بچه‌ها تقریبا از چهار سالگی با مفهوم مالکیت آشنا می‌شوند. حتما دیده‌اید که کودکان خردسال تمایلی به دادن اسباب‌بازی خود به کودکان دیگر ندارد. در ۴ تا ۵ سالگی ، خود را محور جهان می‌پندارند و حتی تصور می‌کنند که والدین بیشتر متلعق به آنها هستند تا خواهران و برادرشان . در این سنین بچه‌ها با مفاهیمی مانند خوب و بد ، جریمه و پاداش و راست و دروغ آشنا می‌شوند .
کودکان کم سن و سال که هنوز به مدرسه نمی‌روند اغلب بدون آنکه ارزش مادی اشیا را درک کنند، دست به این کار می‌زنند، آنها حتی گاه از اینکه برداشتن چیزی بدون اجازه از صاحب آن اشتباه است مطلع نیستند. ۳ تا ۶ سالگی کودک ، مرحله شخصیت طلبی نامیده می شود.
این مرحله نیز به سه زیر مرحله تقسیم می‌شود:
الف) تضاد و وقفه : در ۳ سالگی ، به تدریج فعالیت‌هایی که مبتنی بر نفی و امتناع است در او مشاهده می‌شود. برای مثال لجبازی که یک حالت تضاد ورزی است در ۴ سالگی به وجود می‌آید که انگیزه کودک به دست آوردن استقلال عمل می‌باشد.
ب) سن لطف : در این مرحله کودک سعی دارد دیگران را مجذوب خود سازد و ارزش خود را از چشم دیگری ببیند.
پ) سن تقلید الگو : تقلید الگو نقش اساسی در درک جهانی بیرونی دارد و کودک به تدریج یاد می گیرد که برای شکل‌گیری هر چه بیشتر شخصیت‌های خود از الگوهای دیگر تقلید کند. برای مثال کودک نقش پدر را در بازی‌های خود تقلید می‌کند.
بد نیست اکنون که با این مرحله مهم از رشد شخصیت کودک آشنا شدید با ما همراه شوید تا راهکارهای پیشنهادی‌مان در این موضوع را امتحان کنید.
در ابتدا بررسی کنید تا دریابید چه مشکلی باعث شده کودک شما این رفتار را انجام می‌دهد. مثلا گاه کودک واقعا به چیزی احتیاج دارد اما والدین این نیاز کودک را نادیده می‌گیرند و او مجبور می‌شود خود راه حلی برای مشکلش پیدا کند و چه روشی آسان‌تر از استفاده از وسیله شخص دیگری که در دسترس او قرار دارد.
پیشگیری از این رفتارها بهترین روش ممکن است. از همان دوران کودکی تلاش کنید تا مفهموم مالکیت را به او آموزش دهید .مثلا به او بگویید که باید برای برداشتن وسایل دیگران اول اجازه بگیرد و برای او تشویق‌هایی در نظر بگیرید. دوران کودکی زمان خوبی برای آموزش مفهوم مالکیت بر اموال‌شان دارند و برداشتن چیزی که به شخص دیگری تعلق دارد اشتباه است. برای مثال از کودک بپرسند:« اگر کسی ماشین قرمز تو را بدون اینکه دوست داشته باشی برداره، چقدر ناراحت می شی ؟»
یکی از راه‌های مناسب برای آموزش رعایت حق مالکیت دیگران ، رعایت این حقوق از سوی والدین است. پدران و مادران باید مراقب رفتار خود باشند مثلا بدون اجازه به وسایل سایر اعضای خانواده دست نزنید و حتی برای استفاده از وسایل کودک نیز از او اجازه بگیرند . زمانی که پی بردید بچه چیزی را برداشته است، به هیچ عنوان نباید واکنش شدید نشان دهید . در آن لحظه باید رفتاری مناسب و سنجیده از خود نشان دهید . باید بکوشید آرامش خود را حفظ کرده و روشی منطقی اتخاذ کنید.
تحت هیچ شرایطی از تنبه بدنی استفاده نکنید . کودکان ازشش سالگی به بعد می توانند به صورت کامل و واضح ، مفهوم مالکیت و نادرست بودن رفتار« برداشتن وسایل دیگران » را درک کنند. در این زمان است که والدین باید محدویت‌ها و تنبیه‌هایی را برای این عمل در نظر بگیرند .
مثلا محروم شدن از کارتون مورد علاقه‌اش در همان روز می‌تواند یک جریمه مناسب با سن کودک باشد.
– بلافاصله رفتارش را اصلاح کنید و به نوعی درصدد جبران برآیید. از طرف کودک عذرخواهی نکنید، به کودک آموزش دهید تا از کودکی که اسباب‌بازی‌اش را برداشته عذرخواهی کند.
– به کودک یاد دهید چطور آنچه را می‌خواهد درخواست کند. برای مثال ، اگر کودک از اسباب‌بازی دوستش خوشش آمده است و می‌خواهد یک شب آن را از دوستش قرض بگیرد، این موضوع را با شما در میان بگذارد تا شما چاره‌ای برای او بیندیشید.
– تحسین و تشویق یادتان نرود. پدر و مادر باید از رفتارهای شایسته، مناسب و صادقانه کودک حمایت و قدردانی کنند. پیشگیری از این رفتارها بهترین روش ممکن است. در صورت عمل به کودک به کسب اجازه از دیگری برای استفاده از وسیله او، برای این رفتار او تشویق‌هایی در نظر بگیرید. البته تشویق‌های کلامی ارجحیت دارند.
نکته پایانی اینکه ، ممکن است دلایلی پیچیده‌تر از آنچه ذکر شده نیز در بروز این رفتار در کودکان و نوجوان دخیل باشد . مثلا علت این رفتار می‌تواند خشم بچه‌ها یا تمایل آنها به جلب توجه دیگران باشد یا برعکس چنین رفتاری می‌تواند منعکس کننده مشکلات و استرس‌های آنها در محیط زندگی‌شان باشد. در این صورت ضرورت دارد که از مراجعه به روانشناس یا روان‌پزشک نیز استفاده کنید .
