فتق چیست؟/ چه عواملی باعث ایجاد فتق می شود؟

بیرون زدگی بخش های احشایی یا غشاهای پوشاننده ی خارجی از نقاطی که در آن ها ضعف عضلانی وجود دارد می تواند ایجاد فتق کند.

فتق اسکروتال ، فتق و یا بیرون زدگی بخشی از غشای شکمی است که در نقاطی از شکم که عضلات آن ضعیف هستند، به درون کیسه ی اسکروتوم(کیسه ی دور بیضه) اتفاق می افتد. این نقطه ی ضعیف معمولاً در طول لیگامان های اینگوئینال (کشاله ی ران) می باشد.

علت ایجاد فتق اسکروتال چیست ؟
فتق اسکروتال هنگامی رخ می دهد که ضعف در عضلات شکم با افزایش فشار داخل شکم مضاعف شود. این نقطه ی ضعف ممکن است ناشی از یک ناهنجاری (آنومالی) در روند تکامل و یا در طول زمان و با افزایش سن و یا دژنراسیون (تحلیل) عضلات باشد.

افزایش فشار داخل شکمی می تواند به دلایل زیر باشد:

◀ بارداری

◀ سرفه ى مزمن، مانند آسم، برونشیت، مصرف سیگار و غیره

سرفه و فتق

◀ چاقی

◀ بلند کردن وزن (جسم) سنگین

◀ شرایطی که در آن مایع درون حفره ی شکمی تجمع می یابد.

◀ یبوست مزمن، که منجر به افزایش نیاز به ایجاد فشار هنگام اجابت مزاج خواهد شد.

◀ مشاغل خاصی که نیاز به ایستادن های طولانی مدت دارند.

◀ نوزادانی که زودرس به دنیا می آیند ممکن است در لایه ی عضلانی شکم خود نقاط ضعفی داشته باشند که زمینه ی ایجاد فتق اسکروتال را فراهم می کند.

علل فتق:
مادرزادی: معمولا در سال اول زندگی به علت عدم رشد کامل جدار شکم ایجاد می شوند ولی اولین نشانه های آن ممکن است در میانسالی یا پیری که بعللی فشار داخل شکم زیاد می شود متظاهر شوند.

اکتسابی: هر وضعیتی که بصورت مزمن فشار داخل شکم را افزایش دهد می تواند در ایجاد و پیشرفت فتق موثر باشد از جمله این عوامل می توان به چاقی زیاد و ورزشهای شدید- بلند کردن اجسام سنگین – سرفه مزمن- یبوست طولانی- و زور زدن زیاد در ضمن دفع مدفوع به مدت طولانی و بزرگی پروستات و حاملگی متعدد و تومورها و بزرگی ارگانهای داخل شکمی را نام برد.

پیری و بیماریهای ناتوان کننده مزمن باعث ضعف بیشتر مثلث هسلباخ و ایجاد فتق می گردد.

علائم عمومی فتق ها:

۱- بدون علامت: اوایل تشکیل آن معمولا توده و تورم خاصه در افراد چاق دیده نمی شود:

۲- توده یا تورم در کشاله ران یا بیضه یا ناف و یا سایر نواحی شکم.

این توده نرم و قابل جا انداختن می باشد و البته با دراز کشیدن، خودبخود و یا با کمک دست جا می رود و هنگام برخاستن و راه رفتن و بلند کردن اجسام سنگین و زور زدن از جدار شکم عبور کرده و سبب ایجاد توده وتورم می شود که اغلب بدون درد است و گاهی سبب درد خفیف و مبهم نیز می شود و البته درد شدید نشانه ایجاد عارضه در آن است. بهرحال فتق بیشتر در حال ایستادن خود را نشان می دهد. و در حالت خوابیده مخفی می شودو لذا در طی سونوگرافی ممکن است دیده نشود.

۳- درد شدید و در مراحل پیشرفته تهوع استفراغ در اثر احتباس فتق( که فتق جا نمی رود) و یا خفگی فتق (Stranosulaton) ایجاد می شود.

علائم فتق اسکروتال
فتق اسکروتال به خصوص اگر اندازه ی آن کوچک باشد ممکن است علامتی ایجاد نکند. چنین مواردی، در معاینات فیزیکی روتین توسط پزشک تشخیص داده می شوند.

فتق های اسکروتال ممکن است علائم زیر را به وجود آورند:

✅ تورم در هر دو طرف کشاله هاى ران

✅ احساس سنگینی، به ویژه پس از ایستادن های طولانی مدت.

✅ درد و یا احساس ناراحتی هنگام بلند کردن اجسام سنگین و یا سرفه کردن.

✅ اکثر علائم این فتق ها در حالت استراحت کاهش می یابند و بیمار اغلب با لمس توسط دست می تواند آن را کنترل کند.

فتق اسکروتال محتقن
چنانچه فتق یا بیرون زدگی احشا به دام بیفتد ، دیگر قادر به کاهش به حالت اولیه نخواهد بود. اگر جریان خون این احشا مسدود شود ، فتق محتقن اتفاق می افتد.

این حالت یک وضعیت اورژانسی است. بیمار درد شدید شکمی را احساس کرده به طوری که پوست وی کبود می شود. همچنین ممکن است از تهوع و تب نیز شکایت کند. توصیه می شود که در چنین مواردی فوراً بیمار را به بیمارستان برسانید.

فتق محتقن
مدیریت آن
فتق های اسکروتال با اندازه ی کوچک اکثراً خود به خود از بین رفته و یا ممکن است به همان صورت باقی بمانند. بیماران می آموزند که از بلند کردن اشیاء سنگین، ایستادن برای ساعت های طولانی و دیگر عواملی که می توانند منجر به افزایش اندازه ی فتق شوند، اجتناب کنند.

اگر فتق دارید، برای پیشگیری از عوارض ناشی از آن اقدامات زیر را انجام دهید :

 ⏺ از خوردن وعده های سنگین، که می توانند فشار داخل شکمی را افزایش دهند، اجتناب کرده و به جای آن از وعده های بیش تر با حجم کم تر استفاده کنید.

 ⏺ یبوست برای شما بسیار مضر است ؛ بنابراین برای دوری از آن در رژیم غذایى خود از الیاف فیبر به مقدار زیاد استفاده کنید. در صورت لزوم، قبل از وقت خواب میتوانید روغن کرچک یا متاموسیل را در شیر ریخته و بخورید.

 ⏺ از بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید.

 ⏺ از ایستادن به مدت چند ساعت اجتناب کنید.

 ⏺ از سیگار کشیدن و یا هر نوع ماده ی محرکی که ممکن است باعث سرفه شود ، اجتناب کنید.

جراحی ترمیم فتق
فتق های بزرگتر، یا فتق هایی که ممکن است ایجاد عوارض کرده و یا به فتق محتقن تبدیل گردند با عمل جراحی که جراحی ترمیمی فتق نام دارد ، درمان می شوند. درمان یک روش جراحی است که در آن فتق با دقت زیاد به داخل حفره ی شکم بازگشته و نقاط ضعف آن ترمیم می شوند.

برای انجام این کار، از یک عدد مِش (نوعی توری) مصنوعی که ایجاد حساسیت نمی کند استفاده می شود. در عوض، یک قطعه از عضله ی ران را به جایی دیگر از بدن که دچار ضعف عضلانی است ، پیوند می زنند ؛ این عمل جراحی hernioplasty نام دارد.