اگر فرزندتان بعد از خوردن غذايي به خصوص، علايم گوارشي از قبيل(نفخ، دفع گاز، اسهال، دل درد يا استفراغ) از خود نشان ميدهد، احتمالا بدنش نمي تواند آن غذا را بپذيرد؛ به اين معني كه دستگاه گوارش فرزندتان قادر نيست راحت آن غذا را هضم و جذب كند. حدود ۱۵ درصد نوزادان زير يك سال، درجاتي از اين تحمل ناپذيري را نشان ميدهند.
براي بعضي كودكان محرك هاي زيادي لازم است تا علايم حساسيت خود را نشان دهند اما در برخي ديگر تنها مقدار ناچيزي از يك ماده غذايي ميتواند واكنشهاي حساسيتي شديدي را در آنها ايجاد كند. گاهي تحمل ناپذيري ماده غذايي ظرف چند روز بر طرف ميشود اما در ديگر مواقع مشكل كودك مدت ها باقي خواهد ماند.
حساسيت به شير گاو با تحمل ناپذيري لاكتوز فرق دارد
تحمل ناپذيري لاكتوز حالتي است كه دستگاه گوارش، آنزيم تجزيه كننده قند شير (لاكتوز) را ندارد. اين وضعيت در نوپايان و بزرگسالان ديده ميشود. لاكتوز در دستگاه گوارش اين افراد تجمع يافته، تخمير شده و گازهاي دردناك، نفخ و ناراحتيهاي گوارشي ديگري توليد ميكند.
يكي از مشكل سازترين غذاهايي كه ميتواند نوزادان را دچار واكنشهاي حساسيتي شديد كند، شير گاو است. بيش از ۷ درصد كودكان قادر نيستند شير گاو را هضم كنند. اين وضعيت موقتي كه در اثر وجود نوعي ويروس در معده نوزاد ايجاد ميشود گاهي با عدم تحمل لاكتوز- حالتي كه بدن نميتواند قند شير را هضم كند و در كودكان و بزرگسالان معمول است اشتباه گرفته ميشود.
حساسيت به شير گاو در اثر حمله سيستم ايمني نوزاد به پروتئينهاي شير گاو ايجاد ميشود. در اثر اين اتفاق، در بدن موادي به نام هيستامين توليد و آزاد شده و وارد جريان خون ميشوند و به اين ترتيب كودك علايم حساسيت را نشان ميدهد.
اگر ميخواهيد دوران تغذيه تكميلي را براي فرزندتان شروع كنيد بهتر است معرفي شير گاو را براي مراحل انتهايي- حدود يك سالگي- بگذاريد.
اگر فرزندتان بعد از وعده هاي غذايي دچار ناراحتيهاي شكمي ميشود، بهتر است مشكل او را با متخصص اطفال مطرح كنيد. پزشك تشخيص ميدهدكه آيا فرزندتان دچار تحمل ناپذيري غذاست يا بيماري ديگري دارد. البته ممكن است قضيه آن قدرها هم نگرانكننده نباشد، مثلا شايد هنگام آماده كردن محلول شير خشك، نسبت آب و شير را به درستي رعايت نكرده باشيد.
اگر خودتان به فرزندتان شير ميدهيد ممكن است پزشك نحوه تغذيه شما را هم جويا شود و بررسي كند كه آيا رژيم غذايي شما باعث ايجاد گازهاي گوارشي نوزاد ميشود يا خير.
غذا دادن بيش از حد به كودك هم ميتواند عامل علايم فوق باشد.
آغاز غذاهاي جامد
به محض اينكه فرزندتان خوردن غذاهاي جامد را شروع كند، ممكن است تحمل ناپذيري هاي ديگري هم نسبت به غذاهاي جديد از خود نشان دهد. برخي كودكان در هضم گلوتن مشكل دارند. گلوتن نوعي پروتئين است كه در گندم، چاودار و جو وجود دارد. تا فرزندتان ۹- ۶ ماهش نشود، نميتوانيد حساسيت او به گلوتن را متوجه شويد. برخي كودكان ممكن است به فروكتوز، قند ميوه و ساكارز، قند خوراكي هم حساسيت نشان دهند.
چطور مشكل را برطرف كنيم؟
متخصص اطفال به شما پيشنهاد ميدهد كه يك نوع غذا را از رژيم فرزندتان حذف كنيد تا به تدريج عامل حساسيت مشخص شود. اگر پزشك دستور حذف يك غذا را از برنامه غذايي نوزادتان بدهد معني اش اين نيست كه در آينده ديگر قادر نيست آن غذا را بخورد. مثلا ممكن است شما به پزشك مراجعه كنيد و بگوييد كه نوزادتان بعد از خوردن كدوي پخته دچار نفخ ميشود و پزشك اطفال خوردن كدو را تنها به مدت ۸ هفته براي فرزندتان محدود كند.
مشكلات جدي تر
حدود ۶ درصد نوزادان به برخي غذاها حساسيت كامل دارند، به اين معني كه وقتي كودك غذايي به خصوص را ميخورد سيستم ايمني اش فعاليت شديدي عليه آن غذا مي كند و هر بار كه غذاي مورد نظر به بدن نوزاد برسد واكنش بروز ميكند. حساسيت ها عبارتند از: خارش، التهاب، استفراغ، اسهال، آب ريزش مداوم بيني، وزن نگرفتن نوزاد، مشكلات تنفسي، اگزما: ۴۰ درصد نوزاداني كه اگزما دارند دچار حساسيت غذايي هم ميشوند. وجود خون در مدفوع، تورم زبان، خس خس صدا، پوسته پوسته شدن
مهمترين غذاهايي كه سبب ايجاد چنين حساسيتهايي ميشوند: شير گاو، تخم مرغ ، مغز ها (گردو، فندق، آفتاب گردان، بادام و…)، گندم، سويا ،ماهي و غذاهاي دريايي براي ايجاد چنين حساسيت هايي لازم نيست فرزندتان حتما از اين غذ اها بخورد. اگر شما به او شير مي دهيد و خودتان يكي از اين غذاها را خورده باشيد يا مثلا ماهي پاك كرده باشيد يا با دست تان آجيل خورده باشيد و سپس به فرزندتان دست بزنيد، علايم حساسيتي او، خود را نشان خواهند داد!
مقابله با آلرژي غذايي
متخصصان براي درمان آلرژي نوزادان به غذا، دو روش كلي دارند:
· كم كردن تك به تك مواد غذايي رژيم نوزاد يا شما( اگر شير خودتان را به او ميدهيد) تا يافتن ماده غذايي حساسيت زا
· آزمايش پوستي: در اين روش متخصص عصاره پروتئين غذاهاي مختلف را روي پوست نوزاد قرار ميدهد و اگر پوست بعد از هر يك از اين آزمايش ها قرمز شود يعني كودك به آن غذاي به خصوص حساسيت دارد.
ممكن است از اينكه نوزاد چند ماهه تان به خوراكي ها حساسيت نشان مي دهد نگران و ناراحت شويد؛ اما خيالتان راحت باشد كه در اكثر موارد، اين حساسيتها بعد از مدتي برطرف خواهند شد.
چرا بعضي از بچه ها به غذا حساسيت دارند؟
هنوز دقيقا مشخص نيست كه چرا در برخي بچه ها علايم حساسيتي بروز مي كند. اما متخصصان مي دانند كودكاني كه در خانواده هايي با سابقه آلرژي(والدين، خواهر يا برادر مبتلا به آلرژي) به موا دغذايي، حيوانات، گرد و غبار و گرده ها، متولد ميشوند به احتمال بيشتري دچار آلرژي غذايي ميشوند. البته اين كودكان ممكن است بعد از ۳- ۲ سالگي علايم آلرژي هاي ديگري را هم نشان دهند.
برای درمان خارش و حساسیت‌های پوستی که در فصل بهار بیشتر می‌شود بهتر است الگوی تغذیه اصلاح شود چرا که حتی نوع لباس، غذا، ورزش، میزان خواب و بیداری و همچنین استرس در این موضوع اثر دارد.
وی مصرف نعنای تازه را توصیه کرد و گفت: برای جلوگیری از حساسیت فصلی باید از مصرف غذاهای پرادویه و غذاهای با طبع گرم پرهیز کرد.
برای درمان خارش و حساسیت‌های پوستی مصرف برخی گیاهان مانند آلوئه‌ورا را موثر است. مصرف آلوئه‌ورا و استفاده از ژل این گیاه نیز در بهبود خارش‌ها موثر است.
این عارضه که با التهاب، قرمزی، درد و خارش در فصل بهار بیشتر دیده می شود که مصرف نعنای تازه در این زمینه توصیه می شود.
مصرف روغن نارگیل و آب لیمو را نیز در کاهش التهاب و خارش موثر است. استفاده از جوش‌شیرین برای رفع خارش پوستی مفید است.
مصرف سبزیجات تازه، سبوس گندم، نان سبوس‌دار، انواع آش، مصرف کاهو و خاکشیر نیز برای کاهش خارش بهاری توصیه می‌شوند.
پوشیدن لباس نخی و نرم، قرارگرفتن در محیط با دمای متعادل از ابتلا به حساسیت فصلی جلوگیری می کند.
حساسیت عارضه‌ای است که ممکن است در نوزادان به دلایل مختلف بروز کند که شایع‌ترین علت آن، ناآگاهی مادر از تغذیه مناسب خود و نوزاد و نداشتن برنامه غذایی منظم است.
اگرچه هنوز تحقیقات پیرامون تأثیر مصرف مواد غذایی حساسیت‌زا از طریق مادر به جنین ادامه داشته و این نکته به اثبات نرسیده است که مصرف غذاهای حساسیت‌زا توسط مادر بر روی جنین نیز تأثیر گذار است، اما به مادران باردار توصیه می‌شود تا مصرف این قبیل خوراکی‌ها- مواد غذایی حساسیت‌زا- را به بعد از وضع حمل موکول کنند.