چرا بعضی از بچه ها دیر راه می افتند؟

دير راه افتادن بچه ها جزو آن دسته مشكلاتي است كه خيلي از والدين را نگران ميكند. خيلي از بچه ها نخستين بار حدود ۸ تا ۱۲ ماهگي خودشان را بالا ميكشند و تقريبا بدون كمك مي ايستند. زمان كوتاهي بعد از اولين ايستادن كودك ديگر بايد منتظر نخستين قدمهاي او بود، اگرچه تا قبل از آن بچه ها معمولا ميتوانند با كمك بعضي وسايل خانه يكي، دو قدم بردارند اما گاهي پيش ميآيد كه اين قدمها كمي تاخير دارند. روند تكامل كودك اگرچه تقريبا مشخص شده است اما اين سرعت تكامل براي كودكان مختلف حتي در يك خانواده، ممكن است متفاوت باشد. زماني ميتوان نگران تاخير در راه افتادن بچه ها بود كه تا ۱۸ ماهگي هنوز نخستين قدمها را بر نداشته باشند. به طور طبيعي بچه ها در ۱۲ماهگي با كمك پدر ومادر ميتوانند چند قدم بردارند. در ۱۵ ماهگي به طور مستقل راه ميروند اگرچه ممكن است بعد از چند قدم زمين بخورند، در روند طبيعي تكامل، كودك در ۱۸ ماهگي بايد قادر باشد كه بدود، بايستد و چيزي را از روي زمين بردارد و با كمك نرده از پله ها بالا برود.

اگرچه بعضي از كودكان در رسيدن به اين مراحل تاخير دارند اما اغلب در نهايت با كمي تاخير به اين مرحله از تكامل مي رسند و جاي نگراني نيست.

اما چه چيزهايي ميتواند باعث اين تاخير شود؟

تاخير در تكامل سيستم عصبي حركتي، اختلال در يادگيري به دليل تاخير در بقيه موارد تكامل (مثلا كودك در تمام مراحل زندگي تاخير داشته است، دير توانسته گردن خود را نگه دارد، دير نشسته و دير شروع به چهاردست وپا رفتن كرده است)؛ در اين كودكان كه تاخير در بقيه موارد تكاملي داشته اند، دير راه افتادن دور از انتظار نيست اما درصورتي كه اين مشكل زمينه ژنتيك نداشته باشد و بيماري خاصي باعث آن نباشد، معمولا با كاردرماني و كمي كمك ميتوان به بهبود اين روند كمك كرد.

گاهي بعضي مشكلات موجود در عضلات و استخوان بندي و همچنين قدرت عضلات باعث دير راه افتادن ميشود.

بيماريهاي نادري مثل فلج اطفال يا سندرمهايي مثل دان يا ديستروفي عضلاني كه در آن عضلات به طور مادرزادي تحليل ميروند، زمينه اين تاخير را به وجود ميآورند.

فاكتورهاي محيطي هم ميتوانند در اين تاخير سهيم باشند. بچه هايي كه از نظر عاطفي مشكل داشته باشند و اصلا به آنها در بلندشدن و راه رفتن كمك نشده باشد. مادران افسرده ا ي كه كودك را فقط مانند عروسك در آغوش ميگيرند يا فقط به غذا دادن او فكر ميكنند ميتوانند زمينه اين دير راه افتادن باشند.

كودكاني كه به علتهاي خاص مدام بستري باشند و اجازه فعاليت به آنها داده نشده باشد يا بيماري راشيتيسم به دليل كمبود ويتامين D كه در اثر سوء تغذيه يا در تماس نبودن با نور خورشيد به وجود ميآيد، همه ميتوانند باعث تاخير در راه افتادن كودك باشند. اما ۲ نكته ا ي كه نبايد از نظر پزشك و خانواده كودك دور بماند، توجه به مشكلات مفصل لگن و همچنين چاقي كودك است. اگرچه همه نوزادان در بدو تولد از نظر اختلالات مفصل لگن معاينه ميشوند اما ممكن است اين اختلالات مادرزادي بعدا شكل بگيرد و همين باعث تاخير در راه افتادن كودك يا بد راه رفتن او شود همچنين بايد توجه داشت، قدرت عضلات كودك نسبت به سنش در حدي نيست كه بتواند اضافه وزن او را تحمل كند و زمين خوردنهاي مكرر باعث بي توجه شدن او به راه رفتن ميشود. در بررسي كودك بايد به بيمار يهاي مادرزادي بيمار يهاي خانوادگي ژنتيك و حتي وزن و رشد زمان زايمان هم توجه كرد. نارس بودن هنگام تولد يا زردي مادرزادي ممكن است در دير راه افتادن كودك نقش داشته باشد.

آيا پاهاي كماني كودك مي تواند باعث دير راه افتادن او باشد؟

خير،به رغم نگراني بعضي از والدين پاهاي كماني تا ۲ سالگي اصلا غيرطبيعي نيست.اين مشكل تا ۲ سالگي يا كمي بعدا ز آن به تدريج خوب ميشود اما كودك با همان پاها هم ميتواند راه برود و اصلا چپ و راست شدن كودكان زمان راه رفتن و مدل راه رفتن بامزه آنها به دليل همين پاهاي كماني است. اما اگر بعد از ۲ سالگي هنوز اين پاهاي كماني وجود داشته باشند، ممكن است باعث اختلالاتي در شكل گيري فرم مفصل زانو شود و در آينده براي كودك مشكل ايجاد كند، به همين دليل بايد به پزشك مراجعه كرد تا هم ميزان اين كماني بودن را بررسي كند و هم براي درمان آن تصميم بگيرد. راشيتيسم يكي از دلايلي است كه ميتواند اين پاهاي كماني را به وجود بياورد يا مانع صاف شدن آنها شود اما خوشبختانه اين بيماري به راحتي قابل درمان است.

راه رفتن روي پنجه پا، پنجه هاي به سمت داخل، كف پاي صاف كودكان هيچكدام مشكلات دائمي نيستند و نبايد موجب نگراني والدين شوند.

اغلب اين مسائل نه موجب تاخير در راه افتادن ميشوند و نه نياز به درمان خاصي دارند و خود به تدريج اصلاح ميشوند اما درصورتي كه اين شرايط موجب نگراني شما شده است، ميتوانيد با مراجعه به پزشك آنها را بررسي كنيد.

در نهايت بايد گفت،اگر كودك به غير از راه افتادن بقيه موارد تكامل را به خوبي نشان داده يا زمينه مشكلات ژنتيكنی دارد،از نظر اختلالات مفاصل لگن،اندامها و مشكلات عضلات بررسي شده است و همچنين اختلالاتي مانند عقب ماندگي ذهني ندارد؛ چندان نگران دير راه افتادن او نباشيد. دير يا زود اين مشكل خود به خود برطرف ميشود.