خون بر روی صفحه باریک تست و استفاده از یک گلوکو متر ( ابزار پایش گلوکز خون ) می توانید میزان قند خون خود را براحتی تعیین نمایید. نتایج را در دفترچه گزارش روزانه خود ثبت نمایید و سپس ابزار های یکبار مصرف استفاده شده را ( سر سوزن و صفحه تست ) را دور بریزید ( در یک حفاظ یا قوطی پلاستیکی محکم و مناسب). در هنگام مراجعه مجدد به پزشکان دفتر ثبت قند خون خود را به همراه داشته باشید. بر آن اساس پزشک شما خواهد توانست قند خونتان را ارزیابی کند که آیا گلوکز خون شما به خوبی کنترل شده است و یا خیر و نیز می تواند تخمین بزند که آیا نیاز به ایجاد تغییراتی در برنامه درمانی شما هست و یا خیر؟
