اگر يکي از زوجين مبتلابه ديابت باشد طرف مقابل مي‌تواند از روش‌هاي مربوط به خودش (زنانه يا مردانه) استفاده کند و در واقع مسووليت تنظيم خانواده را عهده‌دار شود؛ مثلا اگر خانمي به بيماري قند پيشرفته مبتلا باشد، همسرش مي‌تواند از کاندوم استفاده کند. در صورتي که خانم‌هاي مبتلا به ديابت بخواهند در تنظيم خانواده مشارکت داشته باشند، بايد نکاتي را در مورد روش‌هاي خاص بدانند.
• نکته اول: مصرف قرص‌هاي ترکيبي (LD و تري‌فازيک) براي بيمار ديابتي که علاوه بر ديابت به عوارض آن مثل بيماري‌هاي همراهي چون فشارخون، چربي خون، درگيري کليه‌ها و اشکال در بينايي نيز مبتلا شده باشد، ممنوع است.
• نکته دوم: خانم ديابتي که زايمان کرده و تمايل دارد از قرص مخصوص دوران شيردهي استفاده کند، منعي براي استفاده از اين قرص‌هاي شيردهي وجود ندارد و مي‌تواند با خيال راحت تا شش ماه آن را استفاده کند و به فرزندش هم شير بدهد.
• نکته سوم: اگر خانمي از مدت‌ها قبل با تشخيص ديابت تحت درمان باشد، مثلا حدود بيست سال است که ديابت دارد، بهتر است از آمپول‌هاي سه ماهه پيشگيري استفاده نکند. ضمنا اگر بيماري، قند پيشرفته دارد (يعني به دليل ديابت به مشکلاتي که در بالا ذکر شد، نيز مبتلا شده است) نيز نبايد از آمپول‌هاي سه ماهه استفاده نمايد.
• نکته چهارم: قبلا در کتب علمي مي‌گفتند ديابتي‌ها بهتر است از آيودي استفاده نکنند اما امروز تحقيقات وسيع ثابت کرده که هيچ مشکلي پيش نمي‌آيد و در همه متون علمي ذکر شده که آيودي براي بيماران قلبي و ديابتي بلامانع است.
• نکته پنجم: در مورد روش بستن لوله‌ها در خانم‌ها بديهي است که وقتي شما چنين تصميمي گرفته‌ايد، قبل از عمل جراحي تحت معاينه و بررسي خواهيد بود. در آنجا اگر به تشخيص پزشک متخصص قندخون‌تان کنترل شده و مطلوب باشد، جراحي صورت مي‌گيرد و در غير اين صورت تا بهبود شرايط اين جراحي به تعويق خواهد افتاد.
ناهنجاري هاي مادرزادي ، علت اصلي مرگ و ميز نوزادان و مادران مبتلا به ديابت محسوب مي شود . مطالعات انجام شده نشان داده که کنترل قند خون در طول سه ماهه نخست ، کاهش چشمگيري را در بروز اين ناهنجاري ها نشان داده است . متاسفانه حاملگي هاي بي برنامه در حدود دو سوم خانم هاي مبتلا به ديابت پيش مي آيند و واضح است که در اين صورت امکان ارائه مراقبت ها در حد کافي وجود نخواهد داشت و بنابراين منجر به بروز موارد متعدد و غيرقابل قبول اشکالات مادرزادي در نوزادان مي شود . پيداست که جهت به حداقل رساندن ميزان بروز اختلالات مخرب مذکور ، مراقبت استاندارد از تمام خانم هاي مبتلا به ديابت که در سن باروري هستند و احتمال حامله شدن آنها مي رود لازم است . دو اصل مهم در اين رابطه شامل :
۱ ـ آگاه ساختن بيمار از خطرات بروز ناهنجاري هاي مادرزادي در حاملگي هاي بدون برنامه و با کنترل متابوليک نامطلوب .
۲ ـ استفاده دائمي از روش هاي تنظيم خانواده بسيار کارآمد است مگر آنکه بيمار در وضعيت کنترل متابوليک مناسبي به سر برد او خود و خواهان حامله شدن باشد .
ديابت و تنظيم خانواده :
هيچ يک از روش هاي پيشگيري از حاملگي در بيماران ديابتي ممنوع نيست و لذا انتخاب روش مناسب بايد به صورت موردي و از سوي فردي آشنا با اين موارد صورت گيرد و مي توان از همان رهنمودهاي موجود درباره ي بيماران غيرديابتي استفاده کرد . آنچه مسلم است ، اين است که از روش هاي کاملاً مطمئن که درصد شکست آن کم باشد بايد استفاده شود .