زرد زخم نوعی عفونت پوستی باکتریایی است که به صورت آسیب و ضایعه‌های پوستی مانند نیش حشرات، بریدگی یا خراشیدگی پوست بروز می‌یابد. این بیماری گاهی نتیجه تحریک ناشی از آبریزش بینی است. زرد زخم عفونت پوستی بسیار شایعی در میان کودکان، به ویژه در سنین پیش دبستانی و دبستان است. این بیماری باعث تاول زدن یا زخم شدن صورت، گردن، دست و ناحیه پوشک می‌شود.
عفونت از یک ناحیه به دیگر بخش‌های بدن سرایت می‌کند. بیماری در اثر تماس مستقیم به دیگران نیز منتقل می‌شود یا از طریق لمس کردن سطوح آلوده نیز سرایت می‌یابد. زرد زخم منحصر به ناحیه یا زمان خاصی نیست؛ با این حال زرد زخم در آب و هوای گرم یعنی در زمانی بالاترین شیوع را دارد که با بازی کردن در محیط باز احتمال زخم شدن و خراشیدگی پوست کودک بالا باشد.
تب خال عبارت است از یک عفونت ویروسی مسری و شایع. تب خال گاهی با زرد زخم اشتباه گرفته می شود.
در این بیماری ، معمولاً لب ها، لثه ها و ناحیه دهان ، ندرتاً قرنیه ، و گاهی ناحیه تناسلی گرفتار می شوند.
پیدایش تاول های بسیار کوچک و دردناک معمولاً در اطراف دهان ، و گاهی روز ناحیه تناسلی . این تاول ها گروهی ظاهر می شوند و در اطراف هر کدام یک حلقه قرمز وجود دارد. داخل این تاول ها مایع وجود دارد اما پس از مدتی تاول ها خشک شده و ناپدید می شوند.
اگر چشم نیز دچار عفونت شود، علایمی چون درد و قرمزی چشم ، احساس این که در چشم چیزی وجود دارد، حساسیت به نور، و اشک ریزش بروز می کنند.
اگر احتمال می‌دهید که فرزندتان به زردزخم مبتلا شده باشد، حتماً او را به نزد متخصص اطفال ببرید. متخصص اطفال نوع زرد زخم را پس از بررسی وضعیت کودک تعیین می‌کند و درمان مناسب را توصیه می‌کند که معمولاً شامل تجویز آنتی بیوتیک می‌شود.
علت‌ها و دلایل
عامل زرد زخم باکتری‌هایی است که از راه بریدگی، زخم باز، نیش حشره یا ترک پوست وارد بدن می‌شود. از آنجایی که استافیلوکوکوس اورئوس معمولاً باعث ابتلا به زرد زخم می‌شود، این بیماری عفونت استاف نیز نامیده می‌شود. زرد زخم گاهی ناشی از استرپتوکوک پیوژنز است که در این حالت عفونت استرپ نامیده می‌شود.
احتمال بروز عفونت زرد زخم در شرایط زیر افزایش می‌یابد:
خشک یا پوسته پوسته شدن پوست
اگزما
نیش حشرات
سوختگی، خراش، ریش ریش شدن پوست، بریدگی یا ساییده شدن پوست
دیگر عفونت‌های پوستی
گزش حشرات یا عنکبوت
خاراندن زخم یا راش پوستی نیز یکی از علل شایع زردزخم است.
نشانه‌ها و علائم
زرد زخم گونه‌های متفاوتی دارد که هر یک علائم خاص خود را دارد، با این حال زرد زخم معمولاً به صورت گروهی از تاول‌های قرمز رنگ کوچک دیده می‌شود که ترشح دارد، می‌ترکد و پخش می‌شود. برحسب آن که چه نوع باکتری عامل بیماری باشد، تاول بزرگتر و نرم‌تر می‌شود. پوست اطراف تاول نیز قرمز می‌شود. همچنین غدد لنفاوی نوزاد در ناحیه‌های عفونت متورم می‌شود.
تاول عموماً اطراف بینی و دهان دیده می‌شود، هرچند گاهی روی بازو، پا یا دیگر بخش‌های بدن کودک نیز مشاهده می‌شود. عموماً چندین لکه در کنار هم دیده می‌شود. زخم پس از خشک شدن ترشحات رویه زرد مایل به قهوه‌ای رنگی می‌بندد یا پوسته پوسته و شبیه به شکر قهوه‌ای یا عسل می‌شود.
انواع زرد زخم
زرد زخم به دو نوع تاولی و غیرتاولی (پوسته پوسته شونده) تقسیم‌بندی می‌شود.
زرد زخم غیرتاولی
زرد زخم غیرتاولی یا پوسته پوسته شونده بیماری شایعی است و به صورت تاول‌های بسیار کوچکی دیده می‌شود که در نهایت می‌ترکد و لکه‌های قرمزی را روی پوست به جا می‌گذارد که ترشح دارد. رویه خرمایی یا زرد مایل به قهوه‌ای رنگی روی زخم را می‌پوشاند و در این حالت به نظر می‌رسد که عسل یا شکر قهوه‌ای روی زخم را پوشانده است.
زرد زخم تاولی
این نوع زرد زخم تاول‌های مملو از مایع بزرگی را ایجاد می‌کند که ابتدا شفاف و پس از آن کدر رنگ است. این تاول‌ها مدت بیشتری بدون ترکیدن روی پوست باقی می‌ماند.
آیا زرد زخم مسری است؟
زرد زخم مسری است و از بیمار به دیگران منتقل می‌شود. عامل این بیماری یکی از دو باکتری استافیلوکوک اورئوس یا استرپتوکوک پیوژنز است. استرپتوکوک پیوژنز گاهی استرپتوکوک گروه آ نامیده می‌شود که عامل گلو درد استرپتوکوکی نیز هست. استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) نیز یکی از علل مهم زرد زخم است.
زرد زخم در اثر تماس با پوست عفونی یا اشیائی، مانند لباس، حوله و ملحفه، که با پوست عفونی در تماس بوده است، منتقل می‌شود. زرد زخم گاهی همراه با خارش است، به همین دلیل چنانچه کودک زخم را بخاراند و سپس بخش دیگری از بدن را لمس کند، عفونت پخش می‌شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده نشانه‌های زردزخم در فرزندتان، به ویژه اگر نزدیکان یا هم‌کلاسی‌هایش دچار عفونت باشند، حتماً به متخصص اطفال مراجعه کنید. اگر فرزندتان تحت درمان زرد زخم قرار دارد، مراقب زخم‌هایش باشید و اگر زخم تا سه روز پس از درمان التیام نیافت یا فرزندتان تب کرد، حتماً به متخصص اطفال مراجعه کنید. اگر اطراف راش قرمز، گرم یا حساس به لمس شد، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
تشخیص
متخصص اطفال زرد زخم را در اکثر موارد با توجه به ظاهر راش پوستی تشخیص می‌دهد. گاهی اوقات لازم است که نمونه‌ای از مایع تاول به آزمایشگاه فرستاده شود.
درمان زرد زخم
دارو
اگر عفونت بسیار خفیف باشد، متخصص اطفال توصیه می‌کند که صرفاً زخم را تمیز نگه دارید و منتظر بمانید تا بیماری برطرف شود. البته احتمال این که کودک برای مقابله با عفونت به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد، بیشتر است. دوره درمان دارو باید کامل شود تا عفونت عود نکند. متخصص اطفال به جای آنتی‌بیوتیک خوراکی کرم آنتی بیوتیک را برای از بین بردن راش تجویز می‌کند. آنتی بیوتیک در شرایط زیر تجویز می‌شود:
زمانی که زردزخم فقط ناحیه کوچکی از پوست را درگیر کرده باشد، به ویژه اگر بیماری از نوع غیرتاولی باشد، پماد آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
اگر عفونت به بخش‌های دیگر بدن سرایت کرده باشد یا پماد تاثیرگذار نباشد، متخصص اطفال شربت یا قرص آنتی بیوتیک را برای یک دوره ۷ تا ۱۰ روزه تجویز می‌کند.
التیام یافتن زخم چند روز پس از شروع مصرف آنتی بیوتیک شروع می‌شود. دقت کنید که دارو باید طبق دستور پزشک مصرف شود. در غیر این صورت عفونت پوستی عمیق‌تر و جدی‌تری ایجاد می‌شود.
پاک کردن زخم
چه متخصص اطفال آنتی بیوتیک تجویز کند، چه مصرف آنتی بیوتیک لازم نباشد، پوست عفونی را باید تمیز نگه داشت. رویه زخم را دو بار در روز به آرامی با صابون و آب گرم بشویید، سپس آن را با ضربه‌های ملایم حوله خشک کنید. هر بار از یک حوله تمیز استفاده کنید و اجازه ندهید دیگران پس از خشک کردن زخم از آن استفاده کنند. به جای حوله می‌توانید از دستمال توالت استفاده کنید و آن را دور بیاندازید.
پزشک یا پرستار برای جلوگیری از سرایت کردن زردزخم به دیگر نقاط بدن توصیه می‌کند که ناحیه‌های عفونی را با گاز پانسمان بپوشانید و آن را چسب بزنید یا از باند کشی شل استفاده کنید. ناخن‌های کودک را کوتاه و تمیز نگه دارید تا مانع از خاراندن زخم و عفونت پس از آن شوید.
پیشگیری
تمیز نگه داشتن پوست از ابتلا به زرد زخم جلوگیری می‌کند. کودکان باید دست‌ها را مرتب به خوبی بشویند و به طور مرتب حمام بروند یا دوش بگیرند. مراقب آسیب‌های پوستی (بریدگی، زخم، خراش، نیش و …)، ناحیه‌های اگزما و راش‌هایی مانند پیچک سمی باشید. ناحیه‌های آسیب‌دیده پوست را تمیز و پوشیده نگه دارید.
ناخن‌های کودک مبتلا به زردزخم را کوتاه کنید و زخم‌ها را با چسب و گاز پانسمان بپوشانید. برای جلوگیری از سرایت کردن زرد زخم به دیگر اعضاء خانواده مطمئن شوید که بقیه از لباس، ملحفه، ریش تراش، صابون و حوله خودشان استفاده می‌کنند. کلیه وسایل شخصی و لباس‌های بیمار را جدا کنید و آنها را با آب داغ بشویید. سطوح آشپزخانه و وسایل خانه را تمیز کنید.
