تست های زمان بارداری می تواند مثل شمشیری دو لبه عمل کنند. معمولاً جواب این آزمایشات به والدینی که منتظر تولد نوزاد خود هستند آرامش خاطر می دهد. اما بعضی ها معتقدند که به علت نادر بودن بیماری های مادرزادی در نوزادان، در بیشتر مواقع این آزمایشات صرفاً موجب استرس و ناراحتی برای والدین می شود و بسیاری دیگر معتقد هستند که این آزمایش ها به زوج ها اجازه می دهد، که در مورد نوزاد خود قبل از تولد آگاهی داشته باشند. در این میان والدینی نیز هستند که با حقایق تلخی مواجه می شوند، که جنین آنها دچار بیماری است و در اینصورت مجبور به گرفتن تصمیماتی می شوند، که ممکن است، منجر به خاتمه بارداری گردد. مسئله انجام این آزمایش ها بسیار دشوار و در مواردی پریشان کننده است و آنچه برای بعضی از زوج ها بنظر صحیح است، احتمالاً برای دیگران بطور کلی غلط باشد.
بعضی از خانم های باردار تصمیم می گیرند که در هر صورت حتی با دانستن ناهنجاری در جنین خود به بارداری خاتمه ندهند و بعضی دیگر حاضر به انجام آزمایش تست مایع رحمی برای بررسی وضعیت جنین می شوند و هیچ جواب نگران کننده ای نیز دریافت نمی کنند . با اینحال بسیاری از بانوان حاضر به انجام تمامی آزمایشات پیش رو هستند تا از وضعیت و سلامت جنین خود مطلع شوند و با این کار امیدوارند که به تمامی نگرانی های دوران بارداری خود پایان دهند.
دکتر اوبرایان متخصص ژنتیک و جنین در بیمارستان زنان و نوزادان می گوید: انجام این آزمایش ها برای خانم های باردار مسئله حساسی است وممکن است احساس فشار زیادی برای انجام این تست ها داشته باشند، اما آنها نباید چنین حسی داشته باشند.
انجام این آزمایش ها می تواند چنان حساس باشد که والدین باید خیلی زود برای انجام آن تصمیم گیری کنند، حتی قبل از اینکه تصمیمی برای بچه دارشدن بگیرند. نرس ماما باربارا مک فارلین از بخش زنان دانشگاه ایلینویز می گوید: زمانی که لقاح جنین انجام شد، ساعت شروع به شمارش می کند. زمانیکه این آزمایش ها بطور کامل انجام گیرد، هنوز راهکارهایی وجود دارد.
در ادامه رایج ترین روش های آزمایشات تشخیصی (diagnostic) که امروزه پیشنهاد می شود بهمراه چند طریقه دیگر که خانم های باردار انجام می دهند را مورد بررسی قرار می دهیم. (اما اینکه چه آزمایش هایی به شما پیشنهاد می شود و کدام آزمایش ها را شما برای خودتان انتخاب می کنید، ممکن است نوع آزمایش ها براساس سن، محل سکونت، تاریخچه خانوادگی و بسیاری از مسایل دیگر با خانم های باردار دیگر فرق کند)
سه روش از انواع این آزمایش ها و اینکه جواب آنها به شما چه می گوید را در این مطلب می خوانید.
تست غربالگری (screening)
به بیشتر خانم های باردار این تست در سه ماهه اول و دوم پیشنهاد می شود. جواب این آزمایش بصورت مثبت یا منفی است بصورتیکه مشخص می کند آیا خطر خاصی جنین را تهدید می کند یا خیر. مشاور ژنتیک و مدیر برنامه آموزش مشاوره ژنتیکی در دانشگاه نورث وست شیکاگو کتی ویک لاند می گوید: جواب این آزمایش هرگز بلی یا خیر نیست، بلکه سوالی که این آزمایش می تواند جواب دهد مقدار خطری است که احتمالاً جنین با آن روبرو است.
هرخانمی بر اساس شخصیت، تحصیلات و حتی نحوه دریافت یک خبر، خطر را درک وتفسیر می کند. اما به احتمال زیاد بیشترین تاثیر بر درک و تفسیر خطرات، تجربیات خانم ها است. خانم ویک لاند می گوید: اگر خانمی هستید که صاعقه آسمانی به شما زده است، حتماً می گویید که به احتمال یک درصد این اتفاق دوباره برای من خواهد افتاد.
تست تشخیصی(diagnostic)
برخلاف تستscreening، دراین آزمایش با بررسی نمونه کوچکی از ماده ژنتیکی جنین در داخل رحم ،می توان درصورت احتمال وجود نواقص جنینی، از آن آگاه شد. تقریبا به ۵ درصد از بانوان باردار بعد از انجام تست screening انجام تست diagnostic پیشنهاد می شود، زیرا با جمع بندی نتیجه تست screening، و تست diagnostic احتمال خطا در نتیجه نهایی کاهش پیدا می کند.
تست routine : علاوه بر تست هایی که در بالا شرح داده شد، برای تشخیص انواع باکتری در ادرار، شما بایستی آزمایش ادرار را نیز انجام دهید، که نشانه ابتلا به بیماری های مجاری ادرار را مشخص کند و همچنین بالا رفتن اندازه پروتئین دفع شده توسط ادرار، خطرات احتمالی برای جنین را بوجود می آورد.
مسایلی که باید در نظر گرفته شود
احتمالاً بزرگترین مسئله در انجام آزمایش های بارداری این است که با مشاهده هرگونه ناهنجاری در جواب آزمایش، والدین چه خواهند کرد. نرس ماما باربارا مک فارلین می گوید: آیا بانوان باردار به فکر خاتمه بارداری خود خواهند بود؟
ولی این جواب حقیقت ندارد. خانم های باردار می توانند به نگهداری از جنین خود ادامه دهند در حالیکه از زمان خود استفاده کرده و خود را در مورد وضعیت نوزاد آموزش داده و با والدین دیگری که دچار چنین وضعیتی شده اند صحبت کرده و احتمالاً خود را برای زایمان آماده کنند. برای مثال اگر نوزاد به دلیل ناهنجاری جنینی نیاز به جراحی قلبی داشته باشد ، می توانند بیمارستانی را انتخاب کنند که در آن قابلیت زایمان و عمل جراحی قلب را هم زمان داشته باشد.
تست های زمان بارداری ممکن است نیاز به تصمیمات بزرگی داشته باشند که احتمالاً پزشک شما نمی تواند به اندازه کافی و یا بطور واضحی درباره آنها با شما به گفت وگو بپردازد. صحبت درباره تست های زمان بارداری ممکن است بیش از یکساعت نیاز به وقت داشته باشد و احتمالاً دکترها چنین زمانی را برای گفتگو با شما نداشته باشند. علاوه براینکه دانش بر جزئیات آزمایش های گوناگون ممکن است در تخصص آنان نباشد.
به همین دلیل بسیاری از پزشکان بطور معمول خانم های باردار را به مشاورین ژنتیکی معرفی می کنند که در این امر متخصص هستند.
نکته بسیار مهم این است که اگر جواب تستdiagnostic نشان دهنده ناهنجاری باشد، برای تشخیص ثانوی باید باپزشک دیگری که متخصص در بارداری های پرخطر است، نیز مشورت شود.
تست (CVS)
chorionic villus sampling
این تست برای تشخیص مشکلات ژنتیکی انجام می شود.
به چه کسانی این آزمایش پیشنهاد می شود: کسانی که سن آنها بیش از ۳۵ سال است و یا بانوانی که جواب تست screening آنها در سه ماهه اول بارداری غیر عادی بوده است.
زمان انجام این آزمایش: زمان این تست هفته ۱۰ تا ۱۲ می باشد.
در این تست بدنبال چه چیزی هستند: سندرم داون و بیماری های دیگری در ارتباط با ناهنجاری های کروموزم.
این تست چگونه انجام می شود: با وارد کردن لوله ای به داخل رحم و یا وارد کردن سوزنی به درون رحم قسمتی از بافت جنین برداشته می شود.
درصد صحت این تست: تقریباً صد درصد جواب آن صحیح می باشد و خطر این تست برای سقط جنین تقریباً یک درصد است.
و اگر نقصی در جنین تشخیص داده شد: شما احتیاج دارید که تصمیم بگیرید، آیا می خواهید به بارداری خود ادامه دهید.
آزمایش سه ماهه اول
first-trimester screening
این تست برای تشخیص سندرم داون انجام می شود.
به چه کسانی این آزمایش پیشنهاد می شود: تمامی بانوان باردار
زمان انجام این آزمایش: در ۱۰ تا ۱۳ هفته بارداری
در این تست بدنبال چه چیزی هستند: ناهنجاری های کروموزومی مثل سندرم داون و ۱۸trisomy (که اغلب ناهنجاری خطرناکی می باشد) و بعضی از نارسائی های قلبی.
این تست چگونه انجام می شود: نمونه خون خانم باردار گرفته می شود و سه گونه از پروتئین های جنین اندازه گیری می شود. نتیجه این آزمایش با جزئیات آزمایش اولتراساند که شفافیت ناحیه گردن جنین را نمایش می دهد جمع بندی می شود.
درصد صحت این تست: در این آزمایش ۸۰ تا ۸۵ درصد سندرم داون مشخص می گردد و احتمال خطای آن برای مثبت بودن سندرم داون بین ۴ تا ۶ درصد می باشد. و اگرجواب آزمایش مثبت باشد که جوابی ناخوشایند برای والدین خواهد بود، در اینصورت احتمالا زوج ها تصمیم به انجام آزمایش تشخیصی (diagnostic) دیگری می گیرند که از نتیجه آزمایش قبلی مطمئن شوند. گزینه دیگر انجام آزمایش screening دیگری است که در سه ماهه دوم انجام می گردد، ولی با انجام چنین آزمایشی نیز جواب صد در صدی بدست نخواهد آمد.
آزمایش تماماً یکپارچه
full integrated screen
این تست برای تشخیص سندرم داون انجام می شود.
به چه کسانی این آزمایش پیشنهاد می شود: به تمامی بانوان باردار.( در صورتیکه انجام چنین آزمایشی در محل زندگی آنها امکانپذیر باشد)
زمان انجام این آزمایش: قسمت اول این آزمایش مابین هفته ۱۰ تا ۱۳ و قسمت دوم آن بین هفته ۱۴ تا ۲۰ انجام می گردد.
در این تست بدنبال چه چیزی هستند: سندرم داون
این آزمایش چگونه عمل می کند: نتیجه آزمایش خون و اولتراساند سه ماهه اول و جواب آزمایش خون در سه ماهه دوم با هم جمع بندی خواهد شد.
درصد صحت این تست: با انجام این آزمایش در حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد سندرم داون مشخص می گردد، که احتمال خطای آن در تشخیص مثبت سندرم داون یک تا ۲ درصد می باشد.
چنانچه نتیجه این آزمایش مثبت بود، باید تصمیم گیری کرد که آیا برای تایید تست قبلی لازم است آزمایش آمنیوسنتز انجام شود یا خیر ( در این زمان برای انجام آزمایش cvs خیلی دیر شده است).
آزمایش اسکرینیگ سه ماهه دوم:
به چه کسانی این آزمایش پیشنهاد می شود: به تمامی خانم های باردار.
زمان انجام این آزمایش: از هفته ۱۴ تا هفته ۲۰
در این تست بدنبال چه چیزی هستند: سندرم داون ، trisomy 18 و اختلالات در سیستم عصبی.
این آزمایش چگونه عمل می کند: این آزمایش در نمونه خون مادر ۴ گونه خاص از پروتئین را جستجو می کند، که این آزمایش را با نام quad screen یا multiple marker screening نیز می شناسند. برخلاف آزمایش اسکرینیگ سه ماهه اول در این آزمایش می توان به اختلالات سیستم عصبی و همچنین سندرم داون نیز پی برد.
درصد صحت این تست: در این آزمایش در حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد سندرم داون مشخص می شود و احتمال خطای آن برای نتیجه مثبت ۷ درصد می باشد.
اگر خانم بارداری جواب مثبت از انجام این آزمایش بگیرد، ممکن است آزمایش آمنیو سنتز را انجام دهد که احتمالاً بهمراه آن آزمایش اولتراساند درجه دوم نیز پیشنهاد خواهد شد.
آزمایش آمنیو سنتز
amniocentesis
به چه کسانی این آزمایش پیشنهاد می شود: خانم های بارداری که سن آنها در زمان زایمان بیش از ۳۵ سال باشد و آنهایی که جواب تست غربالگری سه ماهه اول و دوم آنان غیر عادی بوده است.
زمان انجام این آزمایش: از ۱۵ تا ۲۰ هفته بارداری
چگونه این آزمایش انجام می شود: مقدار کمی از مایع درون رحمی بوسیله سوزن از شکم و رحم نمونه گیری می شود.
درصد صحت این آزمایش: درصد صحت این آزمایش درحدود ۱۰۰ درصد می باشد و خطر مراحل این آزمایش بین ۱ در ۲۰۰ تا ۱ در ۶۰۰ است و این میزان به تخصص شخص انجام دهنده آزمایش و مراحل انجام آن بستگی دارد.
و اگر ناهنجاری در بارداری تشخص داده شد، والدین باید تصمیم بگیرند که آیا بارداری خود را ادامه داده یا به آن خاتمه دهند.
آزمایش اولتراساند یا سونوگرافی
به چه کسانی این آزمایش پیشنهاد می شود: تمامی بانوان باردار
زمان انجام این آزمایش: در حدود هفته ۲۰ ( همچنین این آزمایش بعنوان قسمتی از اسکرینیگ سه ماهه اول نیز پیشنهاد می شود).
علت انجام این آزمایش: طیف وسیعی از ناهنجاری ها و بطورکامل شکل ساختاری بدن جنین برای تشخیص هرگونه ناهنجاری بررسی می شود.
چگونه این آزمایش انجام می شود: در انجام این آزمایش وسیله ای را روی شکم خانم باردار قرار می دهند که امواج صوتی را به درون شکم مادر می فرستد و بوسیله انعکاس این امواج متخصصین می توانند تصویر جنین را ببینند.
درصد صحت این آزمایش: با انجام این آزمایش در حدود ۵۰ درصد از ناهنجاری های قلب جنین مشخص می شود. برای تشخیص سلامت سیستم عصبی این آزمایش بسیارعالی است. اگرچه درحدود ۵۰ درصد از کودکانی که دچار سندرم داون هستند نتیجه آزمایش اولتراساند آنها نرمال است.
اگر در نتیجه آزمایش اولتراساند ناهنجاری مشخص گردید، خانم باردار باید تصمیم بگیرد که آیا می خواهد آزمایش آمنیوسنتز را انجام دهد که مشخص گردد که آیا این ناهنجاری از طریق کروموزم ها بوده یا سندرمی ژنتیکی است.
آزمایش دیابت یا قند خون
این آزمایش در هفته ۲۶ تا ۲۸ برای اندازه گیری بالا بودن قند خون در زمان بارداری انجام می شود. زیرا بالا رفتن اندازه قند خون در زمان بارداری احتمال تولد نوزاد با اندازه بزرگتر از حالت طبیعی را بیشتر می کند و ممکن است در زمان زایمان، نیاز به سزارین باشد.
آزمایش گروه B استرپتوکوک
در هفته ۳۶ یا بعد از آن، بانوان باردار برای باکتری هایی که خطر ناک هستند و احتمال انتقال آن به جنین است تست می شوند . این آزمایش به سادگی انجام می شود.
همیشه این را به خاطر داشته باشید که ۲ تا ۳ درصد از ۱۰۰ نوزاد دارای ناهنجاری های ژنتیکی یا نقص عضو می باشند.
