یائسگی زودرس چیست؟
اغلب زنان در سنین ۴۷ تا ۵۱ سالگی و با توجه به شرایط محیطی و فردی، یائسه می‌شوند. اما اگر یائسگی در زمانی زودتر از موعد طبیعی رخ دهد (قبل از ۴۰ سالگی)، یائسگی طبیعی محسوب نمی‌شود. در این حالت تخمدان‌ها قادر به ساخت هورمون نیستند و به تحریکات غده هیپوفیز که تنظیم‌کننده تخمدان‌هاست، پاسخی نمی‌دهند. یائسگی زودرس معمولا در یک درصد زنان اتفاق می‌افتد.
علائم یائسگی زودرس
با کاهش میزان هورمون استروژن، بافت پوششی واژن و پیش‌آب راه خشک‌تر و شکننده می‌شود و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و سوزش و خارش همراه با افزایش خطر عفونت مجاری ادراری واژن به وجود می‌آید. فرد ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار شود.
گرگرفتگی در خانم های یائسه
به دنبال کاهش هورمون استروژن، رگ‌های خونی به سرعت گشاد شده و به دنبال آن فرد احساس گرما و سرخ شدن ناگهانی که اصطلاحا به آن گرگرفتگی می‌گویند، می‌کند. این حالت ممکن است هر چند ساعت یک بار یا فقط گاهی رخ دهد و یا می‌تواند در روز یا شب اتفاق بیفتد.
اختلالات خواب و عرق شبانه از پیامدهای گرگرفتگی است. خانم ها معمولا از گر گرفتگی شکایت دارند و می‌گویند در حالی از خواب می‌پرند که بدنشان خیس عرق شده و به دنبال آن دچار لرز می‌شوند و حتی ممکن است در دوباره به خواب رفتن یا یک خواب عمیق دچار مشکل شوند.
کمبود خواب و تغییرات هورمونی بر خلق و خوی این افراد و همچنین سلامتی آنها تاثیر سوء می‌گذارد و معمولا این افراد دچار خستگی، بی‌قراری، کاهش حافظه و عدم تمرکز می‌شوند.
گاهی در طی یائسگی میل جنسی کاهش می‌یابد، علت آن می‌تواند تغییرات هورمونی و خلقی با تحریک‌پذیری فرد باشد.
عوامل یائسگی زودرس
– هیستروکتومی کامل (برداشتن رحم و تخمدان‌ها) باعث یائسگی می‌شود، ولی در هیستروکتومی (برداشتن رحم)، تخمدان‌ها برداشته نمی‌شود و معمولا باعث یائسگی نمی‌شود.
– شیمی‌درمانی که برای درمان سرطان‌ها به کار می‌رود. معمولا روند یائسگی، به صورت تدریجی رخ داده و ممکن است قبل از این که خانمی به دوران یائسگی برسد، ماه‌ها و یا سال‌ها علائم دوران یائسگی را داشته باشد.
– اختلالات کروموزومی که علت آن اختلال مادرزادی در کروموزوم x می‌باشد.
– اختلالات خود ایمنی: در این حالت بدن بر ضد تخمدان‌ها و رحم شروع به ساخت پادتن می‌کند که در نهایت باعث از کار افتادن تخمدان‌ها می‌شود.
– سابقه خانوادگی ابتلا به یائسگی زودرس
– عفونت‌های ویروسی مثل ویروس عامل اوریون
جلوگیری از عوارض یائسگی
برای جلوگیری از عوارض یائسگی، این نکات را نادیده نگیرید:
۱- ماساژ دادن : بدنتان را به مدت طولانی ماساژ دهید. عمل ماساژ، چربی‌ها را به حرکت درمی‌آورد. باید روی محل‌هایی که با قشری از چربی پوشیده شده‌اند، تأکید بیشتری داشته باشید.
۲- مرطوب کردن پوست : پس از یائسگی، پوست خشک‌تر و شل می‌شود. پس هر روز، تمام بدن از جمله صورتتان را مرطوب کنید. برای این کار، کرم مناسب با نوع پوستتان را انتخاب کنید.
۳- ورزش کردن : با ورزش، از اضافه وزن، بیماری‌های قلبی و عروقی و پوکی استخوان پیشگیری کنید. اگر نمی‌توانید ورزش کنید، به هر بهانه‌ای تحرکتان را بیشتر کنید: راه بروید، باغبانی کنید، کارهای تعمیرات را انجام دهید، گرد گیری کنید و … .
۴- تغذیه مناسب : برخی عادات غلط غذایی را به تدریج اصلاح کنید: مصرف سس‌های چرب و مایونزها را کم کنید. خوردن خوراکی‌های چرب و شیرین را ترک کنید. مواد غذایی فرآوری نشده را مصرف کنید (غلات کامل، نان کامل، آرد، برنج و ماکارونی کامل)، مصرف ماهی، گوشت‌های سفید، فرآورده‌های لبنی کم چرب را به بقیه‌ی خوراکی‌ها ترجیح دهید و مصرف میوه و خصوصاً سبزیجات را افزایش دهید.
۵- به طور مرتب خودتان را وزن کنید. در یائسگی مثل بقیه دوره‌های زندگی، کم کردن ۱ یا ۲ کیلو راحت‌تر از کم کردن، ۵ تا ۶ کیلو خواهد بود.
۶- زندگی بدون استرس داشته باشید. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. مشکلات خواب را از بین ببرید. برای حل مشکلات خواب این موارد را رعایت کنید (زمان منظم برای خوابیدن و از خواب برخاستن، دعای قبل از خواب، ورزش نکردن در شب، حمام آب گرم، شام سبک، عدم استفاده از نوشیدنی‌های کافئین‌دار و …).
زمانی را برای کارهایی مثل مطالعه، گشت و گذار و غیره بگذارید.
در اینجا ۷ نکته را می گوییم که اگر یائسگی زودرس برای شما رخ داد باید آنها را مورد بررسی قرار دهید تا بهتر از خودتان مراقبت نمایید.
۱- در برخی از زنان، یائسگی می تواند خیلی زود رخ دهد. این زنان انتظار ندارند که در چنین سنینی با آن روبرو شوند، بنابراین برای آزمایش در این زمینه اقدامی نمی کنند.
۲- این که ۲٫۹ سال صبر کنید تا این مشکل در شما تشخیص داده شود، احتمال اینکه در همان زمان کاهش تراکم استخوانی داشته باشید، ۵۰ درصد است و تازه باید درمان را شروع کنید.
۳- درمان با هورمون ها به تنهایی ممکن است برای دست کم نیمی از زنان مبتلا به یائسگی زودرس کافی نباشد تا از کاهش تراکم استخوان شان پیشگیری کند.
۴- یعنی علاوه بر استروژن و پروژسترون، به سایر شیوه های درمانی نیاز است تا از کاهش تراکم استخوان جلوگیری شود.
۵- داروهای زیادی در بازار وجود دارند که همراه با هورمون ها می توانند مورد استفاده قرار بگیرند تا از کاهش تراکم استخوانی پیشگیری گردد، مانند فوزاماکس.
۶- داروی دیگری که گاهی همراه با استرژن و پروژسترون، برای زنان مبتلا به یائسگی زودرس تجویز می شود تا از کاهش تراکم استخوانی شان جلوگیری شود، تستوسترون می باشد.
۷- شواهدی وجود ندارد که نشان دهد استروژن درمانی در زنانی که دچار یائسگی زودرس شده اند، خطر سرطان سینه را افزایش می دهد، یعنی تفاوتی با زنانی که عادت ماهیانه شان طبیعی است، ندارند.
