آنچه مسلم است مصرف انواع آنتی بیوتیک می تواند در درمان آبسه مقعدی موثر واقع شود اما به تنهایی نمی تواند به عنوان یک روش درمانی تلقی شود به عبارت ساده تر مصرف آنتی بیوتیک به هیچ وجه جایگزین تخلیه آبسه نیست، چرا که آنتی بیوتیک نمی تواند به عمق حفره آبسه نفوذ کند…
آبسه مقعدی یا آبسه پری آنال عفونتی است که بدلیل تجمع چرک در اطراف مقعد ایجاد می شود…
آبسه مقعدی جزو بیماری های خطرناک نشیمن گاه محسوب می شود که ناشی از ایجاد دمل و تجمع چرک ناشی از عفونت در ناحیه اطراف مقعد و راست روده می باشد. به عبارت ساده تر به حفره عفونی و پر از چرک نزدیک مقعد، آبسه مقعدی اطلاق داده می شود.
درد شدید در ناحیه مقعد، شایع ترین شکایت این بیماران می باشد. راه رفتن، نشستن، سرفه کردن و زور زدن باعث شدت یافتن درد می شود. آبسه های پری آنال (آبسه ی اطراف مقعد) گاهی با تب خود را نشان می دهند و گاهی باعث احتباس ادراری می شوند.
گفتنی است در صورت بسته شدن دهانه غده هایی که در نزدیکی مقعد هستند، غده دچار عفونت می شود و با گذشت زمان متورم و حاوی چرک و عفونت خواهد شد که این روند زمینه ساز بروز آبسه در نزدیکی مقعد می شود.
آنچه مسلم است این بیماری در بیشتر موارد به دلیل وجود باکتری های شایع مانند استافیلوکوک و اشرشیاکولی در ناحیه مقعد بروز می کند هر چند در گاهی از اوقات عفونت های قارچی نیز می تواند زمینه ساز بروز آبسه مقعدی آنورکتال شود.
از سوی دیگر آبسه می تواند به علت عفونت حاد غده کوچک مقعد و به دنبال ورود باکتری و یا هرگونه جسم خارجى به بافت غده ایجاد شود، همچنین برخی شرایط خاص مانند کولیت یا سایر موارد التهابی روده کوچک، نیز احتمال بروز این عفونت را افزایش می دهد.
جالب است بدانیم که بیماری آبسه مقعدی جزو آن دسته از بیماری های مقعدی محسوب می شود که با علایم مختلفی همراه می باشد، هر چند در این مجال باید یاد آور شد که به علت عدم مراجعه به موقع افراد به پزشک متخصص بنا به دلایلی مانند عدم آشنایی با بیماری و یا مشابه بودن نشانه های بیماری با سایر بیماری های مقعدی شناخت بیماری و نشانه های آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که مراجعه به موقع فرد به پزشک می تواند روند درمان را کوتاه و دستیابی به نتیجه مطلوب را هموار تر سازد، از این رو در ادامه به شرح نشانه های این بیماری خواهیم پرداخت.
ایجاد احساس درد به هنگام لمس راست روده: به دلیل تجمع عفونت در این بخش از دستگاه دفع مدفوع ، مقعد دچار درد می شود.
ایجاد تب و مواردی از این دست در مورد آبسه های حادتر : علاوه بر درد احساس تب ، بدن درد ، بی اشتهایی و بدی حال عمومی می تواند فرد مبتلا را گمراه نماید بدین معنا که شخص با بروز این علایم تصور می کند دچار سرما خوردگی شده است چرا که با علائم سرما خوردگی ( بدن درد ، تب و گلو درد همراه است) اما در حقیقت تنها به واسطه انجام یک معاینه ساده توسط متخصص بیماری های نشیمن گاه و هموروئید این بیماری تشخیص داده می شود.
ایجاد ورم (در آبسه های سطحی)
بروز درد نبض دار
ایجاد احساس درد به هنگام اجابت مزاج
بررسی عوامل افزایش دهنده بیماری
باید توجه داشت در بروز و یا تشدید بیماری آبسه مقعدی دلایل بسیاری دخیل هستند که در ذیل به آن اشاره می نمائیم.
افراد مبتلا به بیماری گوارشی: احتمال بروز آبسه مقعدی در این دسته از افراد بیش از سایرین می باشد.
انجام تزریق برای درمان بواسیر داخلی: متاسفانه انجام این مهم در نقش تاثیر گذاری در بروز بیماری مورد بحث دارد.
آسیب ناشی از نوک وسیله تنقیه: ایجاد هر گونه آسیب و یا زخم در ناحیه مقعد می تواند باعث ایجاد عفونت و در نهایت بروز بیماری مذکور شود.
زخم ناشی از دفع پوسته تخم مرغ یا استخوان ماهی: این مهم می تواند باعث ایجاد زخم در ناحیه مقعد شود و در نهایت زمینه ساز بروز عفونت خواهد شد.
جسم خارجی: جسم خارجی امکان بروز زخم و سپس ایجاد عفونت در ناحیه مقعد می شود.
بواسیر بیرون زده: این عامل می تواند باعث بروز زخم در ناحیه مقعد شود.
همان گونه که می دانیم آبسه مقعدی را می توان بر اساس میزان بروز و گذشت زمان از ابتلا به بیماری به انواع مختلفی تقسیم بندی نمود.
آبسه سطحی: این نوع از آبسه در بیشتر موارد با درد شدید در لبه مقعد همراه خواهد بود، همچنین در این نوع از بیماری، محل آبسه گرم تر از سایر نقاط است و با قرمزی و التهاب بافت های اطراف نیز همراه می باشد.گفتنی است این نوع آبسه مقعدی، شایع ترین نوع آبسه های مقعدی هستند.
آبسه عمقی: این نوع از آبسه به دلیل نفوذ عفونت به قسمت های عمیق به این نام شناخته شده است در این درجه از بیماری آبسه مقعدی به تدریج متورم تر و دردناک ترمی شود، به گونه ای که راه رفتن و نشستن برای بیمار مشکل خواهد شد. باید توجه داشت در این درجه از بیماری این احتمال وجود دارد که به طور ناخودآگاه دهانه آبسه باز شود و خون و عفونت از آن تخلیه شود که در این صورت ( به دنبال تخلیه چرک) از میزان درد کاسته خواهد شد.
روش های پیشگیری از ابتلا به آبسه مقعد
همان گونه که می دانیم پیشگیری بر انجام درمان در هر بیماری ارجحیت دارد بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به آبسه و عفونت مقعدی توصیه می شود نکات بهداشتی و تغذیه ای لازم را انجام داد تا شاید از این وادی مانع از بروز آبسه مقعدی شد، لذا در ادامه به اختصار به موارد و یا نکات لازم اشاره خواهیم نمود.
جلوگیری از ابتلا به یبوست
رعایت بهداشت: شست و شوی مقعد با آب ولرم
عدم ایجاد فشار به هنگام اجابت مزاج: ایجاد فشار نی تواند باعث بروز زخم و یا آسیب به ناحیه مقعد شود.
عدم نشستن در محل مرطوب و خیس و سرد: برای پیشگیری از بروز عفونت ناحیه مقعد بهتر است این مهم رعایت شود.
عدم ایستادن و نشستن به مدت طولانی
بررسی نقش تغذیه در عدم بروز آبسه مقعدی
همان گونه که در قبل نیز اشاره شد پیشگیری از ابتلا به یبوست در عدم بروز آبسه مقعدی نقش بسزایی را ایفا می کند ، از این رو توصیه می شود نکات ذیل را رعایت نمود.
استفاده از غذاهای فیبر دار
استفاده کافی از مایعات
انجام فعالیت های بدنی مناسب
استفاده از نان و غلات سبوس دار
استفاده از میوه جات و سبزی جات
عوارض احتمالی از عدم درمان آبسه مقعدی
باید توجه داشت که در صورت عدم درمان به موقع و یا درمان صحیح بیماری آبسه مقعدی می تواند با عوارضی همراه باشد که به آن خواهیم پرداخت.
احتمال ایجاد فیستول مقعدی در صورت عدم انجام درمان به موقع و یا درمان مناسب
ا بازگشت مجدد آبسه در صورت عدم درمان مناسب
درمان آبسه مقعدی
آبسه های پری آنال (آبسه اطراف مقعد) باید بلافاصله بعد از تشخیص، تخلیه شوند چرا که تاخیر در تخلیه آبسه می تواند باعث افزایش اثرات تخریبی آن و حتی گسترش بیماری شود. جالب است بدانیم که آبسه های مقعدی یا به صورت خود به خود( طبیعی) تخلیه می شوند که فرد از این طریق می تواند به درمان نسبی دست یابد و یا اینکه باید فرد تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
گفتنی است در صورت عدم جراحی به موقع، امکان سر باز کردن آبسه از یک ناحیه وجود دارد اما باید توجه داشت که اگر تخلیه از طریق جراحی صورت گیرد در مرحله اول احتمال بروز سپتی سمی به میزان قابل توجه ای کاهش می یابد و از سوی دیگر نیز محل تخلیه آبسه توسط جراح انتخاب می شود که این مهم در تسریع روند درمان بسیار تاثیر گذار می باشد. این در حالی است که چنانچه آبسه، به طور طبیعی سرباز کند ممکن است از یک محل نامناسب سرباز کند که این مهم خود باعث بروز مشکلات بسیاری برای فرد می شود.
باید توجه داشت که نیمی از آبسه های پری آنال فارغ از نوع تخلیه آن (چه از طریق جراحی تخلیه شوند و یا خودشان سرباز کنند) می تواند تبدیل به فیستول شود اما در صورت تخلیه به واسطه جراحی، پزشک می تواند از نزدیکترین محل به آنوس ، آبسه را تخلیه می کند تا در صورت ایجاد فیستول ، طول آن کوچکتر شود اما در صورت تخلیه آبسه به صورت طبیعی هیچ تضمینی در مورد محل تخلیه آن وجود ندارد و حتی این احتمال وجود دارد که در صورت بروز فیستول، طول آن نیز بیشتر باشد.
درمان آبسه مقعدی با آنتی بیوتیک کافی نیست!
آنچه مسلم است مصرف انواع آنتی بیوتیک می تواند در درمان آبسه مقعدی موثر واقع شود اما به تنهایی نمی تواند به عنوان یک روش درمانی تلقی شود به عبارت ساده تر مصرف آنتی بیوتیک به هیچ وجه جایگزین تخلیه آبسه نیست، چرا که آنتی بیوتیک نمی تواند به عمق حفره آبسه نفوذ کند.
درمان از طریق جراحی
همان گونه که در ابتدا نیز اشاره شد تنها راه درمان آبسه مقعدی انجام جراحی و تخلیه کامل آن می باشد که البته از طریق روش های مختلف می توان آن را انجام داد.
انجام جراحی با استفاده از لیزر
بدیهی است امروزه انجام جراحی با استفاده از لیزر به دلیل مقرون به صرفه بودن و همچنین دستیابی به نتیجه مطلوب در مدت زمان کوتاه با استقبال بسیاری مواجه شده است لذا در این فرصت به شرح اجمالی آن می پردازیم.
لازم به ذکر است که در بیشتر موارد راه درمان آبسه جراحی با لیزر است که در این روش، پوست اطراف مقعد برای تخلیه عفونت توسط لیزر شکاف داده می شود.
این روش درمانی را می توان در مطب و یا درمانگاه و با استفاده از بی حس کننده های موضعی و همچنین بدون ایجاد احساس درد و خونریزی و تنها با صرف زمان کوتاه ( در کمتر از یک ساعت) انجام داد، هر چند در این مجال باید یادآور شد که در مورد عفونت های حادتر و یا افراد مبتلا به دیابت و همچنین افرادی که از مقاومت بدنی کمتری برخوردار هستند توصیه می شود این عمل در کلینیک انجام شود، همچنین در مورد درمان آبسه های پیشرفته تر به طور معمول از بیهوشی عمومی استفاده خواهد شد.
آنچه مسلم است محل انسزیون آبسه به هیچ وجه بعد از انجام جراحی، دوخته نمی شود و باز گذاشته می شود تا به تدریج و با گذشت زمان حفره آبسه بسته شود لذا در این مدت بیمار باید روزانه در چند نوبت از وان آب گرم استفاده کند و به گونه ای پانسمان نماید که گاز داخل حفره گذاشته شود تا از این طریق مانع بسته شدن انسزیون شود، همچنین در بیشتر موارد بعد از تخلیه آبسه، نیاز به تجویز آنتی بیوتیک وجود ندارد مگر آنکه سلولیت گسترده وجود داشته باشد و یا اینکه فرد از بیماری ضعف سیستم ایمنی بدن، دیابت و یا بیماری دریچه ای قلب برخوردار باشد.
مزایای استفاده از لیزر
در هنگام برش و برداشتن تگ پوستی انتهای عصب بریده شده را ترمیم میکند و در نتیجه بیمار بعد از عمل درد نداشته یا درد بسیار کمی دارد.
لیزر عروق کوچک بریده شده در هنگام عمل را ترمیم می کند و در نتیجه خونریزی هنگام عمل کاهش میابد.
این عمل به طور سرپایی و بدون بی هوشی قابل انجام است.
بیمار تنها شب اول را استراحت می کند و دیگر در این روش درمانی نیاز به انجام استراحت بیشتر وجود ندارد.
در این روش درمانی فرد می تواند در مدت زمان کوتاه تری فعالیت های اجتماعی و فردی خود را از سر بگیرد.
لیزر محیط عمل را استریل می کند، از این رو باعث کاهش عفونت محل عمل می شود. لذا احتمال انتقال بیماری های ویروسی از جمله هپاتیت و ایدز از بین خواهد رفت.
مراقبت های لازم بعد از جراحی
استفاده کمتر از توالت فرهنگی
برای کاهش خونریزی و یا احساس درد و یا از بین رفتن آن توصیه می شود طی پنج تا ده روز اول بعد از انجام جراحی باید به پهلو نشسته و یا به پهلو خوابیده شود.
عدم نشستن در محل های سفت و مرطوب
پیشگیری از ابتلا به یبوست که این مهم را می توان با استفاده از رژیم غذایی مناسب، مصرف کافی مایعات مانند سوپ، شیر محقق نمود
استفاده از سبزیجات و میوه جات مانند آلو، انجیر و برگه هلو
رعایت کامل بهداشت: بدین منظور بعد از هر بار اجابت مزاج باید ناحیه مقعد را با آب ولرم شستشو نمود.
استفاده از وان آب گرم در طول روز سه مرتبه و در هر بار به مدت ۱۰الی ۲۰ دقیقه داخل آن بنشینید و سپس محل را خشک کنید.
عدم ایجاد فشار به هنگام انجام عمل دفع
انجام پیاده روی
عدم نشستن و یا ایستادن به مدت طولانی
انجام عمل دفع در فواصل زمانی و عدم به تاخیر انداختن آن
عدم استفاده از صابون های معطر
استفاده از مسهل کننده ها برای پیشگیری از ابتلا به یبوست
گفتنی است اگر با گذشت سه هفته از انجام جراحی فرد بعد از اجابت مزاج هنوز خونریزی داشته باشد، جای هیچ نگرانی وجود ندارد چرا که با گذشت زمان این مهم نیز برطرف خواهد شد اما چنانچه میزان خونریزی شدید باشد و یا اینکه با گذشت زمان مذکور هنوز ادامه داشته باشد توصیه می شود فرد در اولین فرصت ممکن به پزشک معالج خود مراجعه نماید.
باید خاطر نشان کرد که اگر در کشت ترشحات آبسه، میکروب های روده ای رشد کنند احتمال ابتلا به فیستول نیز افزایش می یابد، اما در مقابل اگر میکروب های پوست مثل استافیلوکوک طلایی رشد کند شانس ایجاد فیستول کمتر می باشد. به طور کلی در آبسه های پری آنال احتمال عود آبسه در همان محل وجود دارد و این در حالی است که احتمال بروز در مورد آبسه های ایسکیورکتال بیشتر از سایر موارد می باشد.
عوارض عدم درمان به موقع
شایان ذکر است که عدم درمان به موقع آبسه مقعدی می تواند باعث گسترش علائم عفونت و حتی پخش شدن آن در سراسر بدن شود، همچنین در صورت پیشرفت بیماری، باید بافت های مرده در اطراف محل آبسه را برداشت.
در خاتمه باید متذکر شد که عدم درمان به موقع آبسه در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری قند یا افرادی که توان جسمی کمی دارند، می تواند خطر جانی هم در پی داشته باشد.
منبع خبر : darmanclinic
