تعدادی از گیاهان با مكانیسم‌های مختلف و اكثرا از طریق تحریك غدد تولید شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شوند. بعضی از این گیاهان ممكن است به دلایل مختلف برای تعدادی از مادران محدودیت و یا ممنوعیت مصرف داشته باشند. همچنین، بعضی از خواص یا مزه گیاهان به شیر منتقل می‌شود و می‌تواند بر روی كودك تاثیرات مثبت یا منفی بگذارد.
مثلا بعضی از گیاهان باعث نفخ می‌شوند و این اثر به شیر منتقل شده و می‌تواند در كودك ایجاد نفخ و ناراحتی (دل درد) كند. در بسیاری از موارد گریه نوزادان مربوط به نفخ‌های حاصل از این نوع تغذیه مادر می‌باشد. برعكس، بعضی گیاهان معطر خاصیت ضدنفخ داشته و با ورود به شیر مادر از دل درد كودك جلوگیری می‌كنند؛ مانند سبزیجات خوراكی، از جمله ریحان، ترخون، زیره، رازیانه و گشنیز. از گیاهانی كه در دسترس عموم قرار دارند و مصرف آنها محدودیتی ندارد، می‌توان به چند گیاه زیر اشاره كرد:
بادام زمینی
گیاهی است با نام علمی «Arachis Hypogaea» كه در جهان به نام Peanut مشهور است. نام دیگر آن پسته زمینی و از خانواده نخود است چون میوه گیاه در زیر خاك مراحل رشد خود را می‌گذراند و در پایان آن را از زیر خاك خارج می‌كنند بدین نام مشهور شده است. این میوه‌ها حاوی یك تا شش دانه تقریبا تخم‌مرغی شكل بوده و دارای پوسته نازك قهوه‌ای می‌باشند. هر دانه رنگ سفید مایل به زرد و چرب دارای دو لپه می‌باشد.
قسمت مورد استفاده گیاه همین دانه‌هاست كه در بازار به صورت خام یا نمك زده و یا بو داده به فروش می‌رسد. این گیاه ضدچسبندگی پلاكت‌ها (كه برای رقیق شدن خون موثر است)، ضداكسیدان، افزایش دهنده قوای جنسی، ضدقارچ، مسكن دردهای سینه و شیرافزا می‌باشد. روغن بادام زمینی از روغن‌های خوب خوراكی است كه باعث افزایش كلسترول و چربی نمی‌شود و در سال‌های اخیر به عنوان روغن قابل استفاده در غذا مورد توجه قرار گرفته است. تاكنون عارضه‌ای از بادام زمینی گزارش نشده؛ ولی ممكن است بعضی افراد نسبت به آن حساسیت داشته باشند. روغن بادام زمینی به نام روغن آراشید (Arachid oil) معروف است كه به صورت مایع با رنگ زرد روشن می‌باشد. ویتامین‌های B1 و D از مهم‌ترین ویتامین‌های موجود در بادام زمینی هستند.
ریحان
گیاهی است با نام علمی «Ocimum basilicum» كه در جهان به نام Basil مشهور بوده و نام دیگر این گیاه ضیمران می‌باشد. ریحان از خانواده نعناع است.
قسمت مورد استفاده گیاه برگ‌های آن است. ریحان جزء گیاهان معطر و دارای خاصیت ضدنفخ برای مادر و كودك می‌باشد. این گیاه نیز شیرافزاست. از دیگر خواص ریحان می‌توان به اثرات ضد درد، ضدآلزایمر، ضدسرطان، ضدتب، هضم‌كننده غذا، ادرارآور، قاعده‌آور، مقوی معده و آرامبخشی اشاره كرد. ریحان بنفش دیگر واریته آن است كه مزه و بوی آن با ریحان سبز تفاوت دارد. چون ریحان بنفش در ایران و نقاط معدودی از دنیا وجود دارد، هنوز تحقیقات كاملی بر روی مواد و اثرات دارویی آن صورت نگرفته و تفاوت مواد و اثرات آن با ریحان سبز مشخص نشده است.
رازیانه
گیاهی است با نام علمی «Foeniculum Vulgar» كه در جهان به نام Fennel مشهور است. این گیاه از خانواده چتریان (جعفری) می‌باشد.
قسمت مورد استفاده رازیانه دانه‌های آن است. با توجه به اینكه دانه‌ها حاوی اسانس معطری می‌باشند، این گیاه خاصیت ضدنفخ دارد كه می‌تواند برای مادر و كودك مفید باشد. رازیانه دارای هورمون‌های گیاهی است كه از طریق تحریك غدد مترشحه شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شود. میزان مصرف روزانه در حد ۵ گرم یا یك قاشق مرباخوری از دانه است. برای تاثیر بیشتر، بهتر است دانه‌ها را پودر كرده و روی غذا ریخت و یا آن را با شیر یا آب مخلوط نمود.
همچنین می‌توان آن را با ماست مخلوط و مصرف كرد. اثرات مهم دیگر رازیانه شامل اثرات ضداسپاسم، خلط‌آور، ضدسرفه، افزایش‌دهنده میل جنسی، مقوی قلب، ادرارآور و ضدمیكروب می‌باشد. با وجود آنكه از رازیانه عارضه جانبی گزارش نشده است، ولی مصرف زیاد آن ممكن است باعث استفراغ و یا حساسیت گردد. همچنین، مصرف آن در دوران حاملگی توصیه نمی‌شود.
سیاه دانه
گیاهی است با نام علمی «Nigella Sativa» كه در جهان به نام Black Cumin مشهور است. این گیاه از خانواده آلاله بوده و قسمت مورد استفاده دانه‌ها می‌باشند. سیاه‌دانه نیز از گیاهان معطر است و مصرف خوراكی آن باعث رفع نفخ در مادران شیرده و كودكان می‌شود. در صفحه ۸۸ كتاب گیاهان دارویی از قول پیغمبر عظیم‌الشان اسلام حضرت محمد(ص) در مورد سیاه‌دانه چنین آمده است:
«حضرت محمد(ص) سیاه‌دانه را دوای همه دردها می‌دانستند و از ۱۴۰۰ سال قبل مصرف آن را به مسلمانان توصیه فرموده‌اند؛ به همین جهت سیاه‌دانه یكی از مشهورترین گیاهان دارویی در جهان اسلام است». (Jamesa.Duke، چاپ سال ۲۰۰۲، آمریكا)
مهم‌ترین اثرات گزارش شده سیاه‌دانه به قرار زیر است:
ضددرد، ضدسرطان، ضدحساسیت، هضم‌كننده غذا، ادرارآور، كاهش‌دهنده پرفشاری خون، كاهش‌دهنده اوره خون، محرك سیستم ایمنی بدن، مقوی معده و شیرافزا. روزانه مصرف ۲ گرم سیاه‌دانه بلامانع است. بهتر است دانه‌ها له شوند تا اثر آنها بیشتر گردد. گرچه عوارض جانبی از سیاه‌دانه گزارش نشده است ولی توصیه می‌گردد ؛ این گیاه در دوران بارداری مصرف نشود. در حال حاضر، سیاه‌دانه یكی از پرمصرف‌ترین دانه‌های معطر، به خصوص در ادویه‌جات و طعم‌دهنده‌ها در جهان است.
سیب‌زمینی
گیاهی است با نام علمی «Solanum Tuberosum» كه در جهان به نام Potato مشهور است. این گیاه از خانواده سیب‌زمینی می‌باشد.
قسمت مورد استفاده سیب‌زمینی در حقیقت ساقه‌های زیرزمینی متورم شده آن است كه حاوی مقدار زیادی نشاسته می‌باشد. سیب‌زمینی بعد از رشد كامل از زیرزمین بیرون آورده می‌شود. این گیاه حداقل از ۲۵۰۰ سال قبل كشت می‌شده است و در حال حاضر نقش مهمی در تغذیه جهان دارد. سیب‌زمینی از نظر پروتئین بسیار ضعیف بوده و حداكثر حاوی ۵ درصد از این ماده است، ولی از نظر وجود آهن، ویتامین C و ویتامین B2 (ریبوفلاوین) غنی می‌باشد.
این مواد بیشتر در پوست سیب‌زمینی وجود دارند. مهم‌ترین اثرات سیب‌زمینی شامل اثرات ضددرد، ضدمیكروب، تقویت‌كننده قلب، ادرارآور، پایین‌آورنده پرفشاری خون، خواب‌آور، خلط‌آور، تقویت‌كننده عضلات، اشتهاآور و شیرافزا می‌باشد.
گرچه از سیب‌زمینی عوارضی گزارش نشده است، ولی قسمت‌های سبز رنگ آن سمی و خطرناك است. سموم موجود در قسمت‌های سبز سیب‌زمینی در اثر پختن از بین می‌رود، ولی لازم است قبل از پخت و مصرف قسمت‌های سبز سیب‌زمینی كه اصولا زیر پوست آن قرار گرفته، دور ریخته شود. با اینكه واریته‌های مختلفی از سیب‌زمینی در بازار وجود دارد كه گاه از نظر شكل، رنگ و مزه با هم متفاوت هستند؛ ولی ارزش غذایی و اثرات آنها تا حد زیادی مشابه است.
منبع خبر : zendegionline
هر چی آب و مایعات بنوشید شیرتون زیاد میشه دم کرده رازیانه هم خیلی خوبه واسه زیاد شدن شیر