چرا کودک زردی می گیرد؟

يكي از محصولات تجزيه گلبولهاي قرمزخون، بيلي روبين است. اين بيلي روبين توسط كبد از خون جمع آوري و با مدفوع از بدن خارج ميشود. در دوران جنيني كبد مادر بيلي روبين را از خون او جمع آوري و دفع مي كند، اما بعد از تولد، كبد به مدت زماني نياز دارد تا براي مسئوليت هاي خود آماده شود، بنابراين در برخي نوزادان، رنگدانه بيلي روبين در خون تجمع يافته و در نتيجه پوست او زرد مي شود.

انواع زردي

بيماري زردي در نوزادان به دو دسته عمده تقسيم ميشود:

زردي فيزيولوژيك: اين نوع زردي طبيعي است؛ البته طبيعي نه به معني احتياج نداشتن به درمان؛ وقتي مي گوييم نوزادي دچار زردي طبيعي شده، يعني در بيشتر نوزادان انتظار ابتلا به اين نوع زردي وجود دارد، اما اين وضعيت مانند ديگر بيماري ها به اقدامات درماني مناسب احتياج دارد.

اين نوع زردي معمولا از روز دوم يا سوم تولد نوزاد آغاز شده و به تدريج شدت يافته و خودبه خود در طول دو هفته آتي برطرف خواهد شد.

زردي در نوزادان نارس طي ۷- ۵ روز اول تولد به اوج خود رسيده و درمان آن دو ماه طول مي كشد.

زردي پاتولوژيك: اين نوع زردي بيمارگونه است و اقدامات درماني جدي و گسترده تري را مي طلبد؛ به عبارتي بايد ديد كه علت زمين هاي ابتلا به زردي چه بوده و با بررسي هاي بيشتر بيماريهاي احتمالي همراه با زردي تشخيص داده شود.

به طور كلي اگر نوزاد در ۲۴ ساعت ابتدايي تولدش، دچار زردي شود، زردي او پاتولوژيك است و تيم پزشكي نوزاد بايد در بيمارستان بررسي هاي لازم را انجام دهند.

زردي چگونه بروز ميكند

زرد شدن پوست از ناحيه صورت آغاز ميشود و كم كم به سمت پايين بدن حركت ميكند. زردي عموما از مخاط ناحيه زبان، سپس سفيدي چشم ها و پوست سر و صورت بروز و به تناسب شدت زردي، نواحي پايين تر بدن را هم تحت پوشش قرار مي دهد؛ به طوري كه رسيدن زردي به كمر و ران ها حاكي از شدت قابل توجه آن است و اگر به ناحيه انگشتان پا برسد، بسيار جدي تلقي مي شود.

درمان زردي

بعد از بررسي اوليه ميزان بيلي روبين، پزشك متخصص تشخيص ميدهد كه نوزاد تحت فتوتراپي، يا تعويض خون قرار گيرد يا اينكه مجددا بعد از چند ساعت آزمايش بيلي روبين خون را انجام دهد.

اگر شدت زردي از حد مشخصي بيشتر شود، پزشك براي نوزاد «فتوتراپي » را آغاز ميكند و اگر درجه زردي خيلي بالا باشد بايد با رو شهاي مخصوص، خون نوزاد را تعويض كرد.

هرچه سن نوزاد كمتر باشد، فتوتراپي با درجات پايين تر زردي آغاز ميشود و در مقابل با افزايش سن نوزاد ممكن است پزشك، فتوتراپي را در اثر زردي هاي شديدتر تجويز كند، زيرا آسيب پذيري كودك كمتر شده است.

اگر سن نوازد كم و ميزان بيلي روبين نخستين آزمايش او زياد باشد، فاصله زماني آزمايش مجدد بيلي روبين كوتاه تر ميشود. اين فاصله زماني از ۲۴ – ۴ ساعت متغير است.

عوامل خطر ابتلا به زردي

نوزاداني كه دچار يك يا چند عامل زير باشند، بيشتر در خطر ابتلا به زردي قرار دارند:

· داشتن خواهر يا برادري كه قبلا دچار زردي شده است.

· وجود كبودي بر بدن در بدو تولد. تولد زودهنگام ( نوزاد نارس)، اين كودكان بيشتر در خطر ابتلا به زردي قرار دارند- معمولا بارداري در هفته ۴۰ ام خاتمه مييابد اما نوزاد نارس، نوزادي است كه قبل از رسيدگي جنين يعني قبل از اتمام هفته ۳۸ به دنيا می آيد- هرچه نوزاد زو دتر از اين موعد به دنيا بيايد، نسبت به زردي آسيب پذير تر خواهد بود.

· بي حالي

· تب

· خوب شيرنخوردن

· ابتلا به عفونت

عوارض زردي

در بيشتر موارد زردي بيماري خطرناك و نگران كننده اي نيست اما اگر سطح بيلي روبين نوزادي خيلي بالا رود، مي تواند سبب آسيب دائم به سلولهاي عصبي شود. به عبارتي، سهل انگاري در درمان زردي عوارضي جدي دارد از جمله:

نانوايي عصبي حسي

تشنج

فلج مغزي

كند ذهني

تاخير در تكلم

اختلال در تعادل حركتي

ناهنجاري هاي دنداني

بيش فعالي

و حتي مرگ

زردي ناشي از شيردهي

اگر نوزاد شير كافي نخورد، ممكن است به زردي مبتلا شود، زيرا كمبود مايعات بدن سبب تجمع بيلي روبين خواهد شد. برخي نوزادان شير كافي ميخورند و خوب وزن ميگيرند اما وجود ماده اي در شير مادر سبب زردي آنها ميشود. اين ماده با اثرگذاري بر كبد نوزاد نميگذارد جمع آوري بيلي روبين از خون به درستي انجام شود. اين نوع زردي معمولا به همراه زردي فيزيولوژيك رخ ميدهد و ممكن است به مدت چند هفته يا چندماه طول بكشد و عموما بي خطر است.