انواع پسوریازیس یا صدفک/ پسوریازیس ناخن چیست؟/ پسوریازیس معکوس چیست؟

این بیماری با لکه‌های قرمز رنگی که پوسته‌های سفید نقره‌ای رنگ روی آن ظاهر می‌شود، مشخص می گردد. اما گاهی و به ندرت ممکن است با دانه‌های چرکی و با ظاهری متفاوت نیز بروز کند. در موارد خاصی هم ممکن است بیماری شدید شده و سراسر پوست بدن را قرمز کند و باعث پوسته‌ریزی شود.
این لکه های قرمز رنگ، خارش‌ دارند و به سرعت زخم می‌شوند.
قسمت‌های شایعی از بدن که این بیماری در آنها ظاهر می شود، سر آرنج‌ها و سر زانوها هستند. البته نباید فراموش کرد این بیماری و علائم آن می‌تواند در هر قسمتی از پوست بدن ظاهر شود.
این بیماری در ناخن‌ها هم ممکن است علائمی داشته باشد؛ مواردی مانند فرورفتگی‌های روی ناخن، جدا شدن صفحه ناخن از بستر آن یا لکه‌های روغنی شکلی در زیر ناخن.
پوسته‌های روی سر فقط در این بیماری ظاهر نمی شود و گاهی سایر بیماری‌ها مانند نوعی اگزما نیز ممکن است باعث بروز این پوسته‌ها گردد.
این بیماری به طور معمول تاثیری در ریزش مو ندارد.

انواع پسوریازیس بر حسب محل ضایعه بر روی بدن:

پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن مانند بر روی پلک، گوش، دهان و لب‌ها، چین‌های پوست، دست و پا، و ناخن خود را نشان دهد. پوست در هر یک از این سایت‌ها متفاوت است و نیاز به درمان متفاوت دارد. علاوه بر این، پسوریازیس می‌تواند به طور گسترده‌ای در میان افراد و در پاسخ به درمان متفاوت باشد. نور درمانی یا درمان‌های موضعی اغلب زمانی که پسوریازیس به یک بخش خاص از بدن محدود است استفاده می‌شود. با این حال، پزشکان ممکن است داروهای خوراکی یا تزریقی را تجویز کنند اگر پسوریازیس تا حد زیادی کیفیت زندگی یک شخص را تحت تاثیر قرار داده باشد. درمان‌های موثر در دسترس هستند، بدون توجه به جایی که خود پسوریازیس قرار گرفته است.

پسوریازیس پوست سر (Scalp Psoriasis)

پسوریازیس صورت (Facial Psoriasis)

پسوریازیس کف دست و پا (Hand and foot psoriasis)

پسوریازیس ناخن (Nail Psoriasis)

پسوریازیس تناسلی (Genital Psoriasis)

پسوریازیس پوست های چین دار یا معکوس (Corrugated skin psoriasis)

پسوریازیس ناخن چیست؟

پسوریازیس می تواند ناخن های انگشت و پا را مبتلا کند و باعث ایجاد فرورفتگی های کوچک، رشد غیر طبیعی ناخن و تغییر رنگ آن گردد. ناخن های فرد مبتلا ممکن است شل یا از بستر آن جدا شود که به انکولیز می گویند. در موارد شدید ناخن ها خرد می شوند و فرو می ریزند.سطح ناخن موج دار و یا حفره دار میتواند نشانه های اولیه پسوریازیس و یا آرتریت های التهابی باشد. تغییر رنگ ناخن مشترک است؛ پوست زیر ناخن قهوه ای مایل به قرمز به نظر می رسد.

پسوریازیس یک بیماری مزمن التهابی سیستمیک است و پوست، ناخن، مفاصل را درگیر می کند. ناخن ها تقریباً در ۵۰% بیماران مبتلا به پسوریازیس درگیر می شوند و تداوم آن تا پایان عمر بین ۸۰ تا ۹۰ درصد تخمین زده شده است. ناخن ها به ندرت تنها قسمت درگیر در این بیماری می باشد. مهمتر از آنچه ذکر شد این است که پسوریازیس ناخن می تواند منجر به درد و ناراحتی شدید و منجر به اختلال در کیفیت زندگی و کار بیمار شود.

ارتباط پسوریازیس ناخن و ورم مفاصل:

یک ارتباط بسیار قوی بین پسوریازیس ناخن با ورم مفاصل پسوریاتیک وجود دارد. در ۷۰ درصد بیماران مبتلا به ورم مفاصل پسوریاتیک ابتلا به بیماری ناخن گزارش شده است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد پسوریازیس ناخن می تواند علامت بیماری مفصل پیش رونده در سال های آتی زندگی بیمار باشد. برای برخی از بیماران پسوریازیس ناخن دست در مقایسه با ناخن انگشت پا دارای مشکلات زیادتری است. به علاوه پسوریازیس ناخن انگشت پا در درجه دوم عفونت های قارچی قرار دارد که می تواند منجر به پیچیده شدن ارزیابی درمان گردد. درمان با استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (immunosuppressive medications) می تواند در گسترش عفونت قارچی ناخن (onychomycosis) در بیماران مبتلا به پسوریازیس ناخن انگشت پا تاثیر گذار باشد. به همین دلیل است که در اغلب بررسی ها پسوریازیس ناخن انگشت پا به صورت مجزا مورد مطالعه قرار می گیرد.

از نظر بالینی با توجه به ناحیه فرایند التهاب، بیماری ناخن به شکل های مختلفی بروز می کند. درگیر شدن ماتریکس ناخن منجر به سوراخ سوراخ شدن ناخن (Nail pitting) (شایع ترین یافته در پسوریازیس ناخن)، دیستروفی ناخن، سفید شدن می شود. از نشانه های پسوریازیس بستر ناخن جدا شدن بدون درد ناخن از بستر آن (اونیکولیز)، ایجاد لکه های روغنی، هیپرکراتوز subungual و خونریزی اسپلینتر می باشد. شاخص شدت درگیری پسوریازیس ناخن (NAPSI) برای اندازه گیری تغییراتی که در طول زمان در بیماری ناخن رخ می دهند مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این مقیاس هر ناخن به چهار ربع تقسیم می شود. برای هر ربع یک نمره برای نشانه بیماری ماتریکس و یک نمره برای نشانه درگیری بستر ناخن اختصاص داده می شود. برای ناخنی که در آن هیچ یک از علائم بیماری وجود نداشته باشد نمره صفر در نظر گرفته می شود.. حداکثر نمره برای هر ناخن ۸ می باشد (۴ نمره برای ماتریکس و ۴ نمره برای بیماری بستر ناخن) . با این حساب حداکثر نمره NAPSI با اندازه گیری بیماری انگشتان دست ۸۰ و برای یک انگشت خاص حداکثر نمره ۸ است. این مقیاس شدت وسعت بیماری در ناخن را نشان می دهد اما با استفاده از این مقیاس نمی توان شدت درگیری ناخن را محاسبه کرد. از این رو یک NAPSI اصلاح شده پیشنهاد شده است که به هر دو درگیری بستر و درگیری ماتریکس ناخن نمره شدت ۳۰-۰ را اختصاص می دهد. برخی از مطالعات از نمره شدت یک ناخن هدف و یا از یک نمره شدت کلی استفاده می کنند. مقیاس های دیگر نیز برای اندازه گیری شدت درگیری ناخن مورد استفاده قرار گرفت است اما اغلب مطالعاتی که در اینجا مورد بررسی قرار گرفته اند شکلی از NAPSI را به کار گرفته اند. استفاده از طیف گسترده ای از اقدامات عینی با مداخلات متنوع در مطالعات پسوریازیس ناخن مقایسه نتایج درمان را دشوار ساخته است.

درمان پسوریازیس ناخن:

مجموعه ای از گزینه های درمان پسوریازیس ناخن در دسترس می باشند از جمله می توان به محصولات موضعی، مداخلات رویه ای و عامل های سیستیک دهانی و بیولوژیکی اشاره کرد. نفوذ ضعیف داروهای موضعی به ناخن و بافت های اطراف آن، درد ناشی از تزریق داخل ضایعه، عوارض جانبی و نظارت بر درمان سیستمیک و پایبندی بیمار به درمان از عوامل مهم دردرمان بیماری ناخن می باشد. به دلیل آنکه بسیاری از روش های معمول که غالباً برای درمان پسوریازیس به کار گرفته می شوند منتشر نشده اند و از کارآزمایی تصادفی، دو سویه کور و تحت کنترل با پلاسبو به منظور درمان بیماری ناخن استفاده شده است، بررسی های اخیر کوکران به پزشکان کمکی در جهت اتخاذ یک تصمیم آگاهانه به منظور انتخاب بهترین روش درمان برای بیماران مبتلا به پسوریازیس ناخن نمی کند. نقد و بررسی های متعددی در ارتباط با پسوریازیس ناخن و روش های درمان توسط دیگران منتشر شده است. همچنین مجموعه ای از توصیه ها در کنفرانس اجماع دلفی در همین ارتباط منتشر شده است. هدف ما بر این است که با یک نگاه انتقادی به بررسی و شناسایی روش های انتشار یافته و ارائه روش های بر پایه شواهد به منظور درمان بیماران متبلا به این اختلال چالش برانگیز می باشد.

با اینکه درمان پسوریازیس ناخن می تواند دشوار باشد اما تاثیر قابل توجهی بر زندگی اشخاص دارد. تعداد کمی از مقالات مرتبط با کارآزمایی تحت کنترل وجود دارد که روش های درمانی پسوریازیس ناخن را مورد ارزیابی قرار داده اند.

شواهد براساس جست و جو در پایگاه PubMed برای مقالات مرتبط با درمان پسوریازیس ناخن از ۱ جولای ۱۹۴۷ تا ۱۱ می ۲۰۱۴ بدون محدودیت زبان ادامه یافت.

یافته ها: توصیه های درمانی برای چهار سناریو بالینی پسوریازیس ناخن بر اساس شواهد بررسی شده در این مطالعه و نظر متخصصین هیئت پزشکی بنیاد ملی پسوریازیس گسترش یافت. در روش درمان پسوریازیس ناخن بین توجه به شدت بیماری پوست، ورم مفاصل پسوریاتیک، شدت بیماری ناخن با اختلال همزمان تاثیر بر کیفیت زندگی تعادل برقرار شود. تمام بیماران باید مورد ارزیابی عفونت های قارچی (onychomycosis) قرار بگیرند زیرا عفونت های قارچی می توانند بیماری پسوریازیس ناخن را بغرنج کنند. برای نوعی از بیماری که فقط محدود به ناخن ها می شود کورتیکو استروئید های (کورتون) موضعی با قدرت بالا با و یا بدون کلسی پوترپول گزینه اولیه می باشد. در بیمارانی که شدت درگیری ناخن بسیار است درمان موضعی ناخن اثر بخش نبوده است و adalimumab، ustekinumab، etanercept، تزریق کورتون داخل ضایعه، متوترکسات سدیم (methotrexate sodium) و acitretin برای درمان توصیه می شوند. برای بیمارانی که شدت درگیری پوست و ناخن شدید است ادالیمومب، استکینوماب و اتانرسیت به شدت توصیه می شوند و متوترکسات ، ترتین، Infliximab و apremilas توصیه می شوند. در خاتمه برای بیماری که درگیری در نواحی ناخن، پوست و مفصل شدید است ادالیمومب، اتانرسیت، استکینوماب، اینفلیکیسماب، متوترکسات، اپرمیلاست و گولیموماب (golimumab) توصیه می شوند.

درمان پسوریازیس ناخن با چالش های بالینی همراه می باشد، داده های کارآزمایی بالینی محدود و نتایج متناقضی در این باره منتشر شده است. از این رو اساس مقاسیه گزینه های درمانی با با مشکل مواجه شده است. توصیه های درمانی انجمن پزشکی بنیاد ملی پسوریازیس در تصمیم گیری های مرتبط با انتخاب گزینه درمان به پزشکانی که بیماران مبتلا به پسوریازیس ناخن را مداوا می کنند کمک خواهد نمود.

پسوریازیس معکوس چیست؟

پسوریازیس معکوس (Inverse) همچنین به عنوان پسوریازیس (intertriginous) شناخته می‌شود، در نواحی چین های پوستی مثل کشاله ران یا زیر بغل یا آرنج ها به صورت سطح نرم و خیس خورده مشاهده می شود (در دیابت و مصرف موضعی استرویید باید ابتدا علل قارچی را رد کرد). این نوع پسوریازیس در زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه ها و اطراف اندام تناسلی و آرنج ها یافت می شود و باعث بوجود آمدن تکه های صاف و قرمز رنگ به همراه التهاب می گردد. این نوع بیشتر در افراد چاق دیده می شود و با مالش پوست و تعریق بدتر می شود.

این بیماری ممکن است به طور متناوب تظاهر پیدا کند و با دوره های مکرر فروکش و عود شدید همراه گردد. در برخی افراد پسوریازیس تنها عامل آزار دهنده است در گروهی دیگر ممکن است ناتوان کننده باشد، خصوصا در افرادی که مبتلا به آرتریت هستند. از آنجا که پوست در نواحی که معمولا دارای پسوریازیس معکوس می شود نازک تر است، خطر ابتلا به عوارض جانبی ناشی از داروهای موضعی افزایش پیدا می کند همچنین با توجه به جذب سریع دارو و پوست نازک و حساس مبتلا شده به ضایعه استفاده بیش از حد یا سوء استفاده از استروئیدها می تواند پوست را دچار مشکل کند.