پنج سال اول زندگی کودکان در شکل‌گیری شخصیت آنان در بزرگسالی بسیار تاثیرگذار است. این دوران زمان رشد اجتماعی، شناختی، احساسی و فیزیکی کودکان می‌باشد. کودکان با توانایی‌ها و نیازهای بسیاری وارد دنیا می‌شوند و عشق، تغذیه، سلامتی و امنیت روانی و اجتماعی نیازهایی است که رفع آنها توسط والدین موجب موفقیت‌های بعدی کودک خواهد شد. در این نوشتار انتظارات و برخی از فعالیت‌هایی که می‌توانید برای کمک به فرزندتان در سال سوم و چهارم زندگی انجام دهید را ارایه کرده‌ایم.
آنچه باید از کودک سه تا چهار ساله انتظار داشته باشیم
با کودکان دیگر بازی می‌کنند.
نوبت را رعایت می‌کنند و چیزهایشان را تقسیم می‌کنند.
می‌فهمند که دیگران هم احساس و حق و حقوق دارند.
کم کم مستقل شده و با کمک کمی می‌توانند لباس‌هایشان را خودشان بپوشند.
ممکن است بترسند و افکار تخیلی داشته باشند (مامان یک هیولا زیر تخت است).
کنترلشان بر ماهیچه‌های بزرگ بدنشان بیشتر شده و دوست دارند بدوند، بپرند، برقصند و از پله‌ها بالا و پایین بروند و برقصند.
کنترلشان بر ماهیچه‌های کوچک بدنشان بیشتر شده که در نقاشی‌هایشان مشخص است.
اشیا را طبقه بندی می‌کنند و با هم تطبیق می‌دهند.
اعداد را می‌شناسند و تشخیص می‌دهند.
به شعرها و جملات خنده‌دار یا احمقانه علاقه نشان می‌دهند.
جهت‌ها را می‌شناسند و دنبال می‌کنند.
سعی می‌کنند بخوابند.
حروف را در بین علامت‌های دیگر تشخیص می‌دهند.
رفتار با کودک سه ساله و چهارساله در فعالیت‌های روزمره
هرکدام از کارهای خانه می‌تواند یک مثال، یک بازی خوب برای یادگیری و سرگرمی او باشد.
در مورد کاری که می‌خواهید با کودکتان انجام دهید با او صحبت کنید. برای او توضیح دهید که چرا انجام این کار برای خانواده مهم است. برای او توضیح دهید که چطور آن کار را انجام می‌دهید و چطور کودکتان می‌تواند به شما کمک کند. کارهای خانه می‌تواند به کودکان کمک کند تا لغات جدید یاد بگیرند، چطور گوش کنند، چطور بشمارند و هماهنگی فیزیکی اعضای بدنشان را رشد دهند و احساس مسئولیت کنند.
پروژه‌های هنری
کودکان ذاتا هنرمند هستند و پروژه‌های هنری می‌تواند جرقه‌هایی در ذهن کودکان ایجاد کند و باعث شود که کودکان بتوانند خودشان را بیان کنند.
کاغذهای مختلف و ابزار نوشتاری متفاوتی برای نوشتن و نقاشی کردن در اختیار کودکان قرار دهید. مدل‌های نقاشی لازم نیستن اما مداد شمعی ابزار مفیدی است.
چند روزنامه یا تکه‌های بزرگ پلاستیک را روی میز یا کف اتاق پهن کنید و چند کاغذ روی آن بگذارید تا کودک با رنگ روی آن بکشد.
اجازه دهید کودکتان اشیا را به هم بچسباند. مثلا نوارها یا کاموا را به کاغذ بچسباند و چیزهای مختلف درست کند. بگذارید بافت‌ها و جنس‌های مختلف اشیا را احساس کند و راجع به آنها صحبت کنید.
هیچ وقت به فرزندتان نگویید چه بکشد و آن را چه رنگی کند.
تعیین نکنید که کودکتان چه کشیده است و بگذارید خودش خلاق باشد. از او بخواهید راجع به آنچه که کشیده صحبت کند. نام هر چیزی که در تصویر کشیده شده است را از او بپرسید.
آنچه را که کودکتان کشیده را در خانه به همه نشان دهید و طوری که کودکتان بشنود از او جلوی دیگران تعریف کنید.
فعالیت‌های هنری به کودکان کمک می‌کند تا هماهنگی چشم و دستشان را افزایش دهند و بعدا بتوانند بهتر بنویسند.
شعر و قصه
با کودکتان بازی کنید و شعر بخوانید. در بسیاری از آهنگ‌ها و بازی‌ها همراه با دست زدن و بالا و پایین انداختن توپ با کودکتان همراهی کنید.
برای کودکتان لالایی یا شعرهای بچگانه بخوانید. همین‌طور که می‌خوانید قبل از رسیدن به یک لغت هم قافیه با لغت قبلی صبر کنید و از کودکتان بخواهید لغت را بگوید. وقتی او این کار را کرد تحسینش کنید.
به آهنگ‌ها و قافیه‌های مختلف در آهنگ‌ها از طریق رادیو تلویزیون و مهمانی‌های خانوادگی گوش دهید.
قافیه‌ها و آهنگ لغات در پیشرفت مهارت‌های کودکان بسیار مهم است. با شنیدن و گفتن قافیه‌ها و آهنگ لغات در عبارات و لغات تکراری، کودکان به صدای حروف در لغات پی برده و از خواندن لذت می‌برند.
ریاضیات
استفاده از دست‌ها در فعالیت‌هایی که مستلزم شمردن، اندازه‌گیری کردن و استفاده از اعداد هستند روش خوبی برای خردسالان برای آموختن ریاضی است.
در مورد ارقام و اعداد و استفاده از آنها صحبت کنید و در حین رفتار با کودک سه ساله و چهارساله خود مفاهیم اعداد را در کارهای روزمره به کودکتان یاد دهید. مثلا بیا خمیرها را به دو قسمت تقسیم کنیم یا بیا بشماریم چندتا بشقاب برای سر میز احتیاج است؛ یکی برای مامان یکی برای بابا یکی برای تو ،آفرین شد سه تا)
مثلا برای آموزش طول و ارتفاع می‌توانید بگویید این روبان خیلی کوتاه است و نمی‌توانیم آن را دور کادوی بابا ببندیم.
در مورد وزن می‌توان گفت تو الان ۲۰ کیلو هستی و من خیلی سخت می‌توانم یک کودک ۲۰ کیلویی را بلند کنم.
اسباب‌بازی‌های مورد علاقه‌اش را با هم بشمارید.
با رفتار با کودک سه ساله و بزرگتر خود فرصت‌هایی برای کودکان به وجود بیاورید تا همانطور که بازی می‌کند ریاضی هم یاد بگیرد. مثلا به او بگویید لوگوها را براساس شکل و رنگ طبقه‌بندی کند. لگوها همچنین به او کمک می‌کند تا در مورد ارتفاع، طول و پهنای اشیا بیاموزند.
بازی‌هایی از قبیل انداختن توپ در سبد، باعث می‌شود که بعدا کودکتان توپ‌های موجود در سبد را بشمارد و شمردن را یاد بگیرد.
نکات مهم در رفتار با کودک سه ساله و چهار ساله
به کودکتان توجه زیادی کنید و او را تشویق نمایید.
زمانی را بگذارید برای اینکه با کودکتان بتوانید کارهای لذت‌بخشی انجام دهید.
احساسات مثبتی از خودتان برای او بروز دهید تا احساس کند فرزند خوبی است.
به کودکتان نشان دهید که وقتی با دیگران است به آنها احترام بگذارد و از کلمات لطفا و متشکرم استفاده کند.
به کودکتان یاد دهید تا روش‌هایی برای حل کردن دعوا با دیگران پیدا کند. به او کمک کنید تا ببینید اگر موقع عصبانیت همبازیش را بزند چه می‌شود (مثلا علی می‌دانم که مریم کامیون ترا بدون اجازه برداشته اما اگر او را بزنی او مجبور است به خانه‌اشان برود و شما دو نفر دیگر نمی‌توانید با هم بازی کنید. اگر گفتی چه راه دیگری وجود دارد که تو به مریم بفهمانی میخواهی کامیونت را از او پس بگیری؟).
فرصت‌هایی ایجاد کنید تا مراقبت کردن از دیگران را یاد بگیرد (مثلا برای پرنده غذا ببریم یا به همسایه در پختن شیرینی کمک کنیم)
کودکان نیاز دارند در آغوش کشیده شوند نوازش و بوسیده شوند.
هنگامرفتار با کودک سه ساله یا هر سن دیگری به او بگویید که دوستش دارید.
آنچه در بالا اشاره شد تنها بخش کوچک و پیشنهادهای حدودی بود که شما می‌توانید در رفتار با کودک سه ساله و بزرگتر خود به کار ببرید. خلاق باشید و از تمام فرصت‌ها برای آموزش و عشق ورزی به کودکتان استفاده کنید.
