لالایی کویر – گل و ماهور
بخواب ای گل، گل زیبا
لالا لالا، لالا لالا
گل سوسن، گل کوکب
گل مریم، گل مینا
به روی مثل ماه تو
ستاره می زنه سو سو
بخواب ای ماه تابانم
لالا لالا گل شب بو
بگو آهسته زیر لب
خدای مهربان من
به امید تو می خوابم
لالا لالا گل لادن
لالایی شمال – ماه و پرتقال
ماه و پرتقال، لرزان و غلتان
گرد و نارنجی، سفید و رخشان
لالالالایی، فرزندم بخواب
سرسبز و آرام، چون مازندران
داره می خنده، ساقۀ شالی
مثل گل سرخ، رو دار قالی
خدایا قسم، به ماه روشن
تور ماهیگیر، نموند خالی
لای لای لالایی، توی شالیزار
مهتاب در اومد، چون گل بهار
بابایی بازم، رفته به دریا
موجا سر هم، دریا بی قرار
تو جنگل و دشت، تو کوه و دریا
صدای بارون، پیچیده هر جا
قایق سفید، رو موج بلند
افتاده به تور، ماهی طلا
مه می ریزه نرم، رو رود غُران
شالیزار شده، ستاره باران
لالایی بکن، شب تموم میشه
خورشید در میاد، با روی خندان
لالایی – خواب‌های پارچه ای
دختر خوبم، ناز و عزیزم
پسر ریز و تر و تمیزم
آفتاب سر اومد، مهتاب می تابه
بچۀ کوچیک، آروم می خوابه
لالالالایی
لالالالایی
بادوم خونه، پستۀ خندون
صورت ماهت، گل تو گلدون
چقدر شیرینی، قند تو قندون
برات می خونم، از دل و از جون
لالالالایی
لالالالایی
چیک و چیک وچیک، صدای بارون
داره می باره، از تو آسمون
شبنم می زنه، رو گل و ریحون
خدای خوبم، ممنونم ممنوم
تیک و تیک و تیک، ساعت بی تابه
خاله قورباغه، توی مردابه
واسه بچه هاش، قصه می خونه
خوابشون میاد، اینو می دونه
لالالالایی
لالالالایی
بدون شک اغلب ما شعرها و لالایی های دوران کودکی را به خاطر داریم. ریتم ملایم و نوای شیرین نهادینه در لالایی های مادران، با روح و جان کودکان دنیا آمیخته است. “لالایی” ها اشعاری با زبان کودکانه، فصیح و شفاهی هستند که توسط مادران، بی آن که بدانند از کجا و چه گونه، بر زبان جاری میشوند. گویی دانستن لالایی و لحن ویژه آن از روز نخست برای روان زن تدارک دیده شده است.
کودک، بهانه اصلی جریان لالایی است، شاید بتوان گفت که لالاییها طیفهای رنگارنگی از آرزوها، ترسها، گلایه ها و نیایشهای معصومانه مادرانه هستند که سینه به سینه و دهان به دهان از نسل های پیشین گذشته تا به امروز رسیده و هنوز هم که هنوز است، طراوت و تازگی خود را حفظ کرده‌اند، به گونه ای که تا کنون هیچ ترانه دیگری نتوانسته جایشان را بگیرد.
از سه بخشی که هنگام خواندن یک لالایی به دست می‌آید، یعنی موسیقی، شعر و حرکات، موسیقی و حرکت به کودک می رسد و شعر از آن مادر است. زیرا آن چه از نظر شنیداری برای کودک گاهواره ای دارای بیش ترین اعتبار است. ضرب آهنگ لالایی است، وگرنه همه میدانیم که شعر لالایی زبان فاخری ندارد و تازه اگر هم داشته باشد کودک گاهواره ای آن را دریافت نمیکند. تنها زمزمه و لحن گیرای مادر است که به کودک لذت میدهد و او را میخواباند. مادر چه خوش صدا باشد و چه نباشد، کودک با زمزمه او الفتی به هم می زند و لحن او چون جویباری در گوش های کوچکش حظ و طراوت می ریزد.
این نوشتار را برای اهمیت ارتباط بین شعر، لالایی و موسیقی برای کودکان آماده نموده است.
لالایی ، همیشه شعر، همیشه موسیقی
امنیت لالایی، بیش از آنکه به کلام متکی باشد یه موسیقی، وابسته است. نوزاد و کودک، شاید از معنای شعر لالایی چیزی به خاطر نسپارد اما ریتم آهنگ لالایی را جذب کرده و به آرامش میرسد.
البته هیچکس در تأثیر شعر در زندگی انسانها تردید ندارد. شعر همسایه روح و جان و ذهن جامعه در همه زمانهاست. به همین دلیل، آئینه تمام حالات، احساسات، نیازها و جلوه های زندگی است. در خلوت، غم و شادی، بیم، امید، فراق، وصال، مرگ و زندگی، هنر شعر یار و همدم آشنای انسان بوده است. در ایران، شعر، از نخستین روزهای زندگی در هیئت لالاییها، با کودک همراه است و تقریباً شعر کودک با پیشینه دراز خویش، به قدمت عمر شعر فارسی، کم و بیش، ظهور و حضور داشته است.
لالایی در زندگی کودک اهمیت دارد
کریستین بوبن، در “کتاب بیهوده” به زیباترین شکل، اهمیت شعر را به تصویر میکشد: “شعر به سان دشتها، به سان برف، به سان فصول وجود دارد. اما هیچکس شعر نمی سازد، همچنان که هیچکس نمیتواند رگبارهای بهاری یا برفهای زمستانی را بر ما ارزانی دارد. شعر حیات زلالی است که در وجود ما گام مینهد تا آن را بشناسیم، شناختی اثیری، ظریف، همانند شناختی که مادر از فرزند یا عاشق از معشوق دارد: بیش از آنکه دانستن باشد، لبخند است. بیش از آنکه سخن باشد، سکوت است. شعر چیزی نیست جر تردی این شناسایی و بیداری خلوص در ما که بسی والاتر از ماست. این خلوص از زیبایی یک نوشتار سرچشمه نمی گیرد، بلکه از شفافیت یک زندگی پدید می‌آید و شاعر اگر به راستی باید این واژه را نگاه داشت، کسی است که نفس خود را در سینه حبس میکند و برای زمانی کمابیش طولانی، تبدیل به هیچکس میشود. قرابت او از آن روست که در عین خاموشی گویاست. روی سخن او با دیگران نیست. روی سخن او با خودش است ،آنچنان که گویی با دیگری سخن میگوید، و کلام او چندان ضعیف است که به هدف خود نمیرسد و به سوی او باز نمیگردد و مانند بخاری بر دنیا مینشیند. این کلام در دشتها سرگردان و در هوا پراکنده است، گوهر هر شعر است و این گوهر به سوی هیچ کس نمی‌آید و از این روست که به یقین ما را لمس نمیکند.”
دلایل ذیل در ارتباط با اهمیت جایگاه و قلمرو لالایی میباشند:
پاسخ به نیاز فطری کودک به موسیقی و آهنگ
تلطیف و جهت دهی به عواطف و احساسات کودکان
آشنا ساختن کودکان به مفاهیم و ارزشهای اخلاقی، دینی، علمی
گسترش دنیای ذهنی و ذوقی کودک
زمینه سازی برای بروز و ظهور ذوق و استعداد کودک
آموزش زبان و گسترش واژگان
تصحیح گفتار کودکان
اصلاح گرایشهای محلی و آشنا سازی با زبان معیار
حمایت و تقویت جریان رسمی زبان آموزی
تحقیقات جدید نشان میدهد که موسیقی و کلمات آرام، مثل لالایی، امواج دلتای مغز را تحریک کرده و موجب آرامش نوزادان میشود و او راحت تر می‌خوابد.
قابلیت فوق العاده کودکان در موسیقی، نهادی است و غالبا با لالایی آغاز میشود. مادران همیشه و همه جا برای کودکان آواز می خوانند و کودکان آن را درک میکنند؛ چرا که موسیقی قسمتی از میراث زیست شناختی انسان ها است.
موتزارت یکی از بزرگترین کودکان نابغه ای ست که دنیا تا به حال به خود دیده است. او زمانی که تنها ۵ سال بیش تر نداشت، به سراسر اروپا سفر کرد و موسیقی نواخت. سرانجام به موجب این سفرهای متعدد و پیوسته، او توانست صحبت کردن به بیش از ۲۰ زبان مختلف دنیا را فرا گیرد. درحالی که امروزه اغلب افراد اگر مجبور به یادگیری فقط ۲ زبان باشند، شکایت میکنند.
موتزارت پیش از تولد ۵ سالگی اش، سوناتی برای پیانو ساخت و زمانی که ۱۲ ساله شد، اپراهای کامل میساخت و این در زمانی بود که هنوز ضبط صوت و کامپیوتر اختراع نشده بود. او حتی از مداد و پاک کن هم برای ساخت آثارش کمک نمیگرفت در حالی که در ۴ سالگی اغلب ما، هم چنان در حال تلاش برای آموختن این هستیم که چگونه اسم خودمان را بنویسیم! گفته شده که مادر موتزارت، از دوران بارداری، برای وی موسیقی میگذاشت و بدین ترتیب او را آماده ورود به این جهان نموده بود. توصیه ما نیز به شما این است که موسیقی را از دوران جنینی آغاز کنید!
خیلی خوبن…ولی من روم نمیشه با صدای بلند واسه بجه م لالایی بخونم.???
به اندازه کافی جالب است که موسیقی بیش از حد می‌تواند برای برخی از نوزادان تاثیر گذار باشد. کارشناسان خاطرنشان میکنند، بسیاری از نوزادانی که در حال گوش کردن یک آهنگ خاص هستند، با پایان یافتن آن از خواب بیدار میشوند. این نشان میدهد که نوزادان به شعر و ریتم توجه میکنند و آهنگ‌ها تحریک ذهنی و شاید عاطفی برای نوزادان به همراه دارند.