سرطان تخمدان گونه ای سرطان است که از تخمدان ها آغاز می شود. در بدن هر زن دو تخمدان وجود دارد که در طرفین رحم واقع شده اند و هر کدام اندازه یک بادام هستند. تخمدان ها در کنار تخمک، هورمونهای پروژسترون و استروژن تولید می کنند.
سرطان تخمدان یکی از کابوس های زنان در سراسر جهان است. آمارها نشان می دهد این سرطان پنجمین سرطان شایع زنان در سراسر جهان است. در آمریکای شمالی حدود ۲۳هزار زن مبتلا به سرطان تخمدان زندگی می کنند که در مراحل مختلف درمان هستند.
برخی آمارها نشان می دهد در برخی نقاط جهان از جمله در آسیای جنوب شرقی یک زن از هر ۳۰ زن به این سرطان مبتلا میشود.
انواع سرطان تخمدان: خطرناکترها و کمخطرها
چندین نوع از سرطان های تخمدان وجود دارد؛ از جمله سرطان اپی تلیال، سرطان بوردرلاین و سرطان سلول های زاینده.
شایعترین نوع، سرطان سلول های اپی تلیال یا سلول های پوشش دهنده تخمدانهاست و حدود ۸۰ تا ۹۰درصد سرطان های تخمدان از این نوع هستند.
سرطان های بوردرلاین یا سرطان سلول های بنیادین سرطان های نسبتا خوش خیم تر و کم خطرتری هستند که با یک جراحی کوچک قابل درمانند. سرطان سلول های زاینده یا جرم سل تخمدان هم بین ۵ تا ۱۰درصد سرطان های این عضو است و در سلولهایی که در آینده به تخمک بدل می شوند، رخ می دهد.
محققان می گویند تنها چهار درصد زنان مطمئن هستند که آنچه تجربه می کنند نشانه سرطان تخمدان است. حتی برخی از مبتلایان چه بسا هیچ علامتی را نیز تجربه نکنند و پس از آنکه تشخیص داده شد سرطان تخمدان دارند بگویند که این علائم را داشته اند.
آنهایی که فرزند ندارند بیشتر در خطر هستند
اما عوامل خطر و نکاتی که ممکن است احتمال سرطان را در زنان بالاتر ببرد چیست؟ به طور کلی می توان چند عامل خطر اصلی را در این مورد ذکر کرد:
نداشتن فرزند و باردار نشدن، دخترانی که ازدواج نمی کنند یا پس از ازدواج باردار نمی شوند بیشتر درمعرض ابتلا به این بیماری هستند.
هرقدر سن بالاتر رود احتمال ابتلا به بیماری بیشتر می شود. عموما این سرطان زنان بالای ۵۰ سال را به خود درگیر می کند و بیشترین افراد مبتلا بین ۵۵ تا ۶۰ سال را دارند.
داشتن سابقه ابتلا به سرطان تخمدان در یکی از افراد نزدیک خانواده از مهم ترین فاکتورهای ابتلا به این بیماری است. مطالعات همچنین نشان داده ابتلای نزدیکان فرد به سرطان های روده بزرگ، رکتوم، رحم یا سرطان سینه هم احتمال ابتلای فرد به سرطان تخمدان را افزایش می دهد.
زنانی که برای برطرف کردن علائم دوران یائسگی تحت هورمون درمانی قرار می گیرند و برای آنها داروهای هورمونی صرفا استروژنی تجویز می شود، اگر برای ۱۰سال این هورمون ها را دریافت کنند احتمال ابتلای آنها به سرطان تخمدان افزایش می یابد.
برخی تحقیقات نشان داده، داروهای تحریک کننده تخمدان ها که برای استفاده کنندگان از شیوه درمان ناباروری IVF تجویز می شود، احتمال بروز سرطان تخمدان از نوع بوردرلاین را افزایش می دهد.
زنانی که به بیماری آندومتریوز مبتلا هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند.
زنان با اضافه وزن زیاد و دارای BMI بالای ۳۰ هم احتمال ابتلای بیشتری دارند.
در مورد همه سرطان ها باید علائم اولیه و نشانه های اولیه بیماری را شناخت تا بتوان در صورت ابتلا به آن سرطان، تشخیص زودرس و درمان کامل تری داشت. در مورد سرطان تخمدان هم علائم هشداردهنده ای وجود دارد که باید آنها را بشناسید.
یک نکته بسیار مهم در مورد علائم سرطان تخمدان وجود دارد، آن هم این است که اگر زنی علائمی مشابه بیماری سندرم روده تحریک پذیر TBS را برای اولین بار در سن بالاتر از ۵۰ سال تجربه کند باید به احتمال ابتلا به سرطان تخمدان هم فکر کند و از این لحاظ هم مورد بررسی پزشکان متخصص زنان قرار بگیرد.
مشکلی که در علائم و نشانگان سرطان تخمدان وجود دارد این است که آنها غیر اختصاصی هستند. اما اگر این علائم را به طور مکرر یعنی بیش از ۱۲ مرتبه در ماه مشاهده کردید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
علائمی که می توان آنها را علائم احتمالی اولیه سرطان تخمدان دانست عبارتند از:
افزایش ناگهانی سایز شکم و علائم شبیه به نفخ شکم
درد دائمی و گنگ در ناحیه شکم و زیر شکم
سیر شدن پس از خوردن مقدار بسیار کم غذا
مشکل در بلع غذا
علائم ادراری از جمله احساس فوریت و تکرر ادرار
تغییر در شیوه معمول دفع
درد پشت به همراه احساس خستگی عمومی
نکته ای که باید به آن توجه کرد این است علائمی که مشابه علائم بیماری IBS هستند اگر ناشی از سرطان تخمدان باشند همیشه حاضر و پایدارند در حالی که علائم IBS به صورت مقطعی ظاهر می شود.
اگر فرزند می خواهید…
درمان اصلی سرطان تخمدان جراحی است البته جراحی برای برداشتن کانسر یا تخمدان ها ممکن است با درمان تکمیلی به صورت رادیوتراپی همراه شود. اگر پزشکان به باقی ماندن سلول های سرطانی در محل یا مجاورت آن شک داشته باشند برای بیمار درخواست رادیوتراپی می کنند.
گاهی هم ممکن است پزشکان برای بیمار درخواست شیمی درمانی کنند که شیمی درمانی یا از راه تجویز دهانی یا به وسیله تزریق وریدی یا از راه گذاشتن لوله کوچکی در شکم فرد بیمار انجام می شود.
یکی از نکات اصلی در انتخاب شیوه درمان تمایل بیمار به داشتن فرزند پس از بیماری است. در صورتی که فرد بخواهد صاحب فرزند شود پزشکان باید به احتمال درمان او بدون برداشتن تخمدان هایش فکر کنند البته عامل اصلی در تصمیم گیری در این مورد مرحله و میزان پیشرفت سرطان است.
در واقع در زنان جوانی که در مرحله ابتدایی سرطانشان تشخیص داده شده است می توان با حفظ تخمدان به خارج کردن سرطان فکر کرد. پس از جراحی برداشتن سرطان تخمدان فرد ممکن است همچنان احساس درد شکمی داشته باشد که برای او به مدت چند هفته داروهای مسکن تجویز می شود. احساس برگشتن به حالت طبیعی و وضعیت طبیعی بدن ممکن است تا چند هفته پس از انجام این جراحی وجود نداشته باشد.