سرطان‌هایی که در دوران بارداری تشخیص داده می‌شوند، در مرحله پیشرفته‌تری هستند و به دلیل تراکم بافت پستانی توده به راحتی قابل‌لمس یا قابل‌دید با سونوگرافی یا ماموگرافی نیست. بنابراین قبل از اقدام به بارداری بهتر است سونوگرافی از سینه ها برای تشخیص احتمالی کیست سینه انجام شود…
▪ بارداری چه تغییراتی در بافت پستان ایجاد می‌کند؟
با شروع بارداری تغییرات زیادی در پستان‌های مادر به وجود می‌آید. در این دوران مجاری و غدد شیری تحت‌تاثیر هورمون‌هایی مثل استروژن، پروژسترون و پرولاکتین رشد می‌کنند. تقریبا همه خانم‌های باردار متوجه بزرگی، سنگینی و گاهی درد پستان می‌شوند. برجستگی‌هایی نیز در اطراف و هاله پستان به وجود می‌آید.
خروج ترشح های آبکی از نوک پستان غیرطبیعی نیست و همه این تغییرات برای این است که پستان برای شیردهی به کودکی که در راه است، آماده شود. پس پستان مادر باردار متراکم‌تر و بزرگ‌تر است. این تراکم ممکن است باعث شود نتوانیم یک توده غیرطبیعی را از بافت طبیعی تشخیص دهیم بنابراین درخواست سونوگرافی از پستان قبل از بارداری کاملا علمی است تا پزشک شناختی درباره بافت پستان پیدا کند اما وجود توده‌های فیبروکیستیک در پستانها نگران‌کننده نیست.
برای آگاهی بیشتر درباره توده‌های فیبروکیستیک پستان با دکتر طاهره فروغی‌فر، جراح و متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگو کرده‌ایم.
▪ علت پیدایش توده‌های فیبروکیستیک چیست؟
توده‌های فیبروکیستیک توده‌هایی به شکل کیست و حاوی مایع‌اند که در زمینه فیبری پستان رشد می‌کنند. تقریبا ۵۰ درصد زنان در سنین باروری (۳۰ تا ۴۵ سالگی) این کیست‌ها را دارند. کیست‌ها به ندرت بدخیم می‌شوند و تحت‌تاثیر هورمون استروژن و به میزان کمتر پروژسترون و پرولاکتین هستند. تشکیل توده‌های فیبروکیستیک یک فرایند فیزیولوژیک و طبیعی بافت پستان محسوب می‌شود. توده‌ها حاصل تکامل و تکثیر در مجاری و غدد پستانی است که قاعدتا باید بعد از طی مرحله‌ای پسرفت کنند و از بین بروند ولی به دلایل نامشخص باقی می‌مانند و به کیست تبدیل می‌شوند. کیست‌ها به طور متناوب و دوره‌ای و اغلب قبل از عادت ماهیانه باعث ناراحتی، درد پستان و گاهی ترشح از نوک پستان می‌شوند و بیشتر در نواحی فوقانی و خارجی پستانها و نزدیک زیر بغل پدید می‌آیند.
▪ علاوه بر سن، چه عواملی در پیدایش آن موثرند؟
تشکیل این توده‌ها به‌طور مستقیم با هورمون استروژن در ارتباط است اما عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد آنها دخالت دارند. زنانی که در خانواده‌شان (بستگان درجه اول مانند مادر و خواهر) سابقه ابتلا به سرطان پستان یا توده‌های خوش‌خیم پستانی وجود دارد، بیشتر به مشکل فیبروکیستیک پستان دچار می‌شوند. بافت فیبروکیستیک پستان در زنانی که تا به حال بچه‌دار نشده‌اند، زنانی که در سنین بالای ۳۰ سال باردار می‌شوند، عادت ماهیانه‌های نامنظم دارند، مبتلا به نشانگان پیش از قاعدگی هستند و سابقه سقط دارند، بیشتر دیده می‌شود.
▪ کیست‌ها به‌ندرت بدخیم می‌شوند. چه زمایی ممکن است بدخیم شوند؟
تغییرات فیبروکیستیک پستان خطر سرطان را افزایش نمی‌دهد مگر اینکه عوامل زمینه‌ای سرطان پستان با این ضایعات توام شود. به هر حال هرگاه در ماموگرافی یا سونوگرافی بیمار کیست گزارش شود، وظیفه پزشک این است که کیست را از نظر خوش‌خیم و بدخیم‌بودن بررسی کند. توده‌های کیستیک به صورت منفرد و با اندازه بزرگ‌شونده کمی سوال‌برانگیزند. اگر در سونوگرافی دوره‌ای اندازه کیست همچنان رو به افزایش بود و داخل توده دیواره‌دار یا جزو جامد و توپر مشاهده شد، باید اقدام کنیم. می‌توان به وسیله یک سوزن وارد توده‌های ساده و بزرگ‌شونده شد و مایع داخل کیست را خارج کرد. این مایع باید شفاف و زلال باشد. مایع خونی به پیگیری بیشتری نیاز دارد. در بعضی مواقع نیز نمونه‌برداری لازم می‌شود. در مواقعی که توده با میکروکلسیفیکاسیون همراه و دارای دیواره و جزو جامد باشد و مایع خونی از آن خارج شود، نمونه‌برداری باز ضروری است.
▪ اگر خانمی در دوران بارداری متوجه توده‌ای شد، چه باید بکند؟
متاسفانه سرطان‌هایی که در دوران بارداری تشخیص داده می‌شوند، در مرحله پیشرفته‌تری هستند چون به دلیل تراکم بافت پستانی توده به راحتی قابل‌لمس یا قابل‌دید با سونوگرافی یا ماموگرافی نیست. امروزه خانم‌های زیادی یا تمایل به بچه‌دار شدن ندارند یا در سنین بالا باردار می‌شوند. بارداری و شیردهی دو عامل مهم پیشگیری از سرطان پستان است بنابراین انتظار می‌رود در آینده نه‌چندان دور پزشکان موارد بیشتری از سرطان پستان را در دوران بارداری زنان مشاهده کنند. شیوه برخورد با توده‌ای که در بارداری اتفاقی کشف می‌شود، متفاوت است. برای زنان باردار می‌توان سونوگرافی یا ماموگرافی درخواست کرد. سونوگرافی روشی کاملا بی‌خطر است و ماموگرافی را می‌توان با میزان اشعه پایین و استفاده از محافظ روی شکم مادر انجام داد. اغلب توده‌های فیبروکیستیک فقط باید به‌طور مداوم پیگیری شوند و به اقدام خاصی نیاز ندارند. خوشبختانه بیشتر این توده‌ها در طول بارداری از بین می‌روند یا کوچک‌تر می‌شوند بنابراین هیچ منعی برای بارداری وجود ندارد. همه خانم‌ها چه باردار و چه غیرباردار باید هر ماه در یک زمان مشخص (اگر باردار نیستند بعد از عادت ماهیانه) جلوی آینه بایستند و به شکل پستانها نگاه کنند و هر گونه تغییر غیرعادی در نقطه‌ای از پستان، فرورفتگی پوست یا نوک‌پستان به‌طور غیرقرینه و ترشح خونی یا چرکی را جدی بگیرند و به پزشک مراجعه کنند.
▪ خانم‌هایی که پستان‌های فیبروکیستیک دارند برای کاهش درد و ناراحتی چه باید بکنند؟
به توصیه‌های پزشک خود توجه کنند. این نوع توده‌ها باید سونوگرافی، ماموگرافی و در صورت نیاز نمونه‌برداری شوند، سینه‌بندهای مناسب در ساعت‌های روز برای حمایت از بافت پستان برای کاهش درد توصیه می‌شود. هنگام خواب نیز بهتر است سینه‌بند بپوشند چون این کار باعث کاهش حرکت پستان و کاهش درد خواهد شد. معمولا به این خانم‌ها توصیه می‌شود که میزان نمک مصرفیشان را کاهش دهند، مایعات زیاد بنوشند، مصرف کافئین را به حداقل برسانند (کافئین در قهوه، چای، کولا و شکلات وجود دارد)، مصرف غذاهای چرب را محدود کنند، به هیچ‌وجه سیگار نکشند، با نظر پزشک ویتامین E و ویتامین‌های گروهB استفاده کنند، ورزش کنند و تکنیک‌های کاهش استرس را بیاموزند. اگر هیچ‌یک از این روش‌ها موثر واقع نشد، داروهای هورمونی تجویز می‌شود.
سلام سوالی درمورد کیست سینه داشتمایا خوردن داروی راکوتان برای سینه فیبروکیستیک مضر هسنت و اینکه ایا ممکنه کیست ها بترکه