دما، فعالیتهای بدنی زیاد، فعالیت در محیط گرم، امواج تلفن همراه و رادیوتراپی از جمله علل مهمی‌اند که میتوانند به‌شدت بر باروری اثر بگذارند، عملکرد طبیعی هورمونها را دچار اختلال کنند و سبب پایین آمدن کیفیت اسپرم‌ها و تعداد، حرکت و شکل آنها شوند.
به گزارش شفا آنلاين، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فناوریهای نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن‌سینا، محمدمهدی آخوندی، با اشاره به تحقیقات جهانی پیرامون ناباروری، گفت: این تحقیقات نشان میدهند که میزان باروری در سطح جهانی در پنجاه سال اخیر تقریبا به نصف کاهش یافته و لذا میزان ناباروری در حال افزایش است. نتایج حاصل از بررسی عوامل، نشان می‌دهد که از یک سو، عوامل محیطی و از سوی دیگر، عوامل اجتماعی، فرهنگی، روانی و همچنین، برخی از بیماری‌ها بر باروری تأثیر منفی میگذارند.
آخوندی، ضمن اشاره به اینکه علل فیزیکی و شیمیایی مهم‌ترین عوامل محیطی به شمار می‌آیند، افزود: دما، فعالیتهای بدنی زیاد، فعالیت در محیط گرم، امواج تلفن همراه و رادیوتراپی از جمله علل مهمی‌اند که میتوانند به‌شدت بر باروری اثر بگذارند، عملکرد طبیعی هورمونها را دچار اختلال کنند و سبب پایین آمدن کیفیت اسپرم‌ها و تعداد، حرکت و شکل آنها شوند.
وی تصریح کرد: نوع تغذیه، سبک زندگی، فشارهای روانی، اضطراب‌های شغلی و آلاینده‌های محیطی در کیفیت اسپرم مردان تأثیرگذار است و تمام این عوامل دانشمندان را دچار نگرانی کرده است. از این رو، باید برای کاهش عوامل خطر، که سبب افزایش نازایی و کاهش قدرت باروری میشوند، برنامه‌ریزی کرد.
رئیس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: عوامل اجتماعی و فرهنگی چون مصرف سیگار، تنشهای روزمره زندگی، بالا رفتن سن ازدواج و نوع اشتغال میتوانند بر باروری افراد تأثیرگذار باشند و سبب پایین آمدن کیفیت و کاهش اسپرم در مردان و تخمک در زنان شوند و اثری منفی بر قدرت باروری آنها بر جای بگذارند.
آخوندی، ضمن تأکید بر مسئله سن باروری در زنان، اظهار داشت: بهترین سن باروری در خانم‌ها بین ۲۵ تا ۳۰ سال است. تا سن ۳۵ سالگی، به علت ذخیره تخمک‌ها در تخمدان و آزاد شدن آنها به‌مرور، نگرانی چندانی در مورد قدرت باروری زنان وجود ندارد، اما پس از این سن، کم‌کم و به طور مداوم، از قدرت باروری زنان کاسته میشود، به گونهای که به طور مثال، اگر امکان باروری با لقاح خارج رحمی برای یک زن ۳۲ ساله چیزی در حدود ۳۵ درصد باشد، این امکان در سن ۴۲ سالگی، اگر اساسا آن زن دارای تخمک باشد، حدود ۵ تا ۱۰ درصد خواهد بود.
وی با اشاره به بیماریهایی که ممکن است باروری را به مخاطره اندازند، گفت: یائسگی‌های زودرس و بیماریهایی مانند اوریون، لوپوس، ام اس و اندومتریوز، که به دستگاههای تولید مثل مربوط میشود و میتوانند دارای علل ویروسی باشند یا از سن کودکی فرد را درگیر خود کنند از جمله عللی‌اند که باروری را با مشکل مواجه میکنند.
این متخصص جنین‌شناسی افزود: آنچه در حفظ باروری افراد از اهمیت بیشتری برخوردار است، سرطان است که نیاز به توجهی بسیار دارد چراکه میزان ابتلا به سرطان بسیار بالا است. سرطان میتواند از کودکی بر افراد تأثیرگذار باشد و به‌تنهایی سبب کاهش قدرت باروری شود. از آنجا که داروهایی که برای درمان سرطان استفاده میشوند، داروهایی هدف‌دار نیستند که صرفاً سلول‌های سرطانی را از بین ببرند، در نتیجه بر روی سایر سلول‌های در حال تقسیم بدن، چون سلول‌های جنسی، نیز تأثیر میگذارند.
رئیس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، ضمن اشاره به اینکه زمان مناسب جهت اقدام افراد برای حفظ باروری چه زمانی است و چه افرادی باید مراقب باروری خودشان باشند، گفت: حفظ باروری هم برای کم کردن خطر باروری در سنین بالا و هم برای کسانی که توان تولید مثل خود را بر اثر بیماری یا درمان آن از دست داده‌اند مورد توجه قرار می‌گیرد.
لادن گیاهی، متخصص تغذیه و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، نیز با بیان اینکه تغذیه و میزان انرژی دریافتی افراد و نوع و ترکیب آن بر قدرت باروری آنها مؤثر است و بعضی از این عوامل آثاری مستقیم بر تعداد اسپرم‌ها، هورمونها و نحوه تخمک‌گذاری دارند، اظهار داشت: دادن آگاهی‌های لازم به افرادی که در پی یافتن راهی برای تقویت قدرت باروری خود هستند بسیار ضروری است و باید حداقل سه تا چهار ماه قبل از اقدام برای درمان ناباروری، مشاوره تغذیه صورت گیرد تا امکان بازگشت باروری و درمان برخی از علل ناباروری از این طریق فراهم شود.
وی ادامه داد: در پنجاه سال اخیر، اتفاقات بسیاری برای عادت‌های غذایی و نوع خوراک در دسترس انسان‌ها افتاده که به‌نوعی بر حفظ قدرت باروری، در زنان و مردان، مؤثر است. از جمله این اتفاقات، دریافت بیش از حد قندها و کربوهیدرات‌های ساده است که برخلاف عادت‌های غذایی گذشته است.
این متخصص تغذیه، با اشاره به اینکه داروهای استروئیدی در باشگاه‌های بدنسازی و پرورش اندام دقیقاً مشابه داروهای ضدبارداری عمل میکنند، خاطر نشان کرد: مصرف این داروها میتواند سبب وارد آمدن آسیب‌های ژنتیکی و ساختاری به اسپرم افراد مصرف کننده شود. متأسفانه، بسیاری از این آسیب‌ها در کوتاه‌مدت بازگشت‌پذیر نیست و در صورت مصرف طولانی‌مدت و مقادیر بالا، میتواند آثار منفی جبران‌ناپذیری در زمینه باروری افراد به دنبال داشته باشد.
