عوارض افزایش هورمون پرولاکتین یا هورمون شیر/ اختلال در تخمک گذاری و ناباروری/ کابرگولین چیست؟

افزایش پرولاکتین خون یک بیماری نسبتاً شایع است که می تواند منجر به اختلالات عادات ماهیانه و ناباروری در خانمها و اختلالات جنسی در مردان شود. هورمون پرولاکتین مسئول تولید شیر توسط پستانها است و یکی از علائم مهم آن در خانمها ترشح نابجای شیر می باشد. ترشح این هورمون متناوب است و خواب، استرس و هر نوع تحریک قفسه سینه سبب ترشح هورمون پرولاکتین می شوند. پرولاکتین هورمونی است که از بخش قدامی غده هیپوفیز آزاد می‌شود. ترشح پرولاکتین با آزاد شدن هورمون دوپامین از هیپوتالاموس تنظیم (مهار) می‌شود. هورمون آزادکننده تیروتروپین مترشحه از هیپوتالاموس که باعث آزاد شدن TSH از آدنوهیپوفیز می‌شود، نیز باعث افزایش پرولاکتین و ناباروری می‌گردد. بنابراین، در کم کاری تیروئید افزایش پرولاکتین دیده می‌شود. مانند سایر هورمون‌های مترشحه از آدنوهیپوفیز ترشح پرولاکتین نیز تغییرات شبانه روزی دارد (حداکثر ترشح آن طی خواب و حداقل آن بین ۱۰ صبح تا ۱۲ ظهر است).

افزایش پرولاکتین اغلب ناشی از وجود تومور خوش‌خیم در قاعده غده هیپوفیز است، بنابراین توصیه می‌شود که برای تمام بیماران مبتلا به هایپر پرولاکتینوما، یک CT – اسکن یا MRI از منطقة sella turcica نیز انجام شود. علایم هیپرپرولاکتینمی در زنانی که در دوران شیردهی نیستند به صورت ترشح شیر از پستان مشخص می‌شود. پرولاکتینوما علت ۲۰-۱۵٪ موارد آمنوره ثانویه است. افزایش پرولاکتین ممکن است با اضطراب و افسردگی همراه باشد. برای رفع این مشکل مصرف داروی بروموکریپتین یا کابرگولین (آگونیست‌های دوپامین) موفقیت‌آمیز است اما در بعضی موارد نادر غده باید برداشته شود.

علل افزایش پرولاکتین

علل طبیعی افزایش پرولاکتین

در زمان بارداری و شیردهی پرولاکتین به طور طبیعی میزانش بسیار بالا است. در مواردی که استرس روحی وجود دارد و در زمان خواب میزان آن به طور طبیعی بالا می رود. افزایش کاذب پرولاکتین به علت وجود مولکول های غیر فعال این هورمون دیده شده است که علائمی ایجاد نکرده است.

علل غیر طبیعی افزایش پرولاکتین

از علل مهمی که به طور بیماری زا باعث بالا رفتن مقدار پرولاکتین خون می شوند، شامل:

کم کاری تیروئید
استفاده از بعضی داروها، به خصوص داروهایی که جهت درمان بیماری های روانی داده می شود.
بیماریهای کبد و کلیه ها و تخمدان ها
تومورهای هیپوفیز
تحریک نوک پستان ها
صدمات و ضایعات قفسه سینه به علت درگیری اعصاب پستان ها
در بسیاری از موارد علت بالا بودن پرولاکتین نامشخص می باشد. اندازه گیری میزان پرولاکتین خون و تست های تیروئید و غیره و انجام MRI از نظر وجود تومور هیپوفیز برای تشخیص علت توصیه می شود.

درمان پرولاکتین بالا و ناباروری

اگر به علت آدنومای هیپوفیز در شما مشکل تخمک گذاری به وجود آمده، ممکن است پزشک برای شما بروموکریپتین تجویز کند. آدنومای هیپوفیز، غده ای خوش خیم در هیپوفیز است که باعث می شود ترشح پرولاکتین در آن افزایش یابد که همین امر باعث کاهش سطوح استروژن در بدن شده و تخمک گذاری را مهار می کند.شرایط به وجود آمده، قطع عادت ماهیانه به علت زیادی پرولاکتین در بدن، یکی از علل نادر به وجود آورنده مشکلات باروری است.

بروموکریپتین، به دو شکل قرص واژینال و قرص دهانی برای درمان افزایش پرولاکتین و ناباروری مصرف می شود. قبل از این که سطح پرولاکتین در شما افت کند ،ممکن است که نیاز باشد که برای چند ماه این دارو مصرف شود و ممکن است که نیاز باشد تا پزشک دوز این دارو را برای شما تنظیم کند. همین که سطح پرولاکتین به میزان نرمال رسید، عادت ماهیانه و تخمک گذاری در شما مجددا آغاز خواهد شد و شما و همسرتان می توانید به طور طبیعی بچه دار شوید مگر آنکه انواع دیگری از مشکلات باروری هم در شما موجود باشد. اگر شما بعد از چند ماه باردار نشدید، ممکن است لازم باشد تا درمان های بیشتری در شما صورت گیرد.

کابرگولین برای درمان هیپرپرولاکتینمی (سطح بالای پرولاکتین، یک ماده طبیعی است که به زنان شیرده برای تولید شیر کمک میکند . کابرگولین در یک دسته از داروها به نام آگونیست های گیرنده دوپامین است. این با کاهش میزان پرولاکتین در بدن کار می کند.
نام تجاری
Cabaser , Dostinex
شرکتهای دارویی
نام شرکت کشور سازنده دوز اشکال دارویی نام تجاری نام ژنریک
شرکت داروسازی شهر دارو Iran 0.5mg 1mg 2mg Tablet Cabergoline SHD Cabergoline
داروسازی ایران هورمون Iran 1mg Tablet,Scored Caberlin Cabergoline
داروسازی ایران هورمون Iran 0.5mg Tablet,Scored Caberlin Cabergoline
Pfizer Italy 0.5mg Tablet Dostinex Cabergoline
Pfizer Italy 1mg Tablet Cabaser Cabergoline
داروسازی ابوریحان ایران ۱mg Oral Tablet cabolin Cabergoline
داروسازی ابوریحان ایران ۰٫۵mg Oral Tablet Cabolin Cabergoline
اشکال دارویی
Tablets: 0.5 mg
Tablets: 1 mg
موارد مصرف
هیپرپرولاکتینمی
بیماری پارکینسون
سایر موارد:
درمان خانمها با سیکل قاعدگی بسیار نامنظم
درمان خانها با ترشح بیش از اندازه شیر
درمان تومورهای ترشح کننده پرولاکتین
موراد منع مصرف
حساسیت مفرط نسبت به ترکیبات ارگو ، هیپرتانسیون حاملگی ، دوران شیردهی
عوارض جانبی
سردرد، سرگیجه، پارستزی، بی‌خوابی، افسردگی، عصبی شدن.
هیپوتانسیون ارتوستاتیک.
تهوع، یبوست، درد شکم، سوءهاضمه، استفراغ، خشکی دهان، اسهال، نفخ.
ضعف، درد پستان، دیس منوره.
علائمی که لازم است پس از مصرف به پزشک اطلاع دهید
احساس تنگی نفس یا سنگینی در قفسه سینه، تب، خارش، سرفه های شدید، آبی شدن رنگ پوست ، تورم صورت، لبها، زبان و گلو
کاهش قدرت بدنی در یک طرف بیشتر از طرف دیگر، اشکال در صحبت کردن و فکر کردن، اختلال تعادل یا تاری دید
اشکال در تنفس
درد سینه یا فشار یا ضربان قلب سریع
بی حس یا گزگ در دستها و پاها
تعریق شدید
گیجی شدید
سردرد شدید
احساس خستگی یا ضعف شدید
تهوع یا استفراغ شدید
بارداری در زمان مصرف دارو
ایجاد هرگونه جوش در سطح پوست
عدم بهبودی یا احساس بدتر شدن
تداخل دارویی
مصرف همزمان این دارو با پروپرانولل، قرص‌های ضدبارداری خوراکی و یا داروهای منقبض‌کنندة عروقی خطر بروز انقباضات عروق محیطی را تشدید می‌‌‌‌نماید.
نکات قابل توصیه
دارو را با غذا یا با شکم خالی میل نمایید. در صورت ایجاد ناراحتی گوارشی با غذا مصرف کنید.
دارو را هنگام شب مصرف کنید تا عوارض گوارشی دارو به حداقل برسد
مصرف در بارداری
گروه B
مصرف در شیردهی
موجب قطع شیر دهی می شود.
فارماکولوژی
مکانیسم اثر: اثر جلوگیری از ترشح پرولاکتین: این دارو از مشتقات صناعی ارگو و یک آگونیست گیرندة دوپامین
( D2 ) با اثر طولانی است و بدینوسیله ترشح پرولاکتین را مهار می‌‌‌‌نماید.
فارماکوکینتیک
نیمه عمر: ۶۹-۶۳ ساعت
دفع: این دارو توسط ادرار و مدفوع دفع می‌‌‌شود.
مقدار مصرف
هیپرپرولاکتینمی
بالغین: ابتدا، ۰٫۲۵ mg از راه خوراکی دوبار در هفته تجویز می‌شود، سپس هر هفته می‌‌‌توان ۰٫۲۵ mg دوبار در هفته به دوز دارو افزود. حداکثر دوزاژ دارو ۱ mg دوبار در هفته است.
بیماری پارکینسون
بالغین: ابتدا، ۰٫۵ mg از راه خوراکی یکبار در روز تجویز می‌شود و بتدریج و برحسب نیاز می‌توان دوز دارو را تا ۲٫۵ mg در روز بصورت دوز منفرد افزایش داد (حداکثر دوزاژ دارو ۵ mg درروز است).

زمانی که کابرگولین مصرف می کنید اگر هر یک از این عوارض جانبی اتفاق افتد شما باید بلافاصله با دکتر خود تماس بگیرید.

عوارض کمتر رایج
نفخ یا ورم ( صورت، بازوها، دست ها، پایین تر پاها ، سوزش پا، خزنده، خارش، بی حسی، سوزن سوزن شدن
لرز
عرق سرد
گیجی
سرگیجه، غش کردن یا احساس سبکی سر هنگام برخاستن از حالت نشسته یا دراز کشیده
تپش یا ضربان قلب سریع و نامنظم
احساس ناراحتی یا بیماری
افزایش وزن سریع
تورم اطراف چشم
سوزن سوزن شدن دست و پا
خستگی و ضعف غیر معمول
افزایش وزن غیر معمول و یا از دست دادن
عوارض با شیوع ناشناخته
درد قفسه سینه
از دست دادن اشتها
ادامه و یا درد شدید شکم یا معده
ادامه تهوع و استفراغ شدید
سرفه
کاهش توانایی ورزش
تب
افزایش دفع ادرار
از دست دادن اشتها
درد در ناحیه شکم یا معده
درد کمر
تهوع
تنگی نفس
مشکل با تنفس
استفراغ
ضعف
اگر هر یک از علائم زیر را با مصرف بیش از حد کابرگولین داشتید بلافاصله با اورژانس جهت دریافت کمک تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد کابرگولین
غش
دیدن، شنیدن یا احساس چیزهایی که وجود ندارد.
گرفتگی بینی
برخی از عوارض جانبی که می تواند با کابرگولین رخ می دهد ممکن است به مراقبت های پزشکی نیاز نداشته باشد. این عوارض در بدن شما در طول درمان با تنظیم دارو ممکن است از بین برود.
عوارض جانبی بیشتر رایج
مشکل در اجابت مزاج ( مدفوع )
سرگیجه
هوای بیش از حد و یا گاز در معده یا روده
احساس پری
سردرد
فقدان یا از دست دادن قدرت
دفع گاز
عوارض جانبی کمتر رایج
درد شکم یا معده
اسید معده یا ترش
اضطراب
آروغ زدن
لکه بر روی پوست
درد پستان
سوزش، خارش
تغییرات در بینایی
گرفتگی
افسردگی
اسهال
خشکی دهان یا دندان درد
احساس حرکت ثابت از خود و یا محیط اطراف
احساس گرما
گاز
سوزش معده
خونریزی سنگین
سوء هاضمه
خارش پوست
درد مفاصل
درد عضلانی و درد
گرفتگی عضلات
جوش
قرمزی صورت، گردن، بازوها و گاهی اوقات بالای سینه
آبریزش بینی
احساس چرخش
لرز
بیخوابی
خواب یا خواب آلودگی غیر معمول
عطسه
گلو درد
ناراحتی معده یا تلاطم
عرق کردن ناگهانی
مشکل در خواب
ناتوانی در به خواب رفتن
کاهش وزن
عوارض نادر
بینی خونین
مشکل در تمرکز
افزایش توانایی، میل و عملکرد جنسی
افزایش علاقه در رابطه جنسی
عوارضی با شیوع نامشخص
احساس اینکه دیگران در حال تماشای شما و یا رفتار شما را کنترل می کنند.
احساس اینکه دیگران می توانند افکار شما را بشنود.
ریزش مو و یا نازک شدن مو
تغییرات شدید خلق و خوی
رفتار غیر عادی