تعداد دفعات مدفوع نوزادان از هیچ الگو خاصی پیروی نمیکند به دلیل این که معمولا تعداد دفعات آن به سن نوزاد مربوط می باشد و یکی از عوامل بسیار موثر در این امر رژیم غذایی نوزاد می باشد که نقش بسزایی در شکل و تعداد دفعات مدفوع کودک دارد.بر اساس گفته های محققان و فعالان این حوزه نوزادانی که از شیر مادر میخورد مدفوع بیشتری نسبت به نوزادانی دارند که از خود بزرگتر هستند و یا شیر خشک میخورد که این یک امر نرمال می باشد و جای نگرانی ای برای والدین نمی باشد.
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند از ۵ تا ۸ بار مدفوع در روز میتواند برای آن ها طبیعی باشد و این تعداد برای نوزادانی که از شیر خشک تغذیه میکنند عدد پایین تری می باشد, نکته مهمی که والدین باید به آن توجه کنند تغذیه کودک و نرم وآبکی بودن مدفوع کودک می باشد که این نرم و آبکی بودن نشانه درست کار کردن سیستم گوارشی نوزاد می باشد و دلیل این که مدفوع نوزاد باید نرم و آبکی باشد این می باشد که در ابتدا تولد نوزاد تا ۶ ماهگی نوزاد فقط از شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه می کند اما در نوزادانی که از شیر خشک تغذیه میکنند رنگ این مدفوع به رنگ خردلی می باشد.
عددی که برای تعداد نرمال مدفوع نوزادان در بالا گفته شد یک عدد ثابت نمی باشد به این معنی که اگر تعداد دفعات مدفوع کودکان از این اعداد خارج شد همیشه به معنای خطر و یا مشکل در سیستم گوارشی کودکان نمی باشد,برای مثال ممکن است نوزادی در روز فقط یک بار مدفوع کند و یا طی دو یا سه روز یک بار مدفوع کند و بعد از آن تعداد دفعات بالا رود که این یک امر طبیعی می باشد و این نمودار ناهماهنگ می تواند به دلیل شیر مادرباشد اما اگر این دفعات ناگهانی طی یک بازه زمانی بالا رود و یا بسیار پایین بیاید ممکن است طبیعی نباشد که در ادامه به بررسی آن میپردازیم.
دلایل تغییرات مدفوع و تعداد دفعات آن
یبوست
یبوست در کودکان یک مشکل شایع است که نوزاد و یا کودکی که به این مشکل دچار می شود حرکات نادر روده یا مدفوع سخت و خشک دارد.یکی از مهم ترین دلایلی که ممکن است کودک و نوزاد به این مشکل دچار شود تغییر در رژیم غذایی می باشد برای مثال وقتی تغذیه نوزاد از شیر مادر به شیر خشک تغییر می کند ممکن است نوزاد به یبوست دچار شود اما نکته ای که وجود دارد این می باشد که خوشبختانه یبوست به صورت موقتی می باشد.یکی از راه های که می تواند به صورت بلند مدت یبوست را کاهش دهد ترغیب کودکان به خوردن میوه ها و سبزیجات غنی از فیبر و نوشیدن آب بیشتر می باشد.یبوست دارای علائمی می باشد که شما در صورت مشاهده این نشانه ها متوجه خواهید شد نوزاد شما یبوست دارد یا خیر,برخی از این نشانه ها عبارت اند از:
کمتر از سه حرکت روده در هفته, مدفوع سخت خشک و عبور دشوار, درد هنگام مدفوع, دل درد, وجود خون روی سطح مدفوع سخت, وجود اثری از مدفوع مایع یا خمیر در لباس زیر کودک. ممکن است نوزاد شما در هنگام حرکت روده بترسد که این ترس در صورت و پیچاندن بدن می توان متوجه شد.حال سوال اصلی این می باشد که چه زمانی میباست به پزشک مراجعه کرد,همان طور که گفته شد یبوست موقت می باشد و در بیشتر اوقات جدی نمی باشد اما ممکن یبوست با عوارض و علامت هایی از بیماری های مختلف ادامه داشت باشد که اگر بیش از دو هفته نوزاد یبوست داشت میبایست به پزشک مراجعه کرد که این علائم عبارت است از:تب,عدم تمایل به تغذیه,خود در مدفوع,تورم شکم,کاهش وزن,درد هنگام حرکت روده و … که در صورت مشاهده پس از دو هفته از گذشت یبوست توصیه می شود به پزشک مراجعه شود.
بیماری هیرشورینگ
هیرشپرونگ(Hirschsprung) به شرایطی گفته می شود که روده بزرگ تحت تاثیر قرار می گیرد و در عبور مدفوع مشکل پیش می آید. این بیماری از بدو تولد (مادرزادی) به دلیل از دست رفتن سلول های عصبی در عضلات روده بزرگ کودک وجود دارد. نوزادی که به بیماری هیرشپرونگ مبتلا باشد ، معمولاً نمی تواند در روزهای پس از تولد حرکات روده داشته باشد. در موارد خفیف ، ممکن است این بیماری تا سنین بالا نیر تشخیص داده نشود.درمان این بیماری جراحی روده بزرگ برای دور زدن یا خارج کردن قسمت بیمار از روده بزرگ می باشد. علائم و نشانه های بیماری هیرشپرونگ با توجه به شدت بیماری متفاوت است.
معمولاً علائم و نشانه ها اندکی پس از تولد ظاهر می شوند ، اما بعضی اوقات تا بزرگسالی آشکار نیستند این نشانه ها عبارت اند از:شکم متورم, استفراغ مخصوصا استفراغ یک ماده سبز یا قهوه ای,اسهال,یبوست شدید. در کودکان بزرگترعلائم و نشانه ها می تواند متفاوت باشد که از نشانه های آن یبوست مزمن,خستگی,عدم رشد و … می باشد. هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد بیماری هیرشپرونگ می شود. بعضی اوقات در خانواده ها رخ می دهد و در برخی موارد ممکن است با جهش ژنتیکی همراه باشد.
تفاوت تغذیه از شیر مادر و شیر خشک
همانطور که در بالا گفته شد شیر مادر سبب نرم شدن مدفوع کودک می شود و تغذیه از شیر خشک سبب سخت تر شدن مدفوع نوزاد می شود اما به هیچ وجه مدفوع نوزاد نباید جامد باشد و اگر جامد بود باید سریع به پزشک مراجعه شود همچنین تغییر تغذیه از شیر مادر به شیرخشک می تواند یکی از عوامل مهم در کاهش یا افزایش ناگهانی تعداد دفعات مدفوع کودکان و نوزادان باشد.
تغییر حرکات روده
عوامل زیادی وجود دارد که سبب تغییر حرکات روده می شود و همچنین قابل ذکر است که حرکات روده هیچ دو نوزادی نمیتواند دقیقا به یک شکل باشد. تغییر برنامه غذایی و افزاریش سن نوزاد کم کم سبب تغییر رنگ و غلظت مدفوع در کودکان می شود که این تغییر معمولا در فاصله زمانی یک تا دو ماه رخ می دهد.
سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر در کودکان (IBS)
سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال عملکردی در دستگاه گوارش است و این مشکل ناشی از تغییر در عملکرد دستگاه دستگاه گوارش است. کودکان مبتلا به اختلال عملکرد دستگاه گوارش علائم مکرری دارند ، اما دستگاه گوارش آسیب نمی بیند. لازم به ذکر است سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر بیماری نیست؛ یک گروه از علائم است که با هم ظاهر می شوند. شایع ترین علائم IBS درد یا ناراحتی در شکم است که اغلب به عنوان گرفتگی ، همراه با اسهال ، یبوست یا هر دو گزارش می شود. در گذشته IBS به کولیت ، کولیت مخاطی ، روده بزرگ اسپاسم ، روده بزرگ عصبی و روده اسپاسمی گفته می شد. این اسم تغییر یافت تا نشان دهنده این درک باشد که این اختلال هم علل جسمی و هم ذهنی دارد و محصول تخیل شخص نیست. IBS هنگامی تشخیص داده می شود که کودکی که انتظار می رود رشد کند ، شکم یا ناراحتی در شکم داشته باشد و حداقل این احساس ناراحتی یک بار در هفته به مدت حداقل ۲ ماه بدون بیماری یا آسیب دیگری که می تواند درد داشته باشد احساس شود.
درد یا ناراحتی IBS ممکن است با تغییر در مدفوع یا قوام مدفوع ایجاد شود یا ممکن است با حرکت روده تسکین یابد.افراد زیادی هستند که برای اولین بار است که نام این مشکل به گوششان میخورد و ممکن است برایشان سوال باشد آیا این مشکل در کودکان و نوزادان فراگیر و شایع می باشد یا خیر. اطلاعات محدودی درباره تعداد کودکان مبتلا به IBS در دسترس است. در مطالعات قدیمی میزان شیوع دردهای مکرر در شکم در کودکان ۱۰ تا ۲۰ درصد گزارش شده است. با این وجود، این مطالعات IBS را از درد عملکردی شکم ، سوء هاضمه و میگرن شکمی متمایز نمی کند,همچنین لازم به ذکر است این مشکل در دختر و پسر به یک شکل می باشد و تفاوتی در آن ها وجود ندارد.
راه جلوگیری از یبوست در کودکان
همانطور که گفته شد یبوست می تواند یکی از دلایلی باشد که در تعداد دفعات مدفوع کودک تاثیر می گذارد,اما والدین می توانند با راهکارهای موثر, جلوی آن را تا حد زیادی بگیرند.والدین میبایست غذاهای پر فیبر را به فرزند خود پیشنهاد دهند به دلیل اینکه یک رژیم غذایی سرشار از فیبر می تواند به بدن کمک کند تا مدفوع نرم و حجیمی داشته باشد.از جمله مواد غذایی پر فیبر میوه,سبزیجات,لوبیا,غلات,حبوبات و غلات سبوس دار می باشد که والدین می توانند به کودکان خود بدهند.لازم به ذکر است مصرف توصیه شده برای فیبر رژیم غذایی برای هر ۱۰۰۰ کالری رژیم غذایی کودک ۱۴ گرم است , برای کودکان خردسال ، این مقدار به مصرف حدود ۲۰ گرم فیبر در رژیم غذایی در روز است . برای دختران و خانم های جوان ، روزانه ۲۹ گرم است و برای پسران و آقایان نوجوان ، روزانه ۳۸ گرم است.
والدین باید کودکان خود را به نوشیدن مایعات فراوان تشویق کنند. آب بهترین نوشیدنی است که به درمان یبوست کمک می کند.افزایش فعالیت بدنی منظم به تحریک عملکرد طبیعی روده کمک کرده و می تواند دشمن خوبی برای یبوست باشد.یکی دیگر از راه های درمان یبوست تشویق کودکان برای دفع مدفوع می باشد که باید مرتباً بعد از هر وعده غذایی والدین این کار را انجام دهند ( در صورت لزوم ، صندلی کف پا را فراهم کنید تا کودک شما راحت در توالت بنشیند و حتما توجه داشته باشید از اهرم کافی برای آزاد کردن مدفوع برخوردار باشد) کودکان در طول روز دائما در حال بازی و تفریح هستند و این بازی و تفریح به اندازه ای آن ها را سرگرم خود می کند که کودکان در صورت نیاز به دفع مدفوع آن را نادیده گرفته و به بازی و تفریح خوب ادامه می دهند که این امر یکی از عوامل مهم و اساسی در شکل گیری یبوست در کودکان می باشد که والدین میباست با تذکر به آن ها و کنترل کودکان خود از این امر جلوگیری کنند.
راه دیگری که می تواند در درمان یبوست موثر باشد پاداش و عدم مجازات می باشد به این معنی که والدین باید حامی کودکان خود باشند و آن ها را همواره تشویق کنند و به آن ها برای تلاش هایی که میکنند پاداش دهند(توجه داشته باشید پاداش برای تلاش نه برای نتیجه کار انجام شده)همچنین والدین باید به خاطر دفع مدفوع به آن ها پاداش دهند که این پاداش را باید پس از دفع مدفوع به آن ها بدهندو این پاداش می تواند جوایز احتمالی مانند برچسب کتاب یا بازی خاصی باشد که کودک مورد نظر به آن علاقه داشته باشد, همچنین لازم به ذکر است هیچ گاه نباید کودکی که لباس زیر خود را آلوده کرده است مجازات شود.آخرین راه برای درمان یبوست در کودکان این می باشد که والدین میبایست دارو های کودکان خود را چک کنند و اگر کودک از دارویی استفاده می کند که باعث تشدید یبوست می شود باید در مورد امکان استفاده از داروی جایگزین دیگر به جای داروی کنونی از پزشک خود سوال کنند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
با توجه به نکته های ذکر شده کاهش یا افزایش تعداد دفعات مدفوع کودکان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که هر کدام از این دلایل می تواند راهکار مخصوص به خود را داشته باشند تا بتوانید با استفاده از آن ها این مشکل را برطرف کنید,اما نشانه هایی نیز وجود دارد که در صورت عدم اطلاع از علت دقیق تغییر در دفعات مدفوع باید با پزشک تماس بگیرید که از جمله آن ها تب مداوم,کاهش وزن غیر طبیعی,وجود خون روی مدفوع,احساس درد و ناراحتی در کودک و نوزاد,عدم تمال به خوردن می باشد که والدین در صورت مشاده این نشانه ها باید با پزشک تماس بگیرند.
رنگ مدفوع نوزاد باید چگونه باشد؟
رنگ مدفوع در کودکان یکی از عوامل مهمی می باشد که می تواند سلامتی کودکان و نوزادان را از آن تشخیص داد پس, از کار های مهم والدین چک کردن رنگ مدفوع کودکانشان می باشد.رنگ مدفوع کوکان به دو گروه طبیعی و خطرناک تقسیم می شوند, گروه طبیعی عبارت است از رنگ های سبز تیره (مکونیوم) , زرد , قهوه ای متمایل به زرد , قهوه ای متمایل به سبز, سبز روشن و تیره که این رنگ ها برای مدفوع کودکان طبیعی می باشد و جای نگرانی ای برای والدین وجود نداره.
رنگ سبز تیره معمولا برای نوزادان یکی دو روزه می باشد که نشانه سلامتی کودک می باشد و باید نرم و آبکی باشد اما نه خیلی آبکی و همچنین نباید سفت هم باشد همچنین نباید روی آن خون باشد و یا به شکل بلغم باشد. علاوه بر رنگ های طبیعی گروه دیگری وجود دارد که به آن رنگ های خطرناک می گویند که شامل سه رنگ مختلف می باشد که والدین میبایست در صورت مشاهده آن سریع به پزشک مراجعه کنند.اولین رنگ آن سیاه می باشد که بسیار خطرناک است و دلیل آن ورود خون به دستگاه گوارش فوقانی می باشد اما این رنگ در عین خطرناک بودن برای کودکان یک و دو روز می تواند طبیعی باشد اما اگر بعد از دومین روز این رنگ مشاده شد باید سریع به پزشک مراجعه شود.
رنگ دوم سفید می باشد که خطرناک ترین رنگ مدفوع می باشد که دلیل آن تولید نکردن صفرا توسط کودک می باشد که می تواند نشانه ی جدی برای بیماری کبدی و کیسه صفرا باشد.رنگ آخر قرمز می باشد که همیشه نشانه خطر نمی باشد و با مصرف یک سری مواد غذایی و دارو ممکن است مدفوع به رنگ قرمز دربیاید اما اگر دلیل آن مواد غذایی یا دارو نباشد به معنی خطر جدی مانند یبوست و یا مشکلات خطرناک تر از آن می باشد.
تعداد دفعات مدفوع نوزاد یکی از مسائلی می باشد که امروزه ممکن است والدین بسیاری مخصوصاً بانوان گریبان گیر آن باشند و این مسئله می تواند نگرانی والدین را به همراه داشته باشد که آیا به راستی این یک مشکل بزرگ برای کودکانشان می باشد یا نه و آیا می توان با راهکار های ساده و آسان آن را درمان کرد یا نه که ما در مقاله بالا دلایل تغییرات مدفوع و تعداد دفعات آن آن و زمان مناسب برای تماس با پزشک و انواع رنگ مدفوع را کامل توضیح دادیم و راهکار های مهم و تاثیر گذاری را برای آن پیشنهاد دادیم که والدین می توانند با رعایت آن ها و تشویق کودکان خود به انجام و رعایت آن این مشکل را برطرف کنند.
منبع خبر : banotv
