رحم زن، از زمان لقاح تا زایمان، می‌تواند از اندازۀ یک گلابی تا اندازۀ یک هندوانه تغییر کند. اما بارداری تنها دلیل بالقوه برای بزرگ شدن رحم نیست. بزرگ شدن رحم رایج است و می‌تواند علامت عوارض جسمی متنوعی باشد که برخی از آنها به درمان نیاز داشته باشند.
دو مورد از رایج‌ترین دلایل بزرگ شدن رحم فیبرم رحم و آدنومیوز هستند.
فیبروم رحم: فیبروم رحم تورمورهای غیرسرطانی رایجی در دیوارۀ عضلانی رحم هستند که ۸ نفر از هر ۱۰ زن تا سن ۵۰ سال، را مبتلا می‌کند. فیبرمها بیشتر در زنان بالای ۳۰ سال رواج دارد. این عارضه بیشتر در سیاهپوستان امریکایی است تا سفیدپوستان. اضافه‌وزن داشتن و چاقی در زنان خطر ابتلا به فیبرم را بیشتر می‌کند. عوامل هورمونی و ژنتیکی در رشد فیبرمها تأثیر دارد.
با اینکه برخی از فیبرمها خیلی کوچک هستند برخی انواع دیگر تا چندین گرم بزرگ می‌شوند. ممکن است یک زن تنها یک فیبرم یا چندین فیبرم داشته باشد. علاوه بر رحم بزرگ‌شده علائم فیبرم رحم عبارت‌اند از:
• احساس پر بودن یا فشار در قسمت تحتانی شکم
• پریودهای سنگین، طولانی یا گاهی همراه با لخته‌های خون
• خونریزی بین پریودها
• یبوست
• ادرار مکرر
• درد هنگام مقاربت جنسی
• مشکلات بارداری یا زایمان
اگر علائم شدید هستند، درمان ممکن است شامل عملی به نام آمبولی برای از بین بردن ذخیرۀ خون فیبرم باشد تا فیبرمها در نتیجۀ این عمل کوچک شوند و بمیرند یا جراحی فیبرمها یا تمام رحم را بردارد (هیسترکتومی). درمان‌های دیگر، شامل آبلاسیون اندومتریال (برداشتن مخاط داخلی رحم) و میولیز (استفاده از انجماد یا جریان برق برای تخریب فیبرمها) است. ممکن است دارو برای کنترل پریودهای دردناک یا برای درد به کار رود.
دلیل فیبرم معلوم نیست اما تورمورها به نظر برای رشد بر استروژن تکیه دارند. بعد از یائسگی آنها اغلب به طور طبیعی کوچک می‌شوند و علامتی نخواهند داشت.
آدنومیوز: آدنومیوز قطور و ضخیم شدن رحم است و زمانی رخ می‌دهد که بافتی که به طور طبیعی مخاط رحم را پوشانده است (اندومتریوم) به دیوارۀ خارجی عضلانی حرکت می‌کند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد غده‌ای به نام آدنومیوما شود.
با اینکه دلیل آدنومیوز ناشناخته است، این عارضه معمولاً در زنان بالای ۳۰ سال رخ می‌دهد که بچه داشته‌اند. آدنومیوز بیشتر در زنانی رایج است که جراحی رحم، مانند زایمان سزارین، داشته‌اند.
علاوه بر بزرگ شدن رحم، علائم دیگر عبارت‌اند از:
• پریودهای طولانی و سنگین
• پریودهای دردناک که مدام بدتر می‌شوند
• درد هنگام مقاربت جنسی
بیشتر زنان در پایان سال‌های زایمان و باروری خود به آدنومیوز مبتلا می‌شوند. بیشتر آنها به درمان نیاز ندارند اما برخی برای تسکین درد به دارو احتیاج خواهند داشت. قرص‌های پیشگیری از بارداری و دستگاه IUD که حاوی پروژسترون است ممکن است به کاهش خونریزی سنگین کم کند. زنان جوان‌تر با علائم شدید ممکن است به هیسترکتومی نیاز داشته باشند تا علائم در آنها تسکین پیدا کند.
دلایل احتمالی دیگر در بزرگ شدن رحم شامل موارد زیر است:
• سندروم گرفتگی یا جمع شدن لگن: بیش از اینکه یک بیماری نامیده شود، مجموعه‌ای از سندروم‌هاست که شامل درد مزمن ملال‌آور، فشار و سنگینی در لگن است که بعد از ایستادن به مدت طولانی یا فقط بعد از مقاربت جنسی بدتر می‌شود. با اینکه دلیل دقیق آن معلوم نیست اما باور بر این است که رگ‌های واریسی در شکم، که طی بارداری ایجاد می‌شود، به مرور زمان گشاد می‌شوند. داروهای مسکن درد یا جراحی برای مسدود کردن عروق واریسی ممکن است علائم را تسکین دهد.
• مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری: استفاده هم‌زمان از IUD و قرص‌های پیشگیری از بارداری می‌تواند منجر به تورم یا قطور شدن دیوارۀ رحم و در نهایت بزرگ شدن رحم شود.
• سرطان: در برخی موارد، رحم بزرگ شده می‌تواند علامت ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان اندومتریال (تأثیر بر مخاط رحم) شود. درمان سرطان به مکان، گسترش سرطان و دیگر عوامل بستگی دارد.
علائم رحم بزرگ‌شده
اگر رحم شما بزرگ شده باشد، الزاماً خودتان متوجه نخواهید شد. پزشک ممکن است طی معاینۀ بدنی یا آزمایشات تصویربرداری پی به آن ببرد. بسیاری از عوارض که منجر به بزرگ شدن رحم می‌شود خوش‌خیم هستند و نیاز به درمان ندارند؛ مگر اینکه علائم شدید باشند.
اگر متوجه مشکلاتی مانند خونریزی نامنظم، پریودهای سنگین و دردناک، درد هنگام آمیزش جنسی یا احساس پر بودن یا فشار در قسمت تحتانی شکم داشتید، به پزشک مراجعه کنید تا دلیل و بهترین درمان را تشخیص دهد.
