هیدروسفالی یا آب آوردن مغز، یک بیماری بسیار خطرناک و تهدید کننده است که در صورتی که درمان نشود می‌تواند باعث بروز مشکلات و نقایص زیادی در کودک شود. با درمان به‌موقع این بیماری، کودک طول عمر طبیعی خواهند داشت و قادر به داشتن یک زندگی نسبتاً عادی خواهند بود… زایمان زودرس خطر هیدروسفالی و سایر بیماری‌ها را افزایش می‌دهد…
هیدروسفالی یک بیماری مغزی است که دران مایع مغزی- نخاعی (CSF) در داخل جمجمه به‌خوبی تخلیه نمی‌شود. مایع مغزی – نخاعی یک مایع شفاف و آب مانند است که اطراف مغز و نخاع را احاطه کرده است. این مایع شوک وارده به مغز و نخاع را خنثی می‌کند. تجمع این مایع درون جمجمه باعث بروز بیماری هیدروسفالی می‌شود. هیدروسفالی (که همچنین "آب آوردن مغز" نیز نامیده می‌شود) می‌تواند باعث تورم و بزرگ شدن استخوان جمجمه نوزادان و کودکان شود، چرا که مغز برای جای دادن این مایع در خود نیاز به فضای بیشتری دارد. در بچه‌های بزرگ‌تر که استخوان‌های جمجمه آنها بالغ شده و باهم ادغام گردیده است، در اثر افزایش فشار داخل جمجمه، ممکن است سردردهای دردناکی ایجاد شود. اگر درمان نشود، هیدروسفالی می‌تواند منجر به آسیب مغزی، از دست رفتن توانایی‌های ذهنی و جسمی و حتی مرگ شود. در صورت تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع، اکثر کودکان بهبود خواهند یافت.
هیدروسفالی (آب آوردن مغز)، یک بیماری بسیار خطرناک و تهدید کننده است که در صورتی که درمان نشود می‌تواند باعث بروز مشکلات و نقایص زیادی در کودک شود. با درمان به‌موقع این بیماری، کودک طول عمر طبیعی خواهند داشت و قادر به داشتن یک زندگی نسبتاً عادی خواهند بود.
علل هیدروسفالی
علت بروز هیدروسفالی در نوزادانی که با این عارضه متولد می‌شوند، هنوز نامشخص است. ممکن است به دلیل وجود یک نقص ژنتیکی یا در اثر عوارض سایر بیماری‌ها مانند اسپینا بیفیدا (شکاف مادرزادی مهره‌ها) یا انسفالوسل (بیرون‌زدگی پوشش روی مغز، مایع نخاعی و بافت مغز از جمجمه) ایجاد شده باشد.
همچنین ممکن است هیدروسفالی پس از زایمان در اثر عواملی همچون موارد زیر ایجاد شود:
تولد زودهنگام نوزاد.
خونریزی داخل وریدی.
خونریزی سوباراونوئید.
مننژیت.
وجود تومور یا ضایعه مغزی.
آسیب نخاعی یا تومور نخاعی.
آسیب‌دیدگی یا ضربه به سر.
علائم هیدروسفالی در نوزادان
بسته به سن کودک و پیشرفت بیماری در زمان تشخیص، علائم هیدروسفالی ممکن است متفاوت باشد.
هیدروسفالی در نوزادان می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:
بزرگ شدن غیرمعمول سر نوزاد.
افزایش سریع اندازه سر.
خواب‌آلودگی شدید.
استفراغ که مکرر و شدید است.
اختلال در دید هنگامی که سر به سمت جلو و روبه‌رو قرار می‌گیرد.
تشنج بدون علت.
بچه‌های بزرگ‌تر ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
سردرد شدید ، که اغلب با حالت تهوع و استفراغ همراه است.
تاری دید یا دوبینی
اختلال در تعادل فرد.
اختلال در دید هنگامی که سر به سمت جلو و روبه‌رو قرار می‌گیرد.
اختلال در هماهنگی اندام‌ها.
اختلال در راه رفتن یا ایستادن.
از دست دادن کنترل مثانه.
خستگی شدید.
تحریک پذیری بدون دلیل ظاهری.
تأخیر در رشد و مراحل تکامل کودک.
اختلال در حافظه و تمرکز کودک.
تغییرات ناگهانی در شخصیت.
اگر در فرزند خود هر کدام از علائم ذکرشده را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص هیدروسفالی در نوزادان
در صورت ابتلای جنین به هیدروسفالی، معمولاً تا سه‌ماهه سوم بارداری مادر، ظاهر نمی‌شود. هنگامی که جنین هنوز در رحم مادر قرار دارد، برای تشخیص هیدروسفالی از سونوگرافی استفاده می‌شود.
در نوزادان و کودکان بزرگ‌تر، هیدروسفالی با یک یا چند آزمون زیر تشخیص داده می‌شود:
سونوگرافی
پزشک از سونوگرافی برای بررسی دقیق‌تر مغز استفاده می‌کند. در این روش تشخیصی، از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر از مغز استفاده می‌شود. این نوع سونوگرافی تنها در نوزادانی که فونتنل (ملاج) مغز آنها هنوز باز است، انجام می‌شود.
توموگرافی کامپیوتری یا سی‌تی‌اسکن
سی‌تی‌اسکن نیز می‌تواند در تشخیص هیدروسفالی کودکان و بزرگ‌سالان مفید باشد. سی‌تی‌اسکن به کمک اشعه ایکس می‌تواند تصاویر متقاطعی از مغز تهیه کند. در این تصاویر می‌توان بزرگ شدن بطن‌های مغز که در اثر تجمع مایع مغزی – نخاعی ایجاد می‌شود را مشاهده نمود.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی
اسکن ام آر آی می‌تواند برای ارزیابی تجمع مایع مغزی – نخاعی مورد استفاده قرار گیرد. MRI به کمک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی می‌تواند تصاویر واضحی از مغز ایجاد کند.
درمان هیدروسفالی در نوزادان
هیدروسفالی باید با جراحی درمان شود، سه روش متداول جراحی در این زمینه عبارت‌اند از:
قرار دادن شانت جراحی
این روش، شایع‌ترین درمان برای هیدروسفالی محسوب می‌شود. در طی این روش یک شانت (لوله‌ای نازک و انعطاف‌پذیر) در مغز یا نخاع قرار می‌گیرد تا مایع مغزی – نخاعی اضافی تخلیه شود. یک دریچه یک طرفه در شانت، جریان مایع را تنظیم می‌کند. همچنین با استفاده از یک دستگاه مغناطیسی، می‌توان بسیاری از شانت ها را از بیرون تنظیم نمود. در طول زمان، شانت ها باید تنظیم و جایگزین شوند، درنتیجه در دوره‌های منظم زمانی بیمار باید نزد جراح مغز و اعصاب رود تا شانت تنظیم و بررسی شود.
ونتریکولوستومی اندوسکوپیک بطن سوم (ETV)
این روش جراحی بیشتر برای کودکان بزرگ‌تر انجام می‌شود، به‌خصوص برای افرادی که ارتباط بین بطن سوم و چهارم مغز آنها مسدود شده است. این روش کم تهاجمی بوده و به کمک ان یک حفره در کف بطن سوم مغز ایجاد می‌شود، درنتیجه مایعات به دام افتاده می‌توانند به مسیر عادی خود بازگردند.
روش ترکیبی ونتریکولوستومی اندوسکوپیک بطن سوم و سوزاندن کوروئید پلکسوس (ETV و CPC)
این روش می‌تواند به‌عنوان درمان اصلی برای اکثر کودکان مبتلا به هیدروسفالی مورد استفاده قرار گیرد. در این جراحی، دو روش (ETV) و (CPC) باهم ترکیب می‌شوند. در این روش بافت موجود در بطن مغز (که کوروئید پلکسوس نامیده می‌شود) کوچک‌تر می‌شود. این بافت با هر ضربان قلب پالس ایجاد می‌کند، درنتیجه می‌تواند در درون بطن مغز فشار ایجاد کند، همچنین باعث تولید مقداری مایع مغزی – نخاعی می‌شود. (ETV) و (CPC) از طریق کاهش میزان تولید مایع مغزی – نخاعی و قدرت پالس‌های کوروئید پلکسوس، هیدروسفالی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مسیری جدید برای تخلیه مایعات مغزی –نخاعی فراهم می‌کند تا راحت‌تر تخلیه شوند.
پیشگیری هیدروسفالی در نوزادان
هیدروسفالی یک وضعیت قابل‌پیشگیری نیست. بااین‌حال، راه‌هایی برای کاهش خطر بروز هیدروسفالی وجود دارد:
اگر باردار هستید، به طور منظم معاینات قبل از زایمان خود را انجام دهید
معاینات منظم طبق برنامه توصیه شده توسط پزشک در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به زایمان زودرس را کاهش دهد. زایمان زودرس خطر هیدروسفالی و سایر بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری‌های عفونی
بر اساس سن و جنسیت، برنامه توصیه شده واکسیناسیون خود را دنبال کنید. جلوگیری و درمان سریع عفونت‌ها و سایر بیماری‌های مرتبط با هیدروسفالی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده کنید
هنگام استفاده از خودرو برای نوزادان و کودکان، متناسب با سن و اندازه آنها از صندلی ایمنی محافظ استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که تمام تجهیزات کودک شما – تخت نوزاد، کالسکه، تاب، صندلی مرتفع کودک و غیره – استاندارد و ایمنی لازم را داشته باشند و به درستی بر اساس سن و اندازه آنها تنظیم‌شده باشند. کودکان و بزرگ‌سالان باید هنگام استفاده از دوچرخه، اسکیت بورد، موتورسیکلت، وسایل حرکت‌کننده بر روی برف یا خودروهای ورزشی، از کلاه ایمنی استفاده کنند.
همیشه هنگام نشستن در خود را از کمربند ایمنی استفاده کنید
بچه‌های کوچک باید در صندلی‌های محافظ کودک یا در صندلی‌های ایمن شده بنشینند. بسته به اندازه آنها، ممکن است کودکان بزرگ‌تر هنگام بستن کمربندهای ایمنی دچار محدودیت شوند.
واکسیناسیون علیه مننژیت
در خصوص تزریق واکسن مننژیت برای خود یا فرزندتان با پزشک مشورت کنید، زیرا که مننژیت علتی شایع برای آب آوردن مغز محسوب می‌شود. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کنند، واکسیناسیون مننژیت برای کودکان پیش‌دبستانی و واکسن یادآور برای نوجوانان از اهمیت بالایی قرار دارد. همچنین ممکن است کودکان و بزرگ‌سالان به دلیل یکی از موارد زیر در معرض خطر ابتلا به مننژیت قرار بگیرند:
سفر به کشورهایی که مننژیت در آنجا شایع است.
داشتن نوعی بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بدن که کمبود ترمینال کامپلیمنت نام دارد.
آسیب‌دیدگی طحال یا خارج کردن ان از طریق جراحی.
زندگی در خوابگاه‌ها
پیوستن به مراکز نظامی
کسی هست تجربه موفق عمل رو داشته باشه
یعنی بهترین جراح و هزینه ؟ … ممنون می شم