هیدرونفروز به ورم کلیه، به ویژه لگنچه کلیوی یعنی محل ذخیره ادرار، گفته میشود.
ورم کردن کلیه نتیجه ناهنجاری کالبدشناختی مجاری ادراری یا تغییرات نادری است که علی‌رغم غیرعادی بودن ناهنجاری محسوب نمی‌شود.
نوزادان مبتلا به هیدرونفروز دچار انسداد مجاری ادراری یا مشکلات مربوط به جریان ادرار هستند، در نتیجه ادرار در کلیه‌ها جمع میشود. ورم کلیه در اکثر موارد مشکلات جدی را در دوران بارداری برای نوزاد ایجاد نمی‌کند.
پزشکان و متخصصین مربوطه وضعیت نوزاد را در دوران بارداری به دقت تحت نظر دارند و مراقبت کاملی را پس از تولد از نوزاد به عمل می‌آورند. پس از تشخیص هیدرونفروز، در دوران بارداری یا پس از تولد، غالباً لازم است آزمایش‌های بیشتری برای تعیین شدت ورم انجام شود. این آزمایش‌ها از آن رو بسیار مهم است که ممکن است کودکان مبتلا به هیدرونفروز دچار ناهنجاری کالبدشناختی یا انسداد مجاری ادراری باشند. تشخیص و درمان زودهنگام ناهنجاری‌های ادراری از عفونت‌های دستگاه ادراری و اسکار یا آسیب دائمی کلیه جلوگیری می‌کند.
هیدرونفروز چیست؟
هیدرونفروز زمانی بروز می‌یابد که مقدار زیادی ادرار به دلیل انسداد مجاری ادراری در کلیه‌ها جمع شود. کلیه‌ها ادرار تولید می‌کنند و در حالت عادی سیستم پمپاژ داخلی دارند که ادرار را به مثانه منتقل می‌کند. دو علت برای انباشته شدن بیش از اندازه ادرار در کلیه‌ها وجود دارد:
انسداد محل اتصال حالب به لگنچه (UPJ): این انسداد یا تنگ شدن جریان خروجی از ادرار را آهسته می‌کند.
رفلاکس وازیکویورترال یا برگشت ادرار از مثانه به حالب (VUR)
هیدرونفروز در اکثر موارد هیچ گونه مشکل جدی را در دوران بارداری برای نوزاد ایجاد نمی‌کند. موارد خفیف ورم کلیه خود به خود در دوران بارداری برطرف میشود. بسیاری از نوزادان نیز پس از تولد بهتر می‌شوند و برای تخلیه ادرار نیازی به درمان ندارند.
علت بروز هیدرونفروز
اتساع خوش‌خیم یا فیزیولوژیک
این عارضه عموماً در تصویربرداری‌های دوران بارداری تشخیص داده میشود. اگر اتساع لگنچه هر دو کلیه حداقل ۵ میلیمتر باشد، عارضه در سونوگرافی مشخص میشود.
انسداد یا تنگی حالب
انسداد یا تنگی حالب در یکی از دو موقعیت زیر بروز می‌یابد:
شایع‌ترین محل انسداد ناحیه‌ای است که لگنچه کلیوی به حالب متصل میشود؛ حالب لوله‌ای است که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برد. برآورد میشود که مشکل انسداد محل اتصال حالب به لگنچه (UPJ) از هر هزار نوزاد در یک نوزاد وجود دارد.
گاهی انسداد در محل اتصال حالب به مثانه وجود دارد که در اصطلاح UVJ نیز گفته میشود.
انسداد حالب (دریچه‌های خلفی حالب)
مهمترین و نگران کننده‌ترین انسدادی که در دوران بارداری تشخیص داده میشود، در حالب نوزادان پسر شکل می‌گیرد. دریچه خلفی از تخلیه مناسب مثانه جلوگیری می‌کند و در نتیجه کلیه ورم می‌کند.
ناهنجاری حالب دوگانه
در اکثر موارد یک حالب ادرار را از کلیه‌ها خارج می‌کند. اما حدود یک درصد از کل انسان‌ها دو لوله دارند که ادرار را از کلیه‌ها می‌گیرد. اکثر بیماران دارای دو حالب هیچ ناهنجاری قابل تشخیصی ندارند. حالب پسین به دلیل این که در محل مناسبی وارد مثانه نمی‌شود، باعث اتساع کلیه میشود یا مسدود میشود.
کلیه مولتی کیستیک
کلیه مولتی کیستیک پی‌آمد انسداد کامل حالب است. در این حالت کلیه نمی‌تواند ادرار تولید کند و به خوبی رشد نمی‌کند. این کلیه در واقع هیچ عملکردی ندارد. خوشبختانه این عارضه فقط در یک کلیه پیش می‌آید و کلیه دیگر نوزاد کاملاً سالم است و عملکردی طبیعی دارد.
برگشت ادرار
برگشت یا رفلاکس ادرار زمانی بروز می‌یابد که رابط بین حالب و مثانه اجازه برگشت ادرار به کلیه را بدهد. سازو کار دریچه‌ی فلپ سالم اجازه‌ی برگشت ادرار را نمی‌دهد. کودکان دچار مشکل برگشت ادرار به شدت در معرض خطر عفونت مجاری ادراری هستند و باید تحت درمان پیشگیری کننده از عفونت قرار بگیرند.
تشخیص
هیدرونفروز معمولاً به یکی از دو روش زیر تشخیص داده میشود:
سونوگرافی دوران بارداری: ورم کلیه جنین در سونوگرافی مشخص میشود. این مورد در ۱ % بارداری‌ها پیش می‌آید.
ورم کلیه در سونوگرافی مشخص میشود که به منظور ارزیابی دیگر مشکلات، مانند عفونت مجاری ادراری یا بی اختیاری انجام میشود.
در صورت لزوم آزمایش‌های زیر نیز انجام میشود:
سیستواورتروگرام حین تخلیه ادرار (VCUG): این آزمایش اطلاعاتی را درباره شکل و اندازه مثانه، گردن یا دهانه مثانه و لوله‌هایی به دست می‌دهد که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برد.
اسکن کلیه: اسکن کلیه برای ارزیابی عملکرد واقعی ویا تخلیه کلیه‌ها انجام میشود. آسیب دیدگی و یا اسکار کلیه که در اثر عفونت‌های قبلی مجرای ادرار یا ورم مزمن کلیه ایجاد شده است، نیز در این اسکن مشخص میشود.
درجه‌بندی هیدرونفروز
هیدرونفروز از صفر تا چهار درجه‌بندی میشود، درجه صفر به متورم نبودن کلیه‌ها اشاره دارد و هیدرونفروز درجه چهار شدیدترین نوع عارضه است. درجه‌بندی هیدرونفروز به متخصص کمک می‌کند تا روش مناسبی را برای درمان علت اصلی ورم کلیه پیشنهاد دهد و پیش‌آگهی بیماری را تعیین کند. هر چه درجه هیدرونفروز بالاتر باشد، مراجعه به متخصص اورولوژی کودکان ضرورت بیشتری می‌یابد. برای مثال هیدرونفروز درجه ۳ و ۴ که عامل آن برگشت ادرار نباشد، معمولاً به اسکن کلیه نیاز پیدا می‌کند.
اقدامات پس از تولد نوزاد مبتلا به هیدرونفروز
پس از تولد نوزاد باید علت ورم کلیه مشخص شود. متخصص موارد زیر را بررسی می‌کند:
عفونت کلیه و مثانه
نارسایی کلیه که به جراحی نیاز دارد.
درمان
متخصص توصیه می‌کند که سونوگرافی کلیه نوزاد در هفته‌های نخست تولد انجام شود تا علت ورم کلیه مشخص گردد. تنها اقدامی که برای تقریباً تمام موارد هیدرونفروز پیش از تولد ضرورت دارد، سونوگرافی است. این عارضه تاثیری بر بارداری ندارد و زایمان بدون مشکل انجام میشود.
در ادامه روش‌های درمان هیدرونفروز را بررسی می‌کنیم.
دارو درمانی
متخصص با در نظر گرفتن چند عامل، که شدت هیدرونفروز مهمترین آنها است، تصمیم می‌گیرد که آیا تجویز آنتی بیوتیک‌های پیشگیری کننده از عفونت (پروفیلاکسی) ضرورت دارد یا خیر. اگر آنتی بیوتیک پروفیلاکسی تجویز شود، کودک دارو را روزانه در مقادیر اندک دریافت می‌کند. آنتی بیوتیک‌های مخصوصی برای مجاری ادراری وجود دارد که اگر هم عوارض جانبی داشته باشد، انگشت‌شمار است. متخصص آنتی بیوتیک مناسب را با توجه به سن، وزن و حساسیت‌های کودک تجویز می‌کند. هدف از تجویز آنتی بیوتیک پیشگیری از عفونت کلیه‌ای است که احتمال دارد به دلیل هیدرونفروز بروز یابد. متخصص غالباً پس از انجام رادیولوژی مخصوص می‌تواند مدت زمان مصرف آنتی بیوتیک را برآورد کند.
جراحی
هیدرونفروز غیرانسدادی و هیدرونفروز درجه یک تا سه با علت انسداد محل اتصال لگنچه به حالب نیاز به مداخله جراحی ندارد و به مرور برطرف میشود. زمان بهبود به شدت هیدرونفروز بستگی دارد و برای تمام کودکان یکسان نیست. هدرونفروز ناشی از انسداد در محل اتصال حالب به مثانه به ندرت نیاز به ترمیم جراحی دارد. بیماران دچار هیدرونفروز درجه ۴ یا شدید بیش از بقیه بیماران به جراحی نیاز پیدا می‌کنند و جراحی معمولاً برای پیشگیری از آسیب کلیوی و عفونت مکرر ضروری است. اکثر کودکان مبتلا به ورم کلیه، حتی بیمارانی که برای اصلاح ناهنجاری نیاز به جراحی دارند، بدون مشکل بزرگ می‌شوند و به شیوه عادی زندگی می‌کنند.
منبع خبر : iranianurology
من در هفته ۳۰بارداری هفت ماهو نیم الان هم۳۴هفتگی هستم رفتم سونو اخر سونو نوشته پیلاکتازی خفیف درسمت و چپ و راس ۴و۷ دکترم گف نگران نباش هیچی نیس از نگرانی دارم میمیرم تو روخدا کسی خوب میدونه دلم اروم نمیگیره
نگران نباشید مشکل جدی وجود ندارد.
سلام من درهفته ۲۳بارداری ام در سونو مشخص شده ک هردوکلیه ورم دارن جنسیت دختره توروخدا راهنمایی کنید میترسم باعث نارسایی کلیه شه
سلام نگران نباشید معمولا در ۳ ماهه آخر بارداری این مسئله برطرف می شود.
سلام. من در هفته ۱۹ بارداری هستم. سونوی آنومالی مقداری ادرار در هر دو کلیه جنین را تشخیص داده. خواهش میکنم راهنمایی کنید که چکار کنم خیلی نگرانم. ۳۶ ساله هستم و بارداری دومم هست وپسره.
سلام نگران نباشید مشکل جدی وجود ندارد در ۳ ماهه آخر بارداری این مسئله برطرف می شود.
سلام. من در هفته ۱۹ بارداری هستم. سونوی آنومالی مقداری ادرار در هر دو کلیه جنین را تشخیص داده. خواهش میکنم راهنمایی کنید که چکار کنم خیلی نگرانم. ۳۶ ساله هستم و بارداری دومم هست وپسره.
باسلام. من در هفته ۲۰بارداری هستم. در سونو مشخص شده که کلیه چپ پیلاکتازی خفیف ۲ میلی متری داره. خیلی نگرانم. لطفا راهنمایی کنید.
سلام نگران نباشید در ۳ ماهه آخر بارداری معمولا برطرف می شود .
باسلام. من در هفته ۲۰بارداری هستم. در سونو مشخص شده که کلیه چپ پیلاکتازی خفیف ۲ میلی متری داره. خیلی نگرانم. لطفا راهنمایی کنید.
سلام من در هفته ۲۰ بارداری هستم سونو انومالی نشان داده که کلیه چپ دختر من ورم داره از نوع شديدش، خیلی نگران هستم دکتر گفته اگر بزرگتر بشه مجبورم زودتر زایمان کنم خواهش میکنم راهنماييم کنید
سلام نگران نباشید در ۳ ماهه آخر بارداری این مسئله برطرف می شود
سلام من هفته ۲۳ بارداری هستم تو سونگرافی نوشته هیدر نفروز کلیه جنین دیده می شود که قطر AP لگنچه هر ذو سمت حدود ۱۲mm میباشد خیلی نگرانم سونوی ان تی وتست سل فری هم همه چیز خوب بود ۳۵ سال دارم فرزند دومم پسر هم هست
سلام نگران نباشید در جنین های پسر این مسئله در بعضی از سونو گرافی ها گزارش می شود که مشکل جدی وجود ندارد معمولا در ۳ ماهه آخر بارداری رفع می شود.
سلام من ۳۳هفته و پنج روزمه سونو دادم ک گفته کلیه چپ ۷.۷ میلیمتر و کلیه راست ۳.۶ میترسم تورو خدا راهنمایی کنید
سلام من در هفته ۳۴ بارداری استم سونو دادم دکترم گفت کلیه چپ اش ورم داره خیلی نگرانم میشه رهنماییم کنیم
سلام نگران نباشید مشکل جدی وجود ندارد.
سلام من تو هفته ۲۳هستم ورم ۴٫۵هر دو کلیه برا پسرم نوشته، چکار کنم اگه با ب دنیا اومدن خوب نشه و نیاز به جداحی پیدا کنه، یا دچار نارسایی کلیه بش تو رو خدا راهنماییم کنید
سلام نگران نباشید در بعضی از جنین های پسر این مشکل دیده می شود معمولا در ۳ ماهه آخر بارداری رفع می شود .
سلام من هفته ۱۸ بارداری رفتم سونو گفت هردو کلیه پیلاکتازی داره که قطر Ap لگنجه ۵ mm است،ایا خوب میشه یا نه
سلام معمولا در ۳ ماهه آخر بارداری این مسئله برطرف می شود باید مجدد سونوگرافی انجام بدهید.
سلام بجه من الان بیست وهفت روز به دنیا اومده بردم سونوگرافی گفت کلیه چپ ورم دارد قطر ap 9میلیمتر تو رو خدا چی میشه راه درمانش چی.
لطفاجواب منو بدین .من در یکی از روستای دو افتاده ایرانشهر زندگی میکنم دوتا دختر حامله شدم هردو سرشون مشکل داشته جمجمه تشکیل نشده و کلیه ها بزرگتر از حدنرمال بده وحاوی کیستیک بوده مجبور به سقط جنین شدم یک پسر سالم سه ساله دارم خداروشکر.چرا دختر حامله میشم مشکل پیدا میکنه جنین تو شکمم توروخدا جواب منو بدین من هزینه ندارم کلان شهرا برم دکتر
سلام بنده ۳۹ سالم ۳۱ هفته باردارم.در اخرین سونوگرافیم ورم کلیه جنین تشخیص داده شده کمکم کنید و بکید باید چیکار کنم
سلام این مشکل در بعضی از سونوگرافی های دیده می شود که معمولا گذرا هستند و مشکل جدی ایجاد نمی کنند.
سلام من در هفته ۱۶ هم بارداری هستم سونو گرافی کردم گفتن مثانه بچه ورم داره نمیدونم باید چیکار کنم این مشکل برطرف میشه یا نه؟
سلام بله احتمال برطرف شدن آن وجود دارد.
باسلام هفته دوازدهمم خانمم هست سونوی ان تی انجام داد دکتر سونو گرافی در گزارشش نوشته که مثانه جنین در حد mild بزرگتر از حد طبیعی است واین عدد رو هم نوشته بود ۸*۱۲ میخواستم بدونم مشکلی وجود نداره
سلام معمولا در سه ماهه آخر بارداری این مشکل برطرف می شود .
سلام من درهفته ۱۸بارداری سونو آنومالی تشخیص دادن کلیه چپ ورم پیلکتازیخفیف داره ۴.۷mmمیخواستم بدونم تا زایمان این مشکل رفع میشه خیییلی نگرانم؟؟ممنون میشم کمکم کنین
سلام بله در سه ماهه آخر بارداری این مسئله برطرف می شود.
سلام هفته ۱۸ خانمم هست سونو انجام داده گفتن که کلیه بچه ارم داره لطفا راهنمایی کنید ، بچه پسر هستش ، ممنونم
سلام تو سونو غربالگری در ۱۷هفتگیم نوشت استاز خفیف ادراری در هر دو کلیه جنین بطوری که طول هردو لگنچه ۴میلیمتر است ان در هفته ۲۰بارداری کلیه سمت راستش شده ۵٫۵میلیمتر ایا مشکل جدی است یا در طول بارداری برطرف میشود نوروخدا جواب بدید خیلی نگرانم
سلام معمولا گذرا است و در سه ماهه آخر بارداری رفع می شود .
سلام من درهفته ۳۶بارداری هستم توسنوگفت کلیه سمت راست پسرم ورم داره بعدب دنیااومدن خوب میشه مشکلی براش درست نمیکنه
سلام خیر مشکلی ندارد .
سلام. من ۳۵ سالمه بارداری دومهالان تو هفته ۳۹ هستم سه‌روز پیش ک رفتم سونو گف ورم دو طرفه خفیف کلیه داره. جنین دختره. تو ۵ ماهگی ک رفتم گف ن ماله. تو رو خدا خیلی نگرانم کمکم کنین.
سلام نگران نباشید معمولا مشکل جدی به وجود نمی آورد .
سلام خسته نباشید
خانمم ۲۸ سالشه و تو هفته ۲۰ بارداری قرار داره رفتیم سونوگرافی گفتن کلیه سمت چپ پسرتون ورم داره و قطر لگنچه ۵٫۵ هستش
ممنون میشم راهنماییمون کنید چیکار کنیم.
سلام معمولا این مشکلات گذرا هستند و در سه ماهه آخر بارداری رفع می شوند .
سلام من توهفته سی ام بارداری هستم برای سونوکه رفتم توسونونوشته هیدرونفروز خفیف هردوکلیه جنین مشهود اسا قطر قدامی خلفی لگنچه درسمت راست برابر با ۶میلیمتد ودرسمت چپ برابر با ۸میلیمتر خیلی نگرانم آیا مشکلی به وجود میاره
سلام معمولا برطرف می شود اما باید مجدد برای اطمینان سونوگرافی انجام شود .
سلام من ۳۴هفته هستم کلیه چپ ۱۲ وکلیه راست جنین ۱۸ ورم داره چیکار کنم نگرانم