روزهای نخست شروع سال تحصیلی در تمام مقاطع مهم و تعیین کننده است. ولی این روزها برای دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی مهم تر است. چون تازه می خواهند با دنیای جدیدی آشنا شوند که اگر نتوانند با آن ارتباط درستی برقرار کنند تاثیر بدی بر آنها می گذارد و چه بسا نسبت به درس و تحصیل هم بی علاقه شوند. بنابراین والدین باید مهارت هایی را برای برخورد صحیح در این هنگام با فرزندان خود کسب کنند؛ این که چطور باید خاطره خوبی از این دوران برای کودکان به جا گذاشت و چگونه آنها را به مطالعه و درس خواندن علاقه مند کرد، موضوعی است که دکتر زهرا رمضانخانی، روان شناس و مشاور در گفت و گو با ما درباره شان سخن گفته است.
اضطراب جدایی
شروع هر کار مهم و خاطره ای که از آن به جا می ماند بسیار مهم و تاثیرگذار است. باید دقت کنیم که خاطره خوشی از آن به جا بماند. یکی از این خاطرات مهم نیز خاطره رفتن به مدرسه و شروع یادگیری، درس خواندن و مطالعه است.
والدین باید توجه داشته باشند که چون کودک می خواهد از شرایط بودن در خانه ای که کاملا به آن وابسته شده جدا شود باید به گونه ای صحیح و با آرامش با او برخورد شود. جدا شدن از والدین و محیط خانه بعضی کودکان را بیش از حد آزار می دهد. ولی باید دلایل اصلی آن را تشخیص داد و آنها را از سر راه برداشت.
یکی از این موانع وجود استرس و اضطراب در کودکان است، اگر دقت کنیم متوجه می شویم معمولا والدین کودکانی که این مشکل را دارند نیز مضطرب، حساس و هیجانی هستند و خودشان هم هنگام جدایی دچار اضطراب و دلتنگی زیاد می شوند. کودکان معمولا این گونه ترس های خود را با خودداری از رفتن مدرسه، دلشوره و بی قراری نشان می دهند. بعضی کودکان هم این ترس ها و نگرانی ها را اغلب از اطرافیان و بویژه والدین خود یاد می گیرند. مثلا بعضی والدین همیشه از خاطرات تلخ ، لحظات حساس و تجارب بد خود برای کودکان صحبت می کنند که کاری اشتباه است.
متاسفانه بعضی والدین نیز فرزندان خود را تهدید می کنند. مثلا می گویند که اگر شیطنت کنند به مدیر یا ناظمشان اطلاع می دهند و به این ترتیب آنها را از فضای مدرسه بیشتر می ترسانند. ضمن این که خود یادگیری هم حالتی از اضطراب در کودکان به وجود می آورد.
استقلال کودک
برای کمک به استقلال کودک و گرفتن ترس های بیهوده از او باید کودک را بتدریج با محیط های بیرون از خانه بیشتر آشنا کنیم، مثلا او را چند ساعت تنها بگذاریم تا گاهی به تنهایی هم عادت کند. البته باز هم باید شرایط را از قبل برایش توضیح دهیم تا دچار ترس از تنها ماندن نشود.
مثلا بهتر است ابتدا لحظات تنها ماندن کودک در خانه بسیار کوتاه باشد و بعد بتدریج آنها را طولانی تر کنیم. تا برای تنها ماندن در مدرسه نیز کاملا آماده شود. باید بودن در کنار دیگران و جدا شدن از محیط خانه و والدین را تجربه کند تا بتدریج وابستگی اش هم کمتر شود.
البته کودک باید بداند همیشه این امکان وجود ندارد تا والدین و به ویژه مادر همیشه در اطرافش باشند، اما در عین حال باید اطمینان داشته باشد آنها از دور و به طور غیرمستقیم او را حمایت می کنند. ولی باید خودشان هم استقلال لازم را برای تنها شدن داشته باشند.
ایجاد شوق و انگیزه برای یادگیری
بهترین کار این است که کودک را از قبل برای وارد شدن به محیط درس و مدرسه آماده کرد و اهمیت یادگیری و باسواد شدن را به او متذکر شد. البته باید سعی کنیم از اغراق و توضیحات غیرواقعی در این خصوص دوری کنیم.
والدین می توانند به دور از پند و اندرز و نصیحت کودکان از خاطرات خوب خود برای کودک نیز بگویند.
برای تشویق کودک به یادگیری و ایجاد انگیزه در او باید خودمان هم اهل مطالعه و مشتاق یادگیری باشیم. مثلا برای این کار خیلی خوب است که هنگام خرید کلی برای خانه حتما سر ی هم به غرفه کتاب بزنیم و آن را جزو سبد مصرفی خانواده قرار دهیم.
ضمن این که کودک باید با مکان هایی مثل کتابخانه و حتی کتابفروشی آشنا شود. گاهی تماشای کتاب در کتابفروشی ها باعث می شود کودک علاقه بیشتری برای مطالعه و یادگیری داشته باشد.
برای اشتیاق بیشتر کودک به خواندن کتاب و ایجاد انگیزه او به مطالعه می توانیم برایش توضیح دهیم که با رفتن به مدرسه خودش هم می تواند کتاب های مورد علاقه اش را بخواند. باید دقت کنیم در گفته های خود اهمیت علم و تحصیل را نادیده نگیریم. بعضی حرف ها ارزش تحصیلات و یادگیری را کم می کند. بنابر این نباید با هیچ زبانی ولو به شوخی هم چیز هایی گفت که کودک برداشت اشتباهی از آن داشته باشد.
