شير خوردن از پستان مادر براي تکامل دندان‌ها و فک مفيد است. هنگام شير خوردن از پستان مادر، عضلات بيشتري براي گرفتن شير در مقايسه با خوردن شير از شيشه به کار گرفته مي‌شود. هنگام شير خوردن از پستان مادر، کودک ميزاني بيشتر از نوک پستان را داخل دهان مي‌کند، فک به سمت بالا و پايين حرکت مي‌کند و پستان را با تمام قوا براي خروج شير فشار مي‌دهد. براي دستيابي کامل کودک به اين هدف عضلات کودک، فعاليت شيردوشي را انجام مي‌دهند. اين عمل موجب فرم گرفتن مناسب فک‌ها شده و دندان‌هايي سالم با قرار گرفتن در مسير رويشي درست و بدون انحراف انتظار مي‌رود.
يکي از عواملي که موجب بروز دندان‌هاي غيرطبيعي شده و کودکان را به سوي درمان‌هاي ارتودنسي و يا گفتار درماني هدايت مي‌کند، الگوي تغذيه‌اي غيرطبيعي است که تحت عنوان «تانگ‌تراست» شناخته مي‌شود. اين مشکل در ميان کودکاني که از طريق شيشه تغذيه مي‌کنند، شايع‌تر است و اغلب در ميان کساني که از پستان تغذيه مي‌کنند، ديده نمي‌شود زيرا در تغذيه با پستان، زبان براي گرفتن شير تلاش مي‌کند و در تغذيه با شيشه زبان براي توقف و به اندازه نياز شير آمدن، فعاليت مي‌کند، يعني در کودکي که با پستان مادر تغذيه مي‌شود، لثه‌ها و فک پايين با نيروي بيشتري براي گرفتن شير فعاليت مي‌کنند، در حالي که کودکي که با شيشه تغذيه مي‌شود، مجبور نيست فک‌هايش را با انرژي بيشتري به کار گيرد زيرا با مکيدن ساده نيز يک جريان سريع شير را خواهد داشت. در حقيقت شير اغلب خيلي آزادانه‌تر سرازير مي‌شود و کودک مجبور نيست که ياد بگيرد چگونه خودش را براي دريافت غذا سازگار کند. دليل ديگر اين است که کودکاني که از پستان تغذيه مي‌کنند، بيش از نيازشان پستان را مي‌مکند و لذا تمايل کمتري به اينکه انگشتان را بمکند، دارند اما کودکاني که از شيشه تغذيه مي‌شوند مجبورند مکيدن سر شيشه را، به دليل ورود هوا، سريع‌تر قطع کنند، در حالي که در مورد پستان مادر، چنين نيست. البته از موارد فوق نبايد چنين برداشت شود که همه کودکاني که از شيشه، استفاده مي‌کنند به مشکلات دنداني فکي مبتلا مي‌شوند بلکه بايد به ياد داشت که تغذيه از پستان مادر، نسبت به شيشه شير، تکامل بهتري به فک و دندان‌ها مي‌دهد.
مادران چگونه بايد به کودک شير بدهند؟
• در جايي راحت بنشينيد، به طوري که کمر شما صاف باشد و به جايي تکيه داده باشيد.
• اگر لازم است زانوهايتان را خم کنيد ولي ترجيحا پاهايتان را دراز کنيد تا براي گرفتن نوزاد مجبور نباشيد به ماهيچه‌هاي پا فشار آوريد.
• از بالشتک براي نگه‌داشتن نوزادتان استفاده کنيد تا فشار زيادي به دستتان نيايد اما وقتي به شيردهي عادت کرديد، مي‌توانيد آن را کنار بگذاريد.
• براي آنکه نوزاد درست شير بنوشد، بايد قسمت زيادي از پستان را درون دهان ببرد. لب پاييني و زبان بايد با پستان در تماس باشد و تمامي قسمت پاييني نوک رنگي پستان در دهان قرار داشته باشد.
• از آنجا که نوک پستان به اين ترتيب در ته دهان نوزاد قرار دارد، پس زبان تماسي با نوک آن نداشته و سبب آزار مادر نمي‌شود.
• به محض آنکه ديديد فک پايين نوزاد شما حرکات کوچکي دارد، به اين معني است که او گرسنه و آماده شير نوشيدن است.
چند تحقيق جالب!
نکته جالبي که تاکنون بسياري از دندانپزشکان به آن توجه کرده‌اند، اين است که سر پستانک شيشه شير سفت‌تر از نوک پستان است. سختي آن در حين مک زدن سبب مي‌شود حالت فک از شکل صحيح U خارج شده و به V شباهت پيدا کند. محققان موسسه Labbock et Hendershot در سال ۱۹۸۷ اين موضوع را در ميان ۹۶۹۸ کودک مورد بررسي قرار دادند. ۳۲ درصد کودکاني که کمتر از سه ماه و ۹/۱۵ درصد کودکاني که کمتر از ۱۲ ماه شير نوشيده بودند، مشکل فک V شکل داشتند. بررسي‌ها نشان داد اين ميزان در ميان کودکاني که از شيشه شير خورده‌اند ۸۴/۱ مرتبه بيشتر است. پيش از آن در سال ۱۹۷۳، تحقيقات آکادمي ارتودنتيست‌هاي آمريکا اعلام کرده بود ۸۹ درصد کودکان ۱۲ تا ۱۷ ساله آمريکا دچار مشکلات فرمي فک هستند که اکثر آنان يا با شيشه شير نوشيده‌اند يا مدت بسيار کمي شير مادر خورده‌اند يا بعد از آن عادت زيادي به مکيدن انگشت داشته‌اند.
بررسي جمجمه يک زن هندي مربوط به قرون وسطي
برايان پالمر، دندانپزشکي ۲۷ ساله براي تحقيقات بيشتر در رابطه با هارموني صورت و ارتباط آن با نوشيدن شير از پستان مادر تصميم گرفت، جمجمه يک زن هندي مربوط به قرون وسطي را با جمجمه انسان‌هاي کنوني مقايسه کند. فک اين انسان قرون وسطي کاملا U شکل بود، جمجمه‌اي گرد و دندان‌هايي مرتب داشت اما جمجمه‌هاي کنوني فکي V شکل با دندان‌هايي نامرتب دارند. بررسي‌ها نشان داده است دليل نافرمي فک و جمجمه در عصر حاضر کاهش شيردهي از طريق پستان به نوزادان و رواج شيردهي از طريق شيشه است. متاسفانه شکل فک به صورت ارثي به نسل بعد منتقل مي‌شود.
