"خروپف کودکان در خواب" باید توسط والدین مورد توجه قرار گیرد چرا که این مسئله می‌تواند ناشی از عوارض بزرگی لوزه باشد و اگر درمان نشود روی گوش اثر گذاشته و مایع در گوش میانی ایجاد می‌شود. در نتیجه کاهش شنوایی برگشت‌ناپذیر را در کودکان شاهد خواهیم بود.
«علیرضا جعفری» در آستانه برگزاری کنگره سراسری گوش، حلق و بینی و جراحی‌های سر و گردن گفت:
یکی از شایع ترین مشکلات مربوط به گوش و حلق و بینی در اطفال مربوط به اختلالات گوش، مسائل مربوط به لوزه، آلرژی و سینوزیت مکرر در آنها است.
جعفری ادامه داد: ممکن است توده‌هایی ریز گاهی در سر و گردن کودکان یافت شود که این مسئله حتما باید مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم برداشته شود.
او با اشاره به علائم خطر در کودکان گفت: خروپف کودکان در خواب باید توسط والدین مورد توجه قرار گیرد چرا که این مسئله می‌تواند ناشی از عوارض بزرگی لوزه باشد و اگر درمان نشود روی گوش اثر گذاشته و مایع در گوش میانی ایجاد می‌شود. در نتیجه کاهش شنوایی برگشت‌ناپذیر را در کودکان شاهد خواهیم بود.
دبیر اجرایی پانزدهمین کنگره سالیانه گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن گفت:
درمان لوزه کاملا انجام پذیر است و از طریق جراحی این مشکل در کودکان رفع می‌شود.
او با اشاره به وجود توده‌های سر و گردن در بزرگسالان گفت: این مسئله باید حتما جدی گرفته شود و آزمایش و معاینه‌های لازم توسط پزشک در این زمینه صورت می‌گیرد و در صورت لزوم و بر اساس علت تشکیل توده پزشک برداشتن توده را توصیه می‌کند.
***
علائم بزرگی لوزه سوم
رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را تنگ کرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد. این مهمترین علامت بزرگی غیرطبیعی لوزه سوم است. وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و خرخر در خواب نیز اضافه شود. گاهی این خرخر والدین را بیشتر نگران می‌کند در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان صورت می‌گیرد، یک امر غیرطبیعی است. علاوه بر این مشکل چون لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را میبندد، ترشح از بینی هم ممکن است بوجود آید.
یکي از علائم مهم دیگر در این کودکان این است که صدایشان اغلب تودماغی می‌شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می‌شود به طوری که در درازمدت قیافه این کودکان طوری تغییر می‌کند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه سومی یا آدنوئید فیس میگویند. چهره کودکان گویای مشکلات مزمن آنهاست به قدری که ما وقتی به آنها نگاه میکنیم، تا حد زیادی به شدت مشکل‌شان پی میبریم. دهان این کودکان همیشه باز است. لبهای بالای‌شان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان شدن دندانهای جلوییشان می‌شود. گاهی کبودی زیر چشم نیز دیده می شود.
تاثیر لوزه سوم بر سایر ارگان‌های بدن
علاوه بر مشکل تنفسی، لوزه سوم روی سایر قسمتهای بدن و سایر ارگانها هم تاثیر میگذارد. یکی از آنها ارگان‌های مجاور با لوزه سوم است مانند عفونتهای مکرر بینی، سینوسها و گوشها. در این کودکان غدد لنفاوی گردن در ناحیه زاویه فک بزرگ می‌شود که این حالت در پاسخ به التهاب و عفونتهای طولانی لوزههااست.
در اینجا به چند مورد از مشکلاتی که لوزه سوم زمینهساز آنهاست اشاره می کنیم: یکی از آنها بیماریهای گوش است. لوزه سوم در پشت بینی قرار دارد، چون مجرای شیپور استاش هم به پشت بینی باز می‌شود، التهاب لوزه سوم با بستن شیپور استاش باعث ابتلای گوش میانی به عفونتهای مکرر خواهد شد. در بسیاری از کودکان تجمع مایع در پشت پرده گوش ایجاد می‌شود. این مایع ممکن است مدتها بماند و به درمانهای دارویی هم پاسخ ندهد. این کودکان همچنین ممکن است مستعد بیماریهای مکرر گوش میانی شوند.
مشکل دیگر، بیماریهای بینی و سینوسهای اطراف آن است. بینی این کودکان مدام ترشحات چرکی دارد. به طوری که خیلی اوقات والدین مجبورند مدام به آنها آنتیبیوتیک بدهند.
مشکل دیگر، اختلالات رشد فک و صورت این کودکان است. بخصوص فک بالا. در این کودکان فک به صورت طبیعی رشد نمیکند. به طوری که مشکل فک بالا به صورت عمیق شدن کام بروز می‌کند. فک بالای این کودکان به صورتی است که رشد طولی آن صورت کودکان را دراز و کشیده می‌کند. همچنین این کودکان اختلال جفت شدن دندانها را دارند و لثه آنها نیز مشکل پیدا می‌کند.
عارضه دیگر ناشی از لوزه سوم، اختلالات سیستم تنفسی تحتانی است که شامل لارنژیت مزمن و برونشیت می‌شود. طبیعی است وقتی هوا نمیتواند از بینی رد شده و تصفیه و مرطوب گردد، از دهان وارد می‌شود و در نتیجه حنجره و ریه هم دچار التهاب و عفونت خواهد شد.
نکته دیگر مربوط به سایر اثرات جسمی مثل کاهش اشتها است. کودک به خاطر تنفس از راه دهان، نمیتواند همزمان هم تنفس کند و هم غذا بخورد برای همین کم اشتها شده و به دنبال آن کاهش رشد جسمی پیدا می‌کند. همچنین سیستم ایمنی بدن این کودکان چون ضعیفتر می‌شود، نسبت به عفونتها حساستر خواهد شد.
نکته دیگر اثرات لوزه سوم بر هوش و رشد ذهنی کودکان است. فعالیت ذهنی این کودکان به خاطر کاهش اکسیژن در طی خواب و عفونتهای مکرر، کم می‌شود به طوری که آنها معمولا در انجام تکالیف مدرسه و درسشان عقبتر هستند.
مساله دیگر اختلال خواب است. این کودکان خوابشان منقطع است. چون در طی خواب مشکل تنفسی دارند و مجبور میشوند پوزیشن خود در خواب را مدام تغییر دهند. این مساله در کودکان کوچکتر عاملی است که آنها را مستعد شبادراری هم می‌کند. همراه با این مشکل در طی روز این کودکان احساس خستگی دارند و بیحالند. بعضی از این کودکان هم دچار عدمتمرکز و بیشفعالی میشوند. تغییرات رفتاری نیز در این کودکان به وفور دیده می‌شود. در موارد خیلی شدید حتی این مشکل روی سیستم قلبی – عروقی آنها هم می‌تواند تاثیر بگذارد. به هر حال میبینیم که یک لوزه سوم که ساده و پیش و پا افتاده به نظر میرسد، چقدر می‌تواند عواقب داشته باشد. برای همین است که ما همیشه پیشگیری را در این اختلال مقدم بر درمان میدانیم. چون به‌طور مثال کودکی که دچار اختلال رشد فک و صورت شده و دندانهایش جفت نمیشود، با بزرگ شدن کودک با این که لوزه سوم از بین میرود ولی آثاری که در رشد فک و صورت است، به صورت یک یادگار دائمی با کودک میماند. شاید اگر درمان سادهای برای این کودک میشد، از درمانهای بسیار پیچیدهتر در بزرگسالی نجات مییافت. بسیاری از کودکانی که برای ارتودنسی مراجعه میکنند، مشکل تنفس دهانی به خاطر لوزه سوم را داشته‌اند.
تشخیص لوزه سوم
تشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماریها اشتباه گرفته می‌شود. علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار عفونتهای سینوسی مزمن است، مهمترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده می‌شود. بنابراین ما نیاز داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم. اولین قدم معاینه ساده است. معاینه بینی و حلق و گوش شامل این معاینات می‌شود. بعد از آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیقتر، معاینه به کمک آندوسکوپ از راه بینی است. به این ترتیب تمام مشکلاتی که شامل سینوزیت، آلرژی، پولیپ، لوزه سوم، بزرگی شاخکهای بینی است، را میتوانیم افتراق و تشخیص دهیم. این کار اگر توسط یک متخصص که تجربه کافی و لازم دارد، انجام شود، برای کودک خیلی راحت است. در بچههای با سن خیلی کم مثلا زیر سه سال ممکن است ما از روش‌های تصویربرداری استفاده کنیم. ولی در کودکان با سن بالاتر که همکاری خوبی دارند، بررسی های دقیقتر را با معاینه آندوسکوپی انجام میدهیم.
درمان لوزه سوم
اساس درمان صحیح، تشخیص دقیق است. بعد از تشخیص در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجهبندی میکنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمانهای دارویی شروع میکنیم تا از رشد بیشتر لوزه سوم جلوگیری کنیم. در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجه بندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمانهای جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است. البته گروهی از بچه ها هستند که ممکن است آنها را با درمانهای جدیدی که نه دارویی هستند و نه جراحی، بتوانیم درمان کنیم. در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روشهایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم. این کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد. علاوه بر این که بافتهای طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد. استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت. به این ترتیب تعداد عملهای جراحی در مورد لوزه سوم را می توانیم به حداقل ممکن برسانیم.
