۱- تنفس :
برای زایمان طبیعی داشتن آرامش مهم ترین اصل است، آرام بودن و تنفسدرست کمک می کند که تمام ماهیچه های بدن شل شده و آرام شوید. البته این کار نیازمند تمرین است، اما در حین زایمان به راحت تر کردن روند زایمان کمک می کند. زنان باردار باید آرام سازی و تنفس را تمرین کنند تا در زمان زایمان برایشان به صورت یک واکنش طبیعی درآید.
۲ -توپ زایمان :
حرکت های فنرمانند توپ زایمان کمک می کند فشار از روی پاها و شکم شما برداشته شده و اجازه می دهد بدون صرف انرژی تحرک داشته باشید.
۳ -عوض کردن پوزیشن :
برخی از زنان می خواهند در طول زایمان ایستاده باشند یا کمی تکان و حرکت داشته باشند و برخی دیگر دوست دارند دراز بکشند یا حتی بنشینند. اما مهم ترین اصل این است که پوزیشن ها و اختیارات مختلف را امتحان کنید. برخی از زنان که به خاطر ترس از حرکت کردن هنگام زایمان تنها اصرار به یک نوع پوزیشن خاص دارند باعث زیادتر شدن دردها می شوند. اگر احساس کردید با یک پوزیشن راحت نیستید باید سریع آن را عوض کنید تا بهترین تکنیک و روش را برای خود پیدا کنید.
۴- هیپنوتیزم :
این مورد یکی از تکنیک هایی است که می توانید در دوران بارداری بیاموزید. مطالعات نشان داده که استفاده از هیپنوتیزم نیاز به دارو را کمتر می کند. هیپنوتیزم با آرام سازی عمیق ، تکنیک های تنفسی و تصورسازی متمرکز شده، می تواند به زایمان طبیعی کمک کند. این کار می تواند یا توسط پزشک آموزش دیده انجام شود و هم خودتان می توانید با سی دی های آموزشی یاد بگیرید و تمرین کنید.
۵- ماساژ :
ماساژ دادن هم یک امر مهم و قابل توجه دیگر در زایمان طبیعی است. ماساژ دادن به مادر انرژی و قوت قلب می بخشد و تاثیر فراوانی دارد. برای همین از قبل با همسر خود تمرین کنید تا بفهمید چه نوع ماساژی برایتان بهتر است. همچنین بهتر است به جای گفتن کلماتی مثل «کافی است» یا «بیشتر» علامت هایی برای خود برگزینید چون در لحظه درد کشیدن شاید توان صحبت کردن نداشته باشید. علاوه بر ماساژ معمولی می توان از روغن زیتون برای ماساژ اندام عجانی در آخرین مرحله زایمان استفاده کرد تا این عضو بدن باز شود و ماما مجبور به استفاده از ابزار episiotomy نشود.
۶ -بدنتان هیچ وقت بدون آب نماند :
زایمان طبیعی از اسمش مشخص است، کاملا متکی به توان و انرژی شماست. اگر می خواهید مثل وقتی که می دوید یا پیاده روی می کنید انرژی داشته باشید پس باید یک بطری آب یا نوشیدنی ورزشی در دستتان باشد. چون هنگام زایمان طبیعی لازم است میزان انرژی تان تا آخرین مرحله به یک اندازه حفظ شود. با موافقت ماما در دسترس خود به میزان لازم آب و نوشیدنی ورزشی و غذاهای سالم داشته باشید. برای اینکه خاطر جمع شوید چند نوع متفاوت نوشیدنی تهیه کنید چون از الان نمی دانید آن زمان چه نوع نوشیدنی ای را ترجیح می دهید.
۷- کمپرس سرد یا گرم :
گرما و سرما به آرام شدن ماهیچه های سفت شده کمک کرده یا اینکه انرژی دوباره به شما می دهد. کمپرس را می توان روی کمر، گردن یا پیشانی قرار داد. به دنبال کمپرس هایی باشید که بتوانید داخل یخچال و ماکروویو بگذارید.
۸ -باید حس و حال خوبی داشته باشید و مثبت باشید :
برای زایمان طبیعی باید در محیطی باشید که احساس امنیت و آرامش داشته باشید. چراغ ها نباید نورشدید داشته باشد و دور و برتان وسایلی از خانه تان یا وسایلی باشد که دوستشان دارید.
۹-داشتن همراه و یاور باتجربه و مهربان :
بهترین دوست شما هنگام زایمان داشتن همراهی است که با او احساس نزدیکی داشته باشید و البته این شخص کسی باشد که خودش هم تجربه زایمان طبیعی داشته باشد در اروپا به این فردDoula می گویند. همراه شما می تواند تنها به عنوان حامی شما باشد و نیز می تواند در امر زایمان کمک کند. مثلا می تواند هنگام نفس کشیدن به مادر آموزش و دلگرمی دهد.
۱۰- تمرکز کردن :
آگاهی داشتن به اینکه در بدنتان چه اتفاقی می افتد و فرزند شما در هر مرحله چگونه رشد می کند به شما اجازه می دهد همراه با روند بارداری به جای مقابله با بارداری رو به جلو حرکت کنید. مثلا مادران می گویند وقتی به عقب برمی گردند می فهمند نگرانی هایشان در مورد شروع شدن زمان انقباض ها را رها می کردند. چون با این کار فقط استرس بیشتری می گرفتند.
۱۱-منتظر بمانید :
تا زمانی که امکان دارد در خانه بمانید، چرا که برای مادر هیچ جا بهتر از خانه خودش نیست. دیگر تا زمانیکه متوجه می شوید دیگر نمی توانید تحمل کنید به بیمارستان بروید. اما همیشه توصیه می شود قبل از گرفتن هرتصمیمی با پزشک خود صحبت کنید.
۱۲- افراد حمایت کننده :
داشتن چنین افرادی به شما کمک می کند بدون نیاز به دارو و با دلگرمی و حمایت آنها زایمان طبیعی داشته باشید. چندین ماه قبل از زایمان به بیمارستان مورد نظر خود رفته و با پرسنل بخش زنان آشنا شوید و بفهمید بقیه دیدگاه مثبتی نسبت به زایمان های طبیعی در آن بیمارستان دارند یا نه. با پرستاران نیز صحبت کنید تا ببینید تجربه آنها در زایمان های طبیعی بدون استفاده از دارو چگونه است. از پرستارها نیز درخواست کنید تا جایی که امکان دارد از داروها یا مواد بی حس کننده استفاده نکنند.
۱۳ -راه بروید :
اگرچه قدم زدن کاری ساده است، اما اگر از بی حسی اپیدورال استفاده کنید، نمی توانید راه بروید. قدم زدن در مراحل اولیه زایمان قطعا به شما کمک می کند آرام شوید و روند زایمان را راحت تر می سازد. بیشتر زنان خاطرات زیادی از زایمان خود و قدم زدن های طولانی مدت با همسرشان در راهروهای بیمارستان و ساختمان آن دارند. راه رفتن نه تنها از نظر جسمانی به شما کمک می کند، بلکه یک راه آرامش بخش برای به دست آوردن دوباره خونسردی شماست که بازتاب آن را در طول زایمان مشاهده خواهید کرد.
۱۵- کسی که به او تکیه کنید :
همسر، مادر یا یک فرد مهم مثل بهترین دوستتان می تواند از نظر حمایت عاطفی و به عنوان تکیه گاه نقش بسزایی ایفا کند. گاهی اوقات هم برای کسی که شما را دوست دارد دیدن درد زایمان سخت است، پس در این صورت یک پرستار برای خود انتخاب کنید.
۱۶-دراز نکشید :
متخصصان خیلی زیادی توصیه می کنند که در طول زایمان راه بروید و حرکت کنید. و تعدادی می گویند فقط زمانی دراز بکشید که مجبور هستید چون دیگر نمی توانید درد را تحمل کنید. پس پوزیشنی را بیابید که احساس درد کمتری داشته باشید.
توکل به خدا را از یاد نبرید و به این فکر کنید که هزاران هزار سال زنان توانسته اند زایمان کنند و هیچ مشکلی ایجاد نشده . پس شما هم می توانید!
عوارض زایمان طبیعی یک سوم سزارین و دوره نقاهتش خیلی کمتر است و در آن از ماده بیهوشی استفاده نمی‌شود. نوزادی که با زایمان طبیعی به دنیا می‌آید ریه‌هایش خالی است و احتمال بیماری مشکل تنفسی گذرای نوزادی برایش کمتر است. این نوزادان وقتی به دنیا می‌آیند خیلی هوشیارتر هستند و کمتر به اکسیژن نیاز پیدا می‌کنند و زیردستگاه‌هود (و دستگاه مراقبت ویژه) نمی‌مانند. این مزایا حدود ۲۰ سال است که اثبات شده اما متاسفانه در ایران این فرهنگ هنوز جا نیفتاده است. درد زایمان طبیعی بعد از زایمان کمتر است اما قبل زایمان بیشتر است که اگر هم از روش‌های بدون درد استفاده شود دیگر بیمار دردی حس نخواهد کرد. علاوه براین برش آن کوچک‌تر و در حد ۵سانتی‌متر است و فقط ۳ تا ۴ لایه شکم باز می‌شود اما در سزارین حدودا ۷ لایه از شکم باز می‌شود.
روند زايمان طبيعي در صورتي که دردهاي زن باردار خود شروع شود بين ۱۰ تا ۱۲ ساعت طول مي‌کشد ولي اگر آمپول تزريق شود بين ۱۴ تا ۲۰ ساعت در شکم اول و بين ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شکم دوم طول مي‌کشد ولي هيچ قانوني وجود ندارد. برخي افراد دو ساعته و برخي ۲۴ ساعته زايمان مي‌کنند. از زماني که يک خانم باردار وارد اتاق زايمان مي‌شود، اگر همه چيز خوب پيش برود، يک ساعت طول مي‌کشد دهانه رحم باز مي‌شود و يک ساعت طول مي‌کشد نوزاد متولد شود و در کل ۶ تا ۷ ساعت طول مي‌کشد تا همه چيز به اتمام برسد. البته بعد از دو ساعت نخست پس از زايمان خانم به بخش منتقل مي‌شود و باقي کارها در آنجا صورت مي‌گيرد. به‌طور کلي از زماني که خانم باردار وارد اتاق زايمان مي‌شود به محض آنکه نوزاد تا شانه خارج شد به خانم هورمون اکسي‌توسين تزريق مي‌شود. اگر خون‌ريزي قطع نشد، مترژن به او تزريق مي‌شود و چون در زايمان طبيعي معمولا درد زيادي بعد از خارج شدن سر و شانه نوزاد وجود ندارد و اگر لازم باشد برشي در ناحيه پايين مجرايي زايمان (اپيزتومي) داده شود، يک شياف ديکلوفناک براي تسکين درد اين ناحيه داده مي‌شود. خون‌ريزي تا دو ساعت در اتاق زايمان کنترل مي‌شود چون دو ساعت اول پس از زايمان بسيار بااهميت است. اگر مشکلي نبود خانم به بخش منتقل مي‌شود و در آنجا معمولا براي خانم‌هايي که زايمان طبيعي داشته‌اند و اپيزتومي نشده‌اند مسکني تزريق نمي‌شود و نياز به مراقبت ديگري ندارد.
مقدار آبي که به خانم پس از زايمان داده مي‌شود بايد کنترل شده باشد. در شش ساعت نخست معمولا يک ليتر آب داده مي‌شود که در آن سرمي هم که تزريق مي‌شود باز هورمون اکسي‌توسين اضافه مي‌شود تا رحم از حالت جمع‌شدگي خارج نشود و در عين حال در بخش ريکاوري در چند ساعت نخست حتما چند بار رحم فشار داده مي‌شود تا لخته‌ها در رحم نماند. ماندن لخته‌ها در رحم مانع از انقباض رحم شده و موجب خون‌ريزي داخلي رحم شده بدون آنکه کسي تشخيص دهد، مي‌شود و جالب است بدانيد اين موضوع يکي از علل مرگ و مير مادران تازه زايمان کرده به ويژه در کشورهاي توسعه‌يافته مثل آمريکا و فرانسه است. براي پيشگيري از اين خون‌ريزي پزشک سعي مي‌کند به کمک دارو و ماساژ از بروز عواقب بعدي جلوگيري کند.
بعد از آنکه زايمان انجام مي‌شود در همان اتاق زايمان بچه روي سينه مادر گذاشته مي‌شود تا چند مک از سينه بزند. مکيدن سينه خود سبب ترشح هورمون اکسي‌توسين شده که سبب جمع شدن رحم و پيشگيري از خون‌ريزي مي‌شود ولي بعد از دو ساعت اول که خانم به بخش منتقل شد، مي‌تواند مجددا به فرزندش شير دهد.