مهمترین عوامل موثر بر رشد جنین
"سن مادر ، استرس وحالات هیجانی وعاطفی مادر، تغذیه و بیماری های مادر، مصرف داروهای شیمیایی توسط مادر ، مصرف مواد مخدر ودخانیات ، مصرف سیگار و الکل و مضرات اشعه ."
** اولین عامل که می تواند بسیار موثر باشد ، سن مادران است . بهترین سن بارداری ۲۹-۲۳ سالگی است وسن قابل قبول ۳۵-۲۰ سالگی می باشد.
** عامل بسیار مهم دیگر ، استرس و حالات هیجانی و عاطفی مادر می باشد .اضطراب شدید با میزان بیشتر سقط ، زودرسی، کم وزنی هنگام تولد وبیماری تنفسی نوزاد ارتباط دارد.
یکی از نقایص جسمانی شدید که نوزاد با آن درگیر است، کام شکافته و تنگی باب المعده یا تنگ شدن خروجی معده ی نوزاداست.
مواجه ی دراز مدت با هورمون های استرس، سبب تند خویی و اختلال های گوارشی شده و از سویی دیگر استرس باعث ضعیف شدن دستگاه ایمنی می شود ومادران باردار را نسبت به بیماری عفونی آسیب پذیر می سازد.
هورمون های استرس به دلیل این که از جفت رد می شوند ، باعث افزایش ضربان قلب و سطح فعالیت جنین می شوند.
حالات عاطفی مادر ممکن است به طور غیر مستقیم در عملکرد فیزیولوژیکی جنین تاثیر بگذارد . عواطف وهیجانات مادر در دوران بارداری از طریق غدد درون ریز بر جنین تاثیر می گذارند.
** ازعوامل مهم دیگر مصرف مواد مخدر و دخانیات است. این مواد برقلب،وسایراعضاء تاثیردارند.نوزادانی که از مادران معتاد به کوکائین،هروئین یامتادون متولد می شوند ، بامشکلاتی مثل زودرسی،کم وزنی هنگام تولد،نارسایی های جسمی،مشکلات تنفسی ومرگ در حدود زمان تولد، مواجه هستند.
مهمترین نکته در مورد این نوزادان آن است که این نوزادان معتاد به دنیامی آیند و هنگام تولد رفتارهایی مثل سراسیمگی وتندخویی داشته وبا مشکل خوابیدن مواجه بوده وگریه آن ها به صورت غیر عادی،گوش خراش وگزنده است،این نشانه ی آخرازعلایم مهمی است که دربین نوزادان تحت فشارروانی شایع است
از علایم دیگر این نوزادان: رشد حرکتی کند و توجه بسیارکم به محیط است. مصرف ماری جوانا،باواکنش های یکه خوردن،خواب آشفته و بی توجهی شدید در نوباوگی کودکی در ارتباط است . نوزادانی که از مادرانی متولد می شوند که کراک مصرف کرده اند، ازنظر کم وزنی و آسیب وارده به دستگاه عصبی مرکزی، دروضع بدتری قرار دارند.
** عامل دیگری که اکثر افراد فکر می کنند خیلی هم تاثیرگذار نیست ، مصرف سیگار می باشد .نیکوتین که ماده اعتیاد آور در توتون است ، باعث می شودجفت به صورت غیر عادی رشد کند واین امر،انتقال مواد غذایی را کاهش می دهد وباعث کم وزنی جنین شده وازسوی دیگر،سیگار کشیدن،تراکم مونوکسیدکربن درجریان خون مادر را افزایش می دهد.
مشخص ترین اثر سیگار کشیدن تاخیر رشدجسمی کودک وکم وزنی درهنگام تولد است،همچنین موجب کاهش مقاومت در برابربیماری ها می گردد.
** مصرف الکل درطول بارداری سبب عقب ماندگی ذهنی،ناهماهنگی حرکتی،حافظه وزبان معیوب واز همه مهمتر بیش فعالی می شود.
** عامل دیگر تغذیه مادران است. ازمهمترین نکات درمورد تغذیه آن است که،کودکان در دوره پیش از تولد از هردوره ی دیگری،سریع تررشد می کنند وهمین امربه اهمیت توجه به تغذیه دراین دوره اشاره دارد. سوء تغذیه قبل از تولد می تواند بیشترین آسیب را به دستگاه عصبی مرکزی وارد کند و منجر به کاهش تعداد سلول های مغزی ،وزن مغز کمتر ازمتوسط (۳۶%کمتر)،اختلال درلوزالمعده،کبد ورگ های خونی،شود.کودکانی که پیش از تولد به سوء تغذیه دچار شده اند مشکلات جدی در زمینه ی بیماری های تنفسی دارند.زیرا سوء تغذیه از رشد دستگاه ایمنی جلوگیری می کند.
یکی از ویژگی های اصلی این دسته از نوزادان آن است که معمولا تندخوبوده وبه تحریک پاسخ نمی دهند .آن ها مانند نوزادان معتاد به مواد مخدر ،گریه ی جیغ مانندی دارند و در بزرگسالی به بیماری های قلبی- عروقی مبتلا می شوند.
برخی بیماری های مادر، می تواند در سرنوشت کودک تاثیرگذار باشد مثل:
سرخجه
هیچ زنی نباید باردارشود مگر اینکه قبلا به سرخجه مبتلاشده باشد، دردوران بارداری و در صورت مبتلا نبودن نمی توان از واکسن سرخجه استفاده کرد حتی تا ۲ یا ۳ ماه قبل از بارداری.
دربین بیماری های عفونی، سرخجه،انواع اختلال ها را ایجادمی کند ولی تاثیر ان بر حسب این که در چه زمانی از حاملگی،جنین رامبتلا کند متفاوت است.
بیماری قند
این بیماری موجب اختلال دردستگاه گردش خون وتنفس می شود.درمراقبت های ویژه دوران بارداری توجه به قند مادر اهمیت به سزایی دارد زیرا قند اضافی(در مادران مبتلا به دیابت) درجریان خون مادر باعث رشد بیش ازحد متوسط جنین ودرپی آن، مشکلات حاملگی وزایمان می شود.
یکی دیگر از مشکلات این دوران مسمومیت یا توکسمی است که به آن تشنج حاملگی (اکلامپسی)هم گفته می شود وطی آن فشار خون بالا می رود.
ویروس نقص دستگاه ایمنی (ایدز)
این بیماری دستگاه ایمنی را نابود می کند و در نوباوگانی که در۶ ماهگی هستند،کاهش وزن،اسهال وبیماری های تنفسی مکررشایع است. این ویروس،آسیب مغزی هم وارد می کند که حملات صرع،کاهش تدریجی وزن ومغز و تاخیر رشد ذهنی وحرکتی از نشانه های ان است وبیشتر نوزادان مبتلا به این ویروس،فقط ۵ تا ۸ ماه زنده می مانند.
** یکی از آسیب های دوران بارداری واز عوامل تاثیرگذاربررشد قبل ازتولد، مصرف خودسرانه و بدون تجویز دارو ازسوی مادران باردار است.
یکی از رایج ترین این داروها، آسپیرین است که مصرف منظم آن با کم وزنی هنگام تولد،مرگ نوزاد درحدود تولد،رشد حرکتی ضعیف و نمرات هوشی پایین همراه است.
قهوه،چای،کولا ، کاکائو ، حاوی کافئین بوده ونشانه های ترک دارو در نوزاد مثل تحریک پذیری واستفراغ وهمچنین سقط وکم وزنی را در پی دارد.
** اشعه ، عامل دیگری است که به خصوص درسه ماهه ی اول می تواند زیان بار باشد.نقایص جسمانی،اختلال های زبان وهیجانی،نمرات کمتردر آزمون هوش،مغز رشد نایافته، و رشد جسمانی کم، از نشانه های این دسته از نوزادان است.
یکی ازخطرهایی که پرتو نگاری (اشعه x) دوران بارداری برای کودک ایجاد می کند، به ویژه در فاصله ی لقاح تا قرار گرفتن تخم دررحم، از بین رفتن تخمک بارور شده و خطرنقص می باشد . درسه ماهه ی اول باردای به هیچ وجه نباید ازعکسبرداری با اشعه x استفاده کرد.
