هیرسوتیسم (پرمویی) عارضه‌اى است که در آن رشد بیش از حد مو در صورت و بدن وجود دارد که ممکن است به علت افزایش هورمون های مردانه یعنی آندروژن ها، تستوسترون (مهم ترین هورمون مردانه) یا ارثی باشد؛ البته نژاد نیز مؤثر است. گرچه این عارضه ممکن است هم در مردان و هم در زنان رخ دهد،اما معمولاً تنها مشکل زنان محسوب مى‌شود.
زنان مبتلا به هیرسوتیسم (hirsutism) موهاى تیره و ضخیمى بر روى صورت، قفسه سینه، شکم و پشت دارند.
این موهاى ضخیم و تیره متفاوت با موهایى است که زنان به طور عادى بر روى لب فوقانى، چانه، پستان‌ها یا شکم دارند و همچنین متفاوت با موهاى ظریفى است که همه بدن آنها را مى پوشاند.
زنان بعضى گروه‌هاى نژادى (از جمله زنان منطقه مدیترانه) نسبت به زنان سایر مناطق موهاى بدنى بیشترى دارند، اما این امر به معناى آن نیست که آنها دچار هیرسوتیسم هستند.
تا دوران بلوغ، موهای بدن کمرنگ و کُرکی هستند که ولوس نامیده می شود. با شروع بلوغ جنسی، هورمون های مردانه به نام آندروژن ها سبب می شوند این موهای ظریف در برخی نقاط بدن تیره، زبر و ضخیم شوند که به آن ها موهای ترمینال گفته می شود. رویش موی ترمینال در زنان ممکن است ناشی از افزایش آندروژن یا حساسیت بیش از حد فولیکول های مو به آندروژن باشد.
هورمون های مردانه نظیر تستوسترون محرک رویش مو هستند و باعث افزایش اندازه و تشدید رشد و تیره شدن مو می شوند. افزایش میزان هورمون های مردانه باعث خشونت صدا، آکنه و افزایش حجم عضلات شود. سطح آندروژن در حدود نیمی از زنان مبتلا به هیرسوتیسم بالاست در حالی که در بقیه چنین نیست.
علل هیرسوتیسم
هیرسوتیسم در زنان ممکن است ناشى از حساسیت بیش از حد پیاز مو به هورمون‌هاى مردانه یا آندروژن‌ها باشد. (در بدن زنان هم در شرایط عادى اندکى آندروژن وجود دارد). یا اینکه به علت ترشح غیرطبیعى مقادیر زیاد آندروژن‌ها یا هورمون‌هاى مردانه در بدن زن باشد. تولید زیاد آندروژن در بدن زن ممکن است به علت یک غده یا تومور ترشح کننده هورمون مردانه یا به طور شایع تر به علت بیمارى” تخمدان چندکیستی” (PCO) باشد.
سندرم تخمدان پُلی کیستیک بیماری شایعی است که ناشی از عدم تعادل هورمون های جنسی است و منجر به قاعدگی های نامنظم، چاقی، ناباروری و گاهی کیست های متعدد در تخمدان می شود. این سندرم شایع ترین علت قابل تشخیص هیرسوتیسم می باشد.
گاهی افزایش تولید هورمونهای مردانه از اختلالی در تخمدانها، غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز در مغز ناشی می شود.
برخى از داروها نیز مى‌توانند هیرسوتیسم ایجاد کنند. از جمله این داروها قرص‌هاى ضدباردارى خوراکى، هورمو‌ن‌ها و استروئیدهاى آنابولیک هستند.
همچنین پس از یائسگى هیرسوتیسم در زنان عارضه شایعى است. به نظر می‌رسد که هیرسوتیسم داراى یک زمینه خانوادگى هم باشد. در صورت ابتلا به هیرسوتیسم پزشک ممکن است آزمایش هایى از شما به عمل آورد تا علت آن را کشف کند.
در صورتى که علت معینى مشخص شود، سعى بر آن است که با رفع آن عامل هیرسوتیسم را درمان کنند. در غیر این صورت درمان‌هاى موضعى و دارویى براى برطرف کردن موها تجویز می‌شود.
در صورتى که به طور ناگهانى موهاى صورت و بدن‌تان افزایش یافت به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر عادت ماهانه‌تان به هم خورد یا صدایتان کلفت شد، نیز باید دکترتان را ببینید.
نشانه ها و علائم هیرسوتیسم
هیرسوتیسم ممکن است به جای آن که بیماری باشد نشانه باشد و شاید علامت یک بیماری جدی تر باشد، به ویژه اگر پس از دوران بلوغ ایجاد شود. علامت اصلی هیرسوتیسم رویش موی مشکی و ضخیم در مناطقی است که معمولاً زنان در آن مناطق رویش مو ندارند به عنوان مثال در صورت، سینه و پشت. چنانچه علت هیرسوتیسم افزایش سطح آندروژن باشد، ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشند:
• خشونت صدا
• آکنه
• کم پشت شدن مو
• موهای سیاه و زبر در صورت، سینه و پشت
• کاهش اندازه پستان ها
• افزایش حجم عضلات
در صورت مشاهده موارد زیر به دنبال درمان باشید:
• رشد سریع مو در ناحیه سبیل، گونه ها، چانه، قفسه سینه، کشاله ران یا پشت.
• پیشرفت تدریجی رشد موهای زائد.
• قاعدگی های نامنظم.
• خصوصیات مردانه نظیر: خشونت صدا، کم پشتی موی سر، افزایش حجم عضلات و کاهش اندازه پستان
• رشد ناخواسته مو که با دارو بدتر شوند.
ممکن است در ناحیه چانه یا سایر قسمت های صورت زنانی که به دوران یائسگی نزدیک می شوند یا چندین سال از یائسگی آنان می گذرد، موی ضخیم بروید اما آن هیرسوتیسم نیست. جهت تشخیص موهای پراکنده ای که در دوران یائسگی رشد می یابند در مقایسه با موهای زایدی که ناشی از اختلال دیگری است ارزیابی پزشکی لازم است.
