گرفتگی عضلانی که همچنین تحت عنوان اسپاسم عضلانی شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که یک گروه عضلانی تحت انقباض غیر ارادی قرار می‌گیرد. در نتیجه‌ی آن، عضلات سفت شده و دردی شدید را بوجود می‌آورد. بنابراین، حرکت دادن آن ناحیه از بدن بسیار سخت و دشوار می‌شود. تمام ماهیچه‌های بدن ممکن است دچار گرفتی شوند. با این حال، در عضلات ساق پا، عضلات ران، عضلات پشت و عضلات بازو احتمال بیشتری می‌رود که دچار گرفتگی شوند، به این دلیل که اغلب در طول انجام فعالیتهای مختلف از آنها بیش از حد کار کشیده می‌شود. بزرگسالان، خصوصاً سالمندان بیشتر در معرض گرفتگی عضلانی قرار دارند. اما این بدان معنا نیست که کودکان دچار چنین مشکلی نمی‌شوند.
علت گرفتگی عضلانی چیست؟
یکی از متداول‌ترین علل دیده شده، تضعیف عضلات است. چنانچه عضلات انعطاف‌پذیری طبیعی خود را به دلیل پیری و یا بیماری از دست دهند، آنگاه ممکن است حتی در حین انجام فعالیتهای جسمانی همیشگی یا معمولی دچار گرفتگی شوند. علاوه بر آن، عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند به چنین پیامدهایی منجر شوند. این عوامل عبارتند از:
• خستگی یا از دست دادن موقت نیرو در عضلات به دلیل زیاده‌‌روی در انجام فعالیتهای سخت جسمانی.
• آسیبی که در آن به عضلات فشار و کشش وارد شده و یا پارگی در فیبرهای عضلانی ایجاد شده باشد.
• وضعیت بد و ناجور قرارگیری بدن در حین نشستن، ایستادن و یا دراز کشیدن.
• کم آبی بدن به دلیل تعریق زیاد و یا مصرف کم آب.
• کمبود تغذیه‌ای
• عوارض جانبی دارو
راه‌کارهایی جهت درمان آن
مدت زمان گرفتگی عضلانی در هر فرد متفاوت است. در بعضی افراد ممکن است این زمان چند ثانیه باشد در حالی که افرادی دیگر ممکن است به مدت چندین ساعت از آن رنج ببرند. حتی پس آنکه گرفتگی فروکش نمود، درد عضلات به مدت چندین ساعت باقی می‌ماند. با انجام چند اقدام سریع، می‌توانید مدت زمان گرفتگی و شدت درد عضله را کاهش دهید. در ادامه چند راه را جهت خلاصی از این وضعیت معرفی می‌کنیم:
استفاده از گرما
حرارت یا گرما را می‌توان بر روی گرفتگی عضلانی بکار برد، البته به شرط آنکه هیچ گونه التهابی وجود نداشته باشد. گرما موجب رها شدن فشار از روی عضلات سفت و کشیده شده، می‌گردد و آنها را با بهبود جریان خون انعطاف‌پذیرتر می‌سازد. می‌توانید به طرق بسیاری از گرما بر روی عضلهای که دچار گرفتگی شده، استفاده کنید. حوله‌ای را در آب داغ فرو برده، آب اضافی آن را گرفته و بر روی ماهیچهای که دچار گرفتگی شده است، قرار دهید. یک حمام آب گرم که در آب وان یک فنجان سولفات منیزیم یا نمک حمام ریخته شده باشد، می‌تواند به همان اندازه مفید باشد. گرما می‌تواند با کمک یک پد گرمایی یا لحافچه‌ی برقی اعمال شود.
استفاده از یخ
هنگامی که این وضعیت موجب ایجاد تورم شد، در آن صورت استفاده از یخ بهترین درمان است. بطوریکه تأثیری آرام بخش بر روی ماهیچه‌های گرفته شده دارد. همچنین جریان خون را با تنگ کردن رگ‌های خونی محدود به آن ناحیه کرده و در نتیجه، تورم را کاهش می‌دهد. همانطور که تورم فروکش کرد، فرد از درد نیز رهایی خواهد یافت.
ماساژ ناحیه‌ی متأثر
ماساژ ملایم عضلهای که دچار گرفتگی شده و ناحیه‌ی اطراف به تسکین آن کمک خواهد کرد. انگشتان خود را با فشاری ثابت و سفت روی عضلاتی که درد می‌کنند چندین مرتبه به جلو و عقب حرکت داده تا زمانی که گرفتگی برطرف شود. فشار انگشتان دست را براساس تحمل فرد تنظیم کنید. در ابتدا ممکن است زمانی که عضله را لمس می‌کنید، درد داشته باشد، اما پس از چند ماساژ فرد احساس بهتری خواهد داشت. در گرفتگی عضلانی که در پشت یا کمر و یا بازو اتفاق افتاده باشد، فرد بایستی از کسی بخواهد که این ماساژ را برای او انجام دهد.
کشش عضلهای که دچار گرفتگی شده
کشیدن یا کشش آرام عضله می‌تواند به رفع فشار وارد شده بر روی آن بسیار عالی عمل کند. این امر جریان خون را به ماهیچهای که دچار گرفتگی شده افزایش داده و بهبودی را تضمین می‌سازد. هنگامی که عضلات را می‌کشید، حتماً هریک از کشش‌ها را تا زمانی که یکی از آنها تا شماره‌ی ۱۵ به پایان رسد، نگه دارید. هنگامی که این کار را انجام می‌دهید، اگر فرد احساس کرد که درد شدیدتر می‌شود، بلافاصله آن را متوقف سازید.
مصرف مسکن درد
در صورتی که درد غیر قابل تحمل باشد، آنگاه یک قرص غیر استروئیدی ضد التهابی مصرف نمایید. این کار به کاهش درد به طور موقت کمک می‌کند. با این حال، این دارو به بهبود گرفتگی عضله کمک نخواهد کرد. بنابراین نباید آن را همین جوری مصرف کنید. همچنین توصیه می‌شود پیش از برگزیدن این روش یعنی مصرف قرص با یک پزشک حاذق مشورت نمایید.
هیدراته ساختن بدن
در حالی که سعی می‌کنید از این وضعیت با ماساژ، کشش و غیره خلاص شوید، پس از هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه جرعه‌های کوچکی آب بنوشید. این کار سلول‌های ماهیچه‌ها را هیدراته ساخته و به شل و آرام شدن آن کمک می‌کند. هنگامی که عضلاتی که دچار گرفتگی شده‌اند بهبود می‌یابند، بایستی اطمینان حاصل کنید که بدن به طور مناسب هیدارته و یا آب آن تأمین باشد. ۸ تا ۱۰ لیوان آب را در طول روز بنوشید. فرد همچنین می‌تواند از نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت جهت گرفتن نتایج بهتر استفاده کند.
پیشگیری بهترین راه جهت رهایی از این مشکل برای همیشه است. تمرینات کششی منظم، عضلات را قوی و انعطاف پذیر ساخته، و از آنها در برابر هر نوع صدمه محافظت می‌کند. قبل و بعد از هر نوع فعالیت بدنی شدید، مقدار زیادی آب نوشیده تا از کم شدن آب بدن جلوگیری شود. با مصرف مواد غذایی سالمی که سرشار از پتاسیم، کلسیم و ویتامین می‌باشند، عضلات در وضعیت سالمی نگاه داشته می‌شوند.
