کودکان با توانایی‌ها و نیازهای بسیاری وارد دنیا می‌شوند و در سال های اول زندگی به عشق، تغذیه، سلامتی و امنیت روانی و اجتماعی نیاز دارند که رفع آنها توسط والدین موجب موفقیت‌های بعدی کودک خواهد شد. در این نوشتار انتظارات و برخی از فعالیت‌هایی که می‌توانید برای کمک به فرزندتان در طی سال دوم و سوم زندگی انجام دهید را ارایه کرده‌ایم.
آنچه باید از یک تا سه سالگی از کودک توقع داشته باشیم
بین اولین تا دومین سال تولد کودکان باید:
فعال، پرانرژی، شلوغ و کنجکاو باشند.
خودمحور باشند.
اعمال و رفتار و صداهای دیگران را تقلید کنند.
می‌خواهند مستقل باشند و کارهایی را برای خودشان انجام دهند.
اگر به فعالیتی علاقمند نباشند در موقع انجام دادن کار به آن توجه نمی‌کنند.
مهارت‌های فیزیکی‌شان متنوع‌تر می‌شود (مثلا می‌توانند عقب عقب راه بروند)
کم کم می‌فهمند که چطور به بعضی کودکان شباهت دارند و با بعضی متفاوت هستند.
گاهی تنها و گاهی با کودکان دیگر بازی می‌کنند.
دوست دارند مثل بزرگترهایشان بخوانند و بنویسند. از والدینشان می‌خواهند که با صدای بلند داستان بخوانند.
بین دومین تا سومین سال تولد کودکان باید:
راجع به دیگران و احساسات و رفتار آنها آگاه‌تر می‌شوند.
اغلب لجبازی می‌کنند و تندخو و کله شق هستند.
می‌توانند قدم بزنند، بدوند، بپرند، بچرخند و بالا بروند.
داستان‌ها و کتاب‌هایی که به نظرشان جالب می‌رسد را دوست دارند با صدای بلند برایشان بخوانیم.
فرق خط خطی کردن و نوشتن را می‌فهمند.
روی کاغذ علامت‌هایی می‌گذارند که شبیه به حروف است.
حرکت کردن
یکی از فعالیت‌های مناسب برای کودک نوپا حرکت کردن در لابه‌لای چیزهاست. فعالیت‌های حرکتی به کودک کمک می‌کند تا روی ماهیچه‌های بزرگشان کنترل پیدا کنند. آنها همچنین به کودکان کمک می‌کنند تا لغات جدید را یاد بگیرند و مفاهیم مهم از قبیل موقعیت‌هایی مثل پایین، بالا، داخل، بیرون، پشت، کنار و زیر را بفهمند. بدین منظور شما می‌توانید:
به کودکتان چند بالش بدهید تا روی آن بپرد (معمولا خود بچه‌ها می دانند چطور این کار را انجام دهند).
به کودکتان یک جعبه بزرگ بدهید تا آن را در اطراف اتاق روی زمین بکشد. گاهی دوست دارد اسباب‌بازی‌ها یا عروسک‌هایش را داخل آن بریزد و آنها را به اطراف بکشد.
یک پارچه بزرگ روی میز بیاندازید. به طوری که لبه‌های پارچه از چهار طرف میز تا روی زمین آویزان شود. میز تبدیل می‌شود به یک خانه امن و بزرگ برای بازی کودک.
خرید کردن
یکی از فعالیت‌هایی که اگر با فرزندتان انجام دهید با رفتار با کودک دو ساله و سه ساله خود می توانید به یادگیری او کمک کنید خرید کردن است. در هنگام خرید کردن به نکات زیر توجه کنید:
زمانی را برای خرید انتخاب کنید که نه شما و نه فرزندتان خسته و گرسنه نباشید.
در فروشگاه کودکتان را در چرخ مخصوص خرید رو به خودتان بنشانید و در فروشگاه حرکت کنید.
اجازه بدهید کودکتان چیزهایی را که می‌خرید ببیند و لمس کند.
در مورد آنچه که می‌بینید و انجام می‌دهید با او صحبت کنید. مثلا بگویید اول می‌خواهیم برویم کمی حبوبات بخریم، ببین حبوبات داخل آن جعبه بزرگ قرمز و آبی است.
کودکتان را تشویق کنید تا با فروشنده‌ها سلام و خداحافظی کند.
قبل از اینکه کودکتان خسته و گرسنه شود سوپرمارکت را ترک کنید و به منزل بروید.
وقتی شما در مورد همین حالا و همین مکانی که در آن هستید با کودکتان صحبت کنید برای او خیلی مفید است.
موسیقی
موسیقی یک روش ارتباطی است که همه کودکان آن را می‌فهمند و با شنیدن موسیقی شاد می‌شوند. موسیقی را در سال‌های اولیه زندگی به کودکتان بشناسانید. موسیقی و حرکت به کودکتان کمک می‌کند تا یاد بگیرد گوش کند، حرکات دست و بدنش را هماهنگ می‌کند و کمک می‌کند تا افکارش را خلاقانه بیان کند.
شما می‌توانید:
کودکتان را تشویق کنید تا با یک قاشق چوبی روی یک قابلمه یا یک گلدان یا کاسه پلاستیکی بزند. یا در یک رول دستمال توالت خالی فوت کند و صدا ایجاد کند.
در رفتار با کودک دو ساله خود آواز بخوانید و بازی کنید و کودکتان را تشویق کنید تا فعالانه در این کار شرکت کند حتی اگر او کلمات شعر را حفظ نیست می‌تواند از حرکات دست شما و رفتارتان تقلید کند.
همین‌طور که کودکتان از نظر فیزیکی حرکاتش هماهنگ شد او را تشویق کنید تا با آهنگ موزیک حرکت کند. می تواند بالا و پایین بپرد، بچرخد، روی نوک پا راه برود و…
همه انواع موسیقی را برای کودکتان بگذارید تا گوش دهد و او را کمک کنید تا ریتم ها را یاد بگیرد.
خواندن را آغاز کنید و اینقدر آهسته بخوانید تا کودکتان هم بتواند با شما بخواند. او را تشویق به داد زدن نکنید. از یک ملودی ساده و آسان استفاده کنید و کم کم لغات بعدی شعر را با آن اضافه کنید.
در رفتار با کودک دو ساله باید آواز و موسیقی از کارهای روتین و روزانه شما باشد.
کتاب خواندن
مهمترین رفتار با کودک دو ساله و بزرگتر که باعث می‌شوند بعدا خوانندگان خوب و موفقی شوند این است که با صدای بلند برای آنها کتاب بخوانید و این کار را از نوزادی شروع کنید.
از وقتی کودکتان به دنیا می‌آید با صدای بلند برای او کتاب بخوانید و این کار را از فعالیت‌های روزمره‌اتان قرار دهید. این که قبل از خواب برای او کتاب بخوانید باعث می‌شود که او فرصت داشته باشد که زمان بین خواب و بازی را استراحت کند.
سعی کنید هرروز برای کودکتان کتاب بخوانید. ابتدا مدت کتاب خواندن بیشتر از چند دقیقه نشود ولی چند بار در روز و کم کم که کودکتان بزرگتر شد از او بپرسید که آیا دوست دارد زمان بیشتری برایش کتاب بخوانید. مطمین باشید که خواندن هم برای شما و هم برای او جالب و سرگرم‌کننده خواهد بود.
اگر برای کودکان نوپا و خردسال با صدای بلند کتاب خوانده شود در مورد کتاب‌ها و حروف نوشتاری چیزهای زیادی یاد می‌گیرند. در هنگام خواندن کتاب گاهی خواندنتان را متوقف کنید و با انگشت به حروف و کلمات اشاره کنید.
همانطور که کتاب می‌خوانید با او صحبت کنید و او را تشویق به سوال کردن بکنید و در مورد داستان با او صحبت کنید.از او او بخواهید پیش بینی کند که بغدا چه اتفاقی می افتد. از این جهت کتاب‌های قابل پیش بینی بخرید که اعمال و کلمات در آن تکرار شده باشد.
کتاب های جالب را چندین بار برای کودکتان بخوانید چون احتمالا سوالات زیادی راجع به داستان‌های این کتاب‌ها از شما خواهند پرسید.
وقتی داستانی را برای کودکتان می‌خوانید حرکات صورت و طرز بیان خودتان را طوری تغییر دهید تا کودک بتواند تاثیر صداها را بفهمد و برایش جالب باشد.
مواد کمک آموزشی نوشتاری از قبیل مدادشمعی، مداد و کاغذ در دسترس کودک خود قرار دهید.
اگر مطمئن نیستید که کتابی که برای کودک خود می‌خوانید مناسب است یا نه در موقع خرید از کتابدار کتابخانه راهنمایی بخواهید.
در هنگام رفتار با کودک دوساله و سه ساله خود به کودکتان نشان دهید که خیلی به خواندن علاقه دارید.
وقتی خواندن کتاب برای کودکتان به صورت منظم و بخشی از فعالیت‌های روزمره زندگیتان درآمد می‌توانید به کودکتان بفهمانید که کتاب‌ها خیلی مهم، لذت‌بخش و سرشار از چیزهای خوب برای یادگیری هستند.
