اسهال در بارداری اتفاق می افتد، اما خیلی شایع نیست و مادران در دوران بارداری بیشتر دچار یبوست می شوند. در هر صورت برخی از مادران در اوایل بارداری دچار اسهال می شوند و برخی دیگر در هفته های پایانی بارداری به اسهال مبتلا می شوند. که این موضوع دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم و همچنین راهکارهای درمانی برای اسهال در دوران بارداری را بیان می کنیم.
مطلب پیشنهادی: اسهال در دوران بارداری؛ عوامل بروز اسهال در دوران حاملگی و روش های درمان آن
علت اسهال در اوایل بارداری
اسهال در اوایل بارداری میتواند در اثر تغییرات مربوط به بارداری و یا شرایط عمومی فرد ایجاد شود.
تغییرات هورمونها دلیلی برای اسهال در اوایل بارداری
هورمونهایی مانند استروژن، پروژسترون و “هاش سی جی” یا “گنادوتروپین جفتی انسان (HCG)” بر دستگاه گوارش اثر میگذارند. ممکن است آنها باعث تهوع صبحگاهی، میل شدید به غذا، تهوع، استفراغ و یا اسهال شوند. تمام زنان باردار تغییرات هورمونی را تجربه میکنند، اما تنها درصد کمی از آنها در مراحل اولیه بارداری، اسهال را تجربه خواهند کرد.
دل پیچه و اسهال در اوایل بارداری به دلیل ویتامینهای دوره بارداری
ویتامینهای دوران بارداری برای شما مفید است و سلامت کودک در حال رشد را افزایش میدهد. اما، گاهی اوقات آنها میتوانند باعث ناراحتی معده و در نتیجه اسهال شوند.
اسهال در باردارداری به دلیل تغییر رژیم غذایی
گاهی اوقات شما برای دریافت مواد مغذی ضروری، ممکن است رژیم غذایی خود را تغییر دهید، درنتیجه ممکن است به طور موقت معده ناراحت شده و دچار اسهال گردید.
حساسیتهای غذایی دلیلی برای اسهال در بارداری
در دوران بارداری ممکن است نسبت به برخی از غذاها حساس گردید. مواد غذاییای که قبلاً شما با مصرف آنها مشکل نداشتید، ممکن است اکنون معده شما را ناراحت کرده و موجب نفخ و اسهال شما گردند.
اسهال در بارداری به دلیل عدم تحمل لاکتوز
زنان باردار مصرف شیر را افزایش میدهند، درنتیجه ممکن است مشکلات مربوط به عدم تحمل لاکتوز در آنها افزایش یافته و باعث اسهال آنها گردد. قطع مصرف شیر برای چند روز میتواند علائم عدم تحمل لاکتوز را کاهش دهد. با این حال، مادر باردار باید از منابع کلسیم جایگزین مانند پنیر و ماست استفاده نماید.
مسافرت دلیلی برای اسهال در بارداری
اسهال مسافرتی یک بیماری شایع است که میتواند با توجه به مصرف آب یا مواد غذایی آلوده به مدفوع ایجاد شود. اگر در طول مسافرت در دوران بارداری میخواهید از مبتلا شدن به اسهال مسافرتی جلوگیری به عمل آورید:
- از فروشندگان خیابانی مواد غذایی نخرید.
- از آب شیر مصرف نکنید حتی برای شستن دهان و مسواک زدن
- به مناطقی که داری بهداشت ضعیف است نروید.
- از مصرف میوههایی که نمیتوان پوست آنها را جدا نمود خودداری نمایید.
دیگر دلایل اسهال در دوران بارداری
وجود اسهال در دوران بارداری الزاماً بهطور مستقیم به شرایط بارداری مربوط نمیشود. علل مربوط به غیر از بارداری نیز ممکن است وجود داشته باشد. سایر علل اسهال در بارداری عبارتاند از:
- باکتریها، ویروسها، انگلهای رودهای، آنفلوانزای معده، داروها و مسمومیت غذایی
- برخی از شرایطی مانند بیماری کرون، سندرم روده تحریکپذیر، کولیت اولسراتیو و بیماری سلیاک، غالباً میتوانند باعث اسهال شوند.
درمان اسهال در بارداری
اگر شما در دوران بارداری به اسهال مبتلا شدید، برای تشخیص علت به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید. اگر لازم باشد، متخصص گوارش داروهای مورد نیاز را تجویز خواهد نمود. اگر نیاز نباشد، ممکن است با کمی تغییر در رژیم غذایی پزشک سعی نماید مشکل شما را برطرف نماید.
برچسب داروها را به دقت مطالعه نمایید. برخی از داروها میتوانند باعث اسهال شوند. آنها را با پزشک خود بررسی کنید تا در صورت لزوم پزشک داروهای جایگزین را برای شما تجویز نماید. همچنین، شما باید از مصرف داروهای ضداسهال غیرنسخهای، بدون مشورت با پزشک خودداری نمایید. گاهی اوقات ممکن است شرایط بیمار با مصرف این داروها بدتر شود.
عدم مصرف مواد غذایی مشکلساز
برخی از مواد غذایی میتوانند شرایط اسهال را بدتر کنند. شما باید به طور کامل مصرف غذاهای تند، سرخشده، پرچرب، غذاهای با فیبر بالا، شیر و محصولات لبنی را قطع نمایید. شما باید از مصرف مواد غذایی زیر اجتناب ورزید:
- مواد کافئیندار و گازدار
- غذاهای چرب سرخشده
- میوه خشکشده
- ادویهها
- محصولات لبنی
- غذاهای شیرین از جمله آبنبات و شکلات
- گوشت قرمز
از رژیم غذایی” “BRAT و “CRAM ” استفاده نمایید!
رژیم غذایی”BRAT” (موز، برنج، پوره سیب و نان تست) باعث تقویت دستگاه گوارش میشود. شما میتوانید موارد زیر را به رژیم غذایی خود را اضافه کنید.
رژیم غذایی CRAM”” شامل غلات، برنج، پوره سیب و شیر. مصرف غذاهایی که در زیر به آنها اشاره میشود به نسبت بهتر است چرا که بهتر میتوانند به بدن پروتئین برسانند.
- سبزیجاتی مانند هویج پختهشده
- غذاهای نشاستهدار مثل غلات شیرین نشده
- شیرینی کراکر و سیبزمینی
- گوشت لخم و کمچرب
- سوپ با برنج
- رشتهفرنگی یا سبزیجات
- ماست حاوی پروبیوتیکهای فعال لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس
آب کافی بنوشید
اطمینان حاصل کنید که مقدار زیادی آب، از طریق آبمیوه، آبگوشت و… دریافت میکنید تا الکترولیتهای از دسترفته بدنتان جبران شود. دریافت آب از طریق دهان یکی از روشهای بسیاری رایجی است که در کنترل اسهال مفید میباشد. مقادیر مناسبی از شکر و نمک را با آب مخلوط نموده و آن را بنوشید همچنین به مدت دو هفته از مکمل روی استفاده نمایید.
سؤالات رایج در رابطه با اسهال در دوران بارداری
آیا اسهال از نشانههای اولیه بارداری است؟
بله. اسهال یکی از اولین علائم بارداری محسوب میشود، همراه با تهوع و استفراغ، بدخلقی و میل شدید به غذاها، که در نتیجه افزایش سطح هورمونی، به ویژه استروژن، پروژسترون و HCG ایجاد میشود.
آیا اسهال در دوران بارداری برای جنین مضر است؟
خیر اسهال به کودک شما آسیب نمیرساند. اما اگر بیماری شدید باشد، میتواند با از دست دادن آب در مادر موجب کاهش خونرسانی به جنین شود. اگر اسهال در اثر عواملی همچون عفونتهای شکمی و رحم در طول سهماهه دوم یا سوم رخ دهد میتواند برای جنین خطرناک باشد.
آیا اسهال میتواند در سهماهه دوم بارداری رخ دهد؟
اسهال در سهماهه دوم کمتر رایج است. اگر اسهال همراه علائم دیگر مانند تب یا درد بدن ایجاد شود، باید جهت ارزیابی به پزشک خود مراجعه فرمایید.
پیشگیری از اسهال در دوران بارداری
- از مصرف غذاهای ادویهدار و چرب اجتناب ورزید.
- اگر به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستید، مصرف شیر را کاهش داده و به جای آن از دیگر منابع کلسیم استفاده نمایید.
- از مصرف نوشابهها با قند بالا و نوشابههای انرژیزا خودداری نمایید.
- قهوه، چای، آب انگور و هر نوشیدنی انرژیزای دیگری را مصرف نکنید.
خطر اسهال شدن در بارداری چیست؟
اگر اسهال شما شدید است معمولا پزشک کائولین پکتین یا لوپرامید تجویز میکند چون در غیر آن صورت بدن شما دچار کم آبی شده و برای جنین خطرناک است. اگر واقعا دچار کم آبی شود خون نمیتواند به اندامهای و جفت به خوبی جریان یافته و باید بستری شده و سرم به شما تزریق شود.
در صورت داشتن اسهال شدید و خونی در بارداری چه اقدامی باید انجام دهید؟
در صورت داشتن اسهال شدید و خونی بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. ممکن است عامل باکتریایی مثل مسمومیت غذایی، برای شما و جنین خطر ایجاد کند. اگر از داروهای بدون نسخه تهیه کردهاید قبل از استفاده حتما با پزشک تماس گرفته و در مورد آن دارو از پزشک سوال کنید.