تیروئید در به هم ریختگی سیکل عادت ماهیانه، باروری و اختلالات میل جنسی نقش بسیار مهمی دارد و با توجه به اینکه اولین علامت این بیماری تغییر در دوره عادت ماهیانه است، متخصص زنان و زایمان برای این بیماران به عنوان اولین اقدام، وضعیت عملکرد تیروئید را بررسی می کند.
تیرویید غده ای کوچک در ناحیه گردن و مسئول ترشح دو هورمون مهم T3 و T4 است. هورمون های ترشح شده توسط تیرویید توسط جریان خون در سراسر بدن حرکت می کنند و وظایف مهمی چون متابولیسم بدن را کنترل می کنند.
تیروئید به دلیل ترشح هورمون TSH، تاثیر مهمی بر قاعدگی و میل جنسی دارد. در کم کاری تیرویید، ترشح هورمون TSH و TRH افزایش می یابد. با افزایش ترشح TRH سطح پرولاکتین بالا می رود و باعث می شود ترشح هورمون FSH و LH هورمون های محرک تخمدان – در هیپوفیز قدامی مختل شود.
افزایش پرولاکتین، هورمون های تحریک کننده تخمدان را کاهش می دهد، در نتیجه تخمک گذاری انجام نمی شود. این اختلال باعث به تعویق افتادن سیکل عادت ماهیانه و در مواردی ناباروری خواهد شد.
با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش به راحتی می توان به این مشکل پی برد. اگرچه فقط در یک درصد موارد ممکن است به هم ریختن سیکل ماهیانه به دلیل اختلال در عملکرد تیرویید باشد اما با توجه به اینکه تیرویید در عملکرد بدن بسیار تاثیرگذار است لازم است حتما این بررسی انجام شود.
از سوی دیگر افزایش پرولاکتین باعث کاهش میل جنسی در خانم ها و آقایان می شود. با درمان کم کاری تیرویید این مشکل رفع خواهد شد. در مبتلایان به پرکاری تیرویید نیز اگرچه افزایش یا کاهش میل جنسی دیده نمی شود، اما به علت احتمال بروز عوارض دیگر بهتر است بیماری خود را جدی بگیرند.
شاید دیر متوجه شوید!
ممکن است هنگامی که تلاش برای بارداری دارید و این تلاش به نتیجه نمیرسد، متوجه کم کاری تیروئید شده باشید چون در این حالت پزشک سطح هورمونها را بررسی میکند. از جمله علائم کم کاری تیروئید خستگی، افسردگی و چاقی است. نگران نباشید ۵ درصد از زنان با این مشکل مواجه هستند. در چنین حالتی هم پزشک معمولا با تجویز میزان مناسب تیروکسین تلاش میکند قبل از بارداری این مشکل را حل کند. چون زمانی که شما برای بارداری اقدام میکنید نیاز به تیروکسین کافی دارد تا بدن با تمام تغییرات خود را وفق دهد. همچنین برای رشد مغز جنین اندازه کافی از این هورمون الزامی است بنابراین مقدار کافی از این هورمون باید در بدن موجود باشد.
چگونگی تأثیر تیروئید بر تخمک‌گذاری
سطح غیرطبیعی هورمون‌های تیروئید تأثیر زیادی در فرایند تخمک‌گذاری و عادت ماهانه دارد. مشکلات تیروئید می‌تواند باعث تغییر سطح هورمون‌های بارداری و همچنین اختلال در چرخۀ کنترل این هورمون و ایجاد مشکلاتی در فرایند تخمک‌گذاری و چرخۀ عادت ماهانه شود. مراحل اولیۀ اختلال عملکرد تیروئید، قبل از آشکار شدن نشانه‌های آن می‌تواند باعث تغییراتی در فرایند تخمک‌گذاری و همچنین قابلیت پذیرش آندومتر برای لانه‌گزینی جنین شود که این موارد می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در باروری فرد شود.
تشخیص پرکاری و کم‌کاری تیروئید
علائم بیماری در پرکاری و کم‌کاری تیروئید ممکن است متفاوت باشد. بیمار مبتلا به کم‌کاری تیروئید ممکن است از بی‌حالی، افزایش وزن خفیف، ناتوانی در تحمل سرما، یبوست، خشکی پوست، اختلال روانی، افسردگی، عادت ماهانۀ نامنظم و گرفتگی صدا شکایت داشته باشد.
علائم فیزیکی که ممکن است در معاینه مورد توجه پزشک قرار گیرد شامل بزرگ یا دردناک شدن غدۀ تیروئید، ضربان قلب پایین، تغییر در بافت پوست یا مو و تغییراتی در واکنش‌های عصبی است. بیمار مبتلا به پرکاری تیروئید از برافروختگی، ضربان قلب بالا، ناتوانی در تحمل گرما، کاهش وزن، تغییرات احساسی و درد گردن شکایت دارد. نشانه‌های فیزیکی که ممکن است در معاینه مورد توجه پزشک قرار گیرد شامل غدۀ تیروئید بزرگ‌شده یا برآمده، بیرون‌زدگی چشم یا اگزوفتالموس، ضربان بالای قلب، لرزش، تغییراتی در پوست یا مو و در موارد شدید، از دست دادن بافت عضلانی و مشاهدۀ تغییرات قلبی روی نوار قلب است.
آزمایش خون برای اندازه‌گیری هورمون محرک تیروئید یا TSH، کارآمدترین و دقیق‌ترین آزمایش موجود برای کم‌کاری یا پرکاری تیروئید است. مقدار بالای TSH در آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهندۀ نارسایی تیروئید و کمبود مقدار کافی از هورمون تیروئید برای حفظ عملکرد طبیعی بدن باشد. در مقابل، مقدار پایین TSH می‌تواند نشان‌دهندۀ تولید بیش از حد هورمون تیروئید باشد. دامنۀ طبیعی سرم TSH بین ۰/۵ تا ۵ میلی‌واحد در میلی‌لیتر است. اگر مقدار TSH غیرطبیعی باشد، ارزیابی تیروکسین آزاد برای بررسی بیشتر محل دقیق این اختلال یعنی در سطح تیروئید، هیپوفیز و هیپوتالاموس ضروری است.
درمان پرکاری و کم‌کاری تیروئید
چگونگی درمان با توجه به نوع اختلال در عملکرد تیروئید متفاوت است. مبتلایان به کم‌کاری تیروئید به درمان جایگزینی هورمون‌های تیروئید نیاز دارند.
درمان پرکاری تیروئید با کاهش تولید هورمون‌های تیروئید انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، داروها برای مهار کردن ترشحات غدۀ تیروئید تجویز می‌شود. ممکن است برخی از بیماران تا زمانی که مقدار هورمون تیروئید آنها کاهش یابد، موقتاً نیازمند داروهای دیگر برای مقابله با اثرهای هورمون تیروئید بیش از حد در بدن باشند. هنگامی که منبع افزایش تولید هورمون تیروئید مشخص شد، ممکن است درمان با ید رادیواکتیو برای از بین بردن محل تولید بیش از حد تجویز شود.
