ارده کنجد منبع بسیار خوبی برای تامین کلسیم بدن در بارداری است. خاصیت اصلی ارده کنجد، انرژیزا بودن آنها در بارداریست و برای فصل زمستان که بدن به انرژی بیشتری برای گرم کردن خود احتیاج دارد، بهترین غذا محسوب میشوند.
از فواید ارده کنجد در بارداری استحکام و سلامت استخوانها و دندانها و موثر بر استخوان بندی جنین میباشد. اما مصرف زیاد آن برای دیابت بارداری مضر است و باعث چاقی در بارداری می شود.
ارده کنجد به طعم آجیلی تلخ و رنگ زرد مایل به قهوه ای شناخته شده و از جمله خواص آن می توان به سلامت قلب، استخوان، کبد، کلیه، پیشگیری از دیابت نوع ۲ و سرطان، جوانسازی پوست، لاغری و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
طبع ارده گرم و تر است.
جالب است بدانید:
ارده ماده اصلی غذای هوموس یا حمص می باشد و در بسیاری از غذا ها به ویژه غذا های مدیترانه ای و آسیایی از آن استفاده می شود.
در کشور های ایران، یونان، آفریقای شمالی و ترکیه بسیار محبوب است.
به نام های طحینه شناخته شده و به آن کره دانه کنجد نیز گفته می شود.
معنی کلمه ارده در فارسی غذای مقدس است، به نظر می رسد این سس بومی کشور ایران می باشد.
در ادامه با پرشین استار همراه باشید تا با خواص ارده برای سلامتی بدن آشنا شده و درباره ارزش غذایی، نحوه مصرف و مضرات این سس خوشمزه بیشتر بدانیم.
خواص دارویی و فواید ارده
۱٫ خاصیت آنتی اکسیدانی
ارده کنجد سرشار از آنتی اکسیدان های لیگنان است که از آسیب رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری کرده و خطر ابتلا به بیماری هایی همچون دیابت نوع ۲، بیماری های قلبی و برخی انواع سرطان را کاهش می دهد.
۲٫ سلامت قلب
کلسیم و منیزیم موجود در ارده به کاهش فشار خون بالا که از عوامل اصلی بروز بیماری های قلبی و سکته مغزی می باشد کمک می کند.
ارده تری گلیسیرید خون را کاهش داده و چربی های تک غیر اشباع و چند غیر اشباع موجود در آن برای کاهش کلسترول بد خون مفید هستند.
۳٫ دیابت نوع ۲
ارده کنجد به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی قوی و محتوای چربی های اشباع نشده موجود در آن خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.
۴٫ خاصیت ضد باکتریایی
ارده و به خصوص عصاره دانه کنجد دارای خاصیت ضد باکتریایی قوی می باشند که به درمان زخم ها کمک می کند و در طب سنتی برخی کشورهای اروپای مرکزی و خاورمیانه از روغن کنجد به عنوان درمان خانگی زخم پا در افراد دیابتی استفاده می شود.
مطالعات نشان داده عصاره دانه کنجد در مقابله با ۷۷ درصد نمونه های باکتریایی مقاوم به دارو موثر بوده است.
۵٫ سرطان
سیسمال موجود در ارده نوعی ترکیب طبیعی در دانه های کنجد است که به نظر می رسد خاصیت ضد سرطانی داشته باشد و رشد و نمو سلول های سرطانی مختلف از جمله سرطان کبد، پوست، روده بزرگ و دهانه رحم را متوقف می کند.
برخی مطالعات نیز نشان داده خوردن ارده به مرگ سلول های سرطان سینه و ریه کمک می کند و لیگنان های موجود در آن با اتصال به گیرنده های استروژنی از بدن در برابر سرطان های هورمونی محافظت می کنند.
۶٫ سلامت استخوان ها
منیزیم فراوان موجود در ارده کنجد به حفظ سلامت استخوان ها کمک کرده، تراکم استخوانی به خصوص در نواحی گردن و لگن را افزایش می دهد و از بروز پوکی استخوان در زنان یائسه پیشگیری می کند.
۷٫ یائسگی
لیگنان های ارده ساختار مشابه استروژن دارند، اگرچه مصرف استروژن های گیاهی ممکن است برای بسیاری از افراد مشکل ساز باشد اما به ویژه برای زنان یائسه بالای ۵۰ سال و یا خانم هایی که از کمبود استروژن رنج می برند مفید است.
مصرف ارده در زنان یائسه به تعادل هورمونی کمک کرده، خطر ابتلا به سرطان و پوکی استخوان را کاهش می دهد و علائم یائسگی از جمله گر گرفتگی، ضعف، تغییرات خلق و خو، کاهش فعالیت جنسی و غیره را از بین می برد.
۸٫ تقویت سیستم عصبی مرکزی
ارده حاوی ترکیباتی است که به سلامت مغز کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های عصبی همچون زوال عقل را کاهش می دهد.
آنتی اکسیدان های موجود در دانه های کنجد نیز با عبور از سد خونی مغزی به طور مستقیم روی سیستم عصبی مرکزی و مغز اثر مثبت گذاشته و براساس مطالعات حیوانی با کاهش تولید پلاک های بتا آمیلوئید در مغز از بیماری آلزایمر پیشگیری می کنند.
۹٫ تقویت سیستم ایمنی
ارده حاوی مس، آهن، سلنیوم و روی است که همگی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و برای تولید گلبول های سفید خون و عملکرد چندین آنزیم مهم بدن ضروری می باشند.
لیگنان های موجود در ارده نیز از ایمنی بدن محافظت می کنند.
۱۰٫ سلامت کبد و کلیه
ارده حاوی ترکیباتی است که از کلیه و کبد محافظت می کند و برای دفع سموم و ضایعات بدن مفید می باشد.
مطالعات حیوانی نشان داده مصرف دانه کنجد به افزایش چربی سوزی و کاهش تولید چربی در کبد کمک کرده و خطر ابتلا به مشکلات کبدی را کاهش می دهد، اگرچه مقدار این ترکیبات در ارده نسبت به دانه کنجد و عصاره آن کمتر است.
۱۱٫ ضد التهاب
برخی ترکیبات موجود در ارده دارای خاصیت ضد التهابی هستند و التهاب و درد ناشی از بیماری های التهابی همچون آرتریت روماتوئید، بیماری های ریوی و همچنین جراحت ها را کاهش می دهند.
مطالعات نشان داده آنتی اکسیدان های ارده برای درمان آسم و کاهش التهاب راه های تنفسی مفید هستند.
۱۲٫ جذب بهتر مواد مغذی
ارده و دانه کنجد به جذب بهتر ترکیبات محلول در چربی از جمله توکوفرول کمک می کند که نوعی ویتامین E بوده و نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های مرتبط با افزایش سن از جمله سرطان و بیماری قلبی دارد و از التهاب، استرس اکسیداتیو و سایر بیماری های مزمن پیشگیری می کند.
۱۳٫ لاغری
شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که آیا ارده کنجد چاق کننده است؟ باید بگوییم که زیاده روی در مصرف ارده باعث چاقی و اضافه وزن می شود اما مقادیر متعادل آن به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند؛
ارده دارای پروتئین است که به سیری طولانی مدت کمک کرده و اشتها را کاهش می دهد اگرچه به دلیل محتوای کالری و چربی های بالای موجود در ارده نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.
۱۴٫ سایر خواص ارده برای سلامتی
ارده سرشار از ویتامین های B از جمله تیامین و همچنین مواد معدنی مختلف مانند منیزیم، مس، فسفر، منگنز، آهن و روی است.
مس موجود در ارده به حفظ سلامت اعصاب، استخوان ها و سوخت و ساز بدن کمک کرده و آهن موجود در آن از کم خونی جلوگیری می کند.
ویتامین های گروه B نیز برای فعالیت های متابولیکی، مقابله با استرس و بسیاری فرایندهای شناختی بدن ضروری هستند.
ارده دارای مقادیر زیادی چربی های سالم و اسید آمینه های ضروری می باشد، لازم به ذکر است پروتئین موجود در دانه های کنجد نسبت به بسیاری از دانه ها و آجیل ها در سطح بالاتری قرار دارد.
۱۵٫ خواص ارده برای پوست
همان طور که قبلا اشاره کردیم ارده منبع خوب اسیدهای آمینه، ویتامین E، ویتامین های گروه B، مواد معدنی و اسیدهای چرب است که همگی برای جوان سازی سلول های پوستی و جلوگیری از علائم پیری مفید هستند.
ارده چه به صورت خوراکی یا موضعی به یکپارچگی و استحکام پوست کمک می کند و مواد معدنی موجود در این سس برای ترمیم بافت های آسیب دیده، افزایش کلاژن و الاستیسیته پوست مفید است.
روغن کنجد نیز از هزاران سال پیش برای درمان زخم ها، سوختگی، حساسیت و خشکی پوست استفاده می شده است.
طریقه مصرف ارده
ارده به عنوان ماده اصلی غذا های معروف حمص، بابا گانوش و حلوا شناخته شده است.
ارده را می توان روی نان پیتا و فلافل استفاده کرده و یا به عنوان سس سالاد به سبزیجات تازه اضافه کرد.
ارده غلظت سوپ را افزایش داده و طعم غنی به آن می بخشد.
مواد غذایی جایگزین ارده
از ارده در غذا های مختلفی می توان استفاده کرد و افرادی که به دانه کنجد حساسیت دارند می توانند در دستورات غذایی کره بادام، کره شاهدانه، کره تخم آفتابگردان، کره ماکادامیا یا آرد نخودچی را جایگزین آن کنند.
مواد غذایی ذکر شده همگی به اندازه ارده خوشمزه و مغذی هستند.
طعم ارده
طعم ارده با توجه به نوع دانه کنجد مورد استفاده و روش تهیه متفاوت است.
ارده به دست آمده از کنجد سبوس دار تلخ تر از ارده تهیه شده از کنجد بدون سبوس می باشد و هرچه شدت برشتگی دانه های کنجد بیشتر باشد طعم آن آجیلی تر خواهد بود.
طرز تهیه ارده
ارده از خیساندن، برشته کردن و آسیاب کردن دانه های کنجد به دست می آید.
برای تهیه ارده خانگی معمولا از دانه های کنجد پوست گرفته و بدون سبوس استفاده می کنند که متاسفانه باعث از دست رفتن بخش زیادی از مواد مغذی موجود در کنجد خواهد شد، به همین دلیل توصیه می شود از ارده خانگی که با کنجد سبوس دار تهیه شده استفاده کنید.
ارزش غذایی ارده
مواد مغذی موجود در ۱ قاشق غذاخوری (۱۵ گرم) ارده به صورت زیر است:
کالری: ۹۰
پروتئین: ۳ گرم
چربی: ۸ گرم
کربوهیدرات: ۳ گرم
فیبر: ۱ گرم
عوارض جانبی و مضرات ارده
افرادی که به دانه کنجد و یا سایر آجیل ها و دانه ها حساسیت دارند باید در مصرف ارده احتیاط کنند.
ارده حاوی لکتین می باشد و مصرف بیش از حد آن با ایجاد اختلال در جذب مواد مغذی در روده ممکن است باعث سوراخی روده شود که از عوارض آن می توان به افزایش وزن، عملکرد غیر طبیعی غدد درون ریز بدن و افزایش غلظت خون اشاره کرد، برای کاهش لکتین دانه های کنجد بهتر است آن ها را تمام شب خیسانده یا از دانه های جوانه زده استفاده کنید که لکتین کمتری دارند.
ارده حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب امگا ۶ می باشد که مصرف زیاد آن ممکن است باعث برهم خوردن تعادل آن نسبت به امگا ۳ در بدن شود.