زايمان زودرس در حدود ۸ درصد از بارداري ها اتفاق مي افتد. چنانچه زايمان قبل از هفته ۳۷ بارداري رخ دهد نوزاد را زودرس تلقي مي کنيم.
معمولا بارداری طبيعي بين هفته ۳۸ تا ۴۲ به پایان می رسد.
عوامل موثر در زايمـان زودرس
در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد تولدهاي زود هنگام ناشي از زايمان زودرس يا پارگي غشاها بوده و در ساير موارد اغلب ناشي از عوارض طبي مثل فشارخون حاملگي و خون ريزي جفتي مي باشد. براي درمان و پيشگيري موفق لازم است زنان در معرض خطر شناسائي شوند.
سن، وضعیت اقتصادی و مراقبت های بارداری از عوامل تاثیر گذار بر زايمان زودرس هستند. در زنان جوان، ارتباط جنسي و عفونت واژينال و در زنان مسن تر بي نظمي هاي رحمي ، نقش بیشتری دارند. بيماران با وضع اقتصادي پائين و مراقبت هاي بارداري ناکافي نيز در معرض خطرند. تعداد زايمان هاي زودرس و نوزادان کم وزن در زنان سياهپوست که ازوضعيت اقتصادي ضعیف تری برخوردارند بیشتر مشاهده می شود.
سابقه زايمان زودرس
زايمـان زودرس در حـاملگي اول احتمـال آن را در حـاملگي هـاي بعـدي دو بـرابـر مي کـند و زايمـان زودرس در ۲ حـاملگي اول شـانس آنـرا در حاملگي سـوم ۳ بـرابـر مي کـند. بـرعکـس، ختـم مـوفـق بـارداري احتمـال زايمـان زودرس، در بـارداري هـاي بعـدي را کاهـش مي دهـد. ۱۶ درصد تـولـدهاي زودهـنگام در کسـاني رخ مـي دهـد کـه سـابقـه ايـن حـالت را داشـته انـد.
عفونت ها
در برخي افراد اگر آزمايش ادرار انجام شود، ميکروب و باکتري ديده مي شود بدون اينکه علامتي داشته باشند. اصطلاحاً در پزشکي به اين حالت باکتريـوري بدون علامـت گـفته مي شـود. باکتريوري بـدون علامت خطر زايمان زودرس را ۲ برابر مي کند.
برخی بیماری ها مانند دیابت، ژنژویت (عفونت لثه شدید) لوپوس، آسم شدید، هپاتیت، بیماریهای روده، عفونت کلیوی، عفونت ریوی، ضربه به شکم، جراحی شکم مانند آپاندیس در بارداری، خطر زایمان زودرس را بیشتر می کند.
اگر کسي عفونت کليوي درمان نشده داشته باشد ۳۰درصد خطر زايمان زودرس و عفونت ريه ۲۵درصد خطر زايمان زودرس را بالا مي برد. مالاريا و تب تيفوئيد هم ۵۰درصد خطرافزايش زايمان زودرس را افزایش می دهند.
عوامل دیگر
همچنین کوتاهی قد ، حاملگی دو قلو و یا چند قلو، وزن کم قبل از بارداری، مصرف سیگار-الکل و کوکائین، خونریزی واژینال در بیش از یک تریمستر، فاکتور های ژنتیکی، کار سخت و طولانی مدت و استرس زیاد منجر به زایمان زودرس می شود.
راه هـای پيشگيـري
زنان در معرض خطر بايد تحريکات جنسي را کاهش دهند. از کار سنگين پرهيز کنند و زمان استراحت خود را افزايش دهند. هر ۱ تا ۲ هفته ويزيت و بررسي هاي روتين بايد انجام شود. اين بررسي ها شامل وزن، فشار خون، مقدار گلوکز و آلبومين ادرار و ارتفاع رحم و همينطور ضربان قلب جنين مي باشند.
اگرمادر به مشکلات طبي مثل فشار خون بالاي حاملگي مبتلا باشد و جنين قادر به زندگي باشد، آنگاه زايمـان انجـام شـده و نـوزاد به دنيـا آورده مي شـود.
بهترین راه برای پیشگیری از زایمان زودرس، شناخت علایم آن است.
علایم زایمان زودرس
* انقباضات منظم رحمی(۴ بار یا بیشتر در ساعت). گاهی این انقباضات بدون درد می باشد و فقط سفتی و فشردگی در عضلات رحم ایجاد می شود.
* درد های شکمی مانند درد های دوران پریود.
* افزایش و یا تغییر واضح در ترشحات واژینال و یا خونریزی واژینال.
* پارگی کیسه آب و دفع مایع روشن از واژن.
* درد و فشار در قسمت انتهایی کمر.
* تورم ناگهانی و یا شدید در پا، دست و صورت.
* تغییر واضح در حرکت جنین.
* تب، لرز، استفراغ و سر درد شدید.
* گاهی درد معده که به هیچ وجه برطرف نمی شود و گاهی همراه با اسهال می باشد.
در صورت مشاهده یکی از علایم فوق حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
