در دوران کودکی مشکل یبوست سبب بروز استرس در کودک و والدین شده و یکی از علل شایع مراجعه به پزشک می باشد. یبوست به معنای اجابت مزاج کمتر از ۳ بار در هفته می باشد که حداقل به مدت ۲ هفته طول بکشد. این مشکل ممکن است با درد همراه باشد.
یبوست کودکان، یکی از بیماری های شایع در آنها است و معمولا والدین با این بیماری در طول سنین ۲-۴ سالگی کودک دست و پنجه نرم می کنند. داروهای بسیاری می توان برای این بیماری کودکان تهیه کرد ولی اگر بتوانید با میوه و سبزیجات، یبوست کودکان را کنترل و درمان کنید خیلی بهتر است.
در صورتی که کودک فقط یبوست دارد و تب ندارد؛ باتوجه به سن می‌توان درمان‌هایی را آغاز کرد. برای کودکان زیر ۶ ماه باید پزشک علت را شناسایی کند. شاید دستگاه گوارش کودک دیربه‌دیر کار کند اما یبوست نداشته باشد. در این شرایط تغییر رژیم مادر مشکل را برطرف می‌کند اما اگر مشکل واقعا یبوست باشد بررسی‌های روده‌ای و هورمونی لازم است. گاهی مشکلات هورمونی و تیروییدی باعث یبوست می‌شود.
در کودکان بالای ۶ ماه نیز تغییر رژیم‌غذایی می‌تواند مفید باشد. اضافه‌کردن سبزی‌های برگ‌سبز به غذای کودک و میوه‌های ملین مثل آلو معمولا مفید و مثمرثمر است اما اگر مشکل برطرف نشد باید علت یبوست زیر نظر پزشک مشخص شود.
به‌طور طبیعی دستگاه گوارش شیرخواران ممکن است تا ۱۵بار در روز به صورت کم و بریده‌بریده کار کند و این موضوع طبیعی است. گاهی نیز هر ۵-۴ روز یک بار کار می‌کند که این موضوع نیز طبیعی است. می‌گوییم طبیعی به شرطی که بعد از ۵-۴ روز مدفوع حالت خمیری داشته باشد و با حجم زیاد. اگر حجم مدفوع کم و خشک بود به معنی یبوست کودک است و باید به پزشک اطفال مراجعه کرد.
علل یبوست در کودکان
در اغلب کودکان دلیل پزشکی برای بروز یبوست وجود نداشته و این مشکل موقتی است. در بسیاری از موارد بازیگوشی و عدم توجه کودک در هنگام نیاز به اجابت مزاج، رژیم غذایی نامناسب مانند مصرف ناکافی میوه ها و سبزیجات، رژیم غذایی پرچرب و حاوی مقادیر کم فیبر و مصرف ناکافی مایعات و نیز کم تحرکی سبب بروز یبوست می شود.
تغذیه و یبوست
رعایت برخی نکات تغذیه ای به مقابله با یبوست در دوران کودکی کمک می کند. اما اگر یبوست کودک بیش از ۲ هفته به طول انجامید و یا همراه با علائمی مانند تب، استفراغ، تورم شکم یا خون در مدفوع بود باید به متخصص اطفال مراجعه نمایید. بدون مشورت با پزشک برای کودکان از ملین ها استفاده نکنید.
نکاتی که می تواند به رفع یبوست کمک کند عبارتند از:
رژیم غذایی سرشار از فیبر همراه با دریافت کافی مایعات، به ویژه آب، به حرکات روده کمک می کنند. مواد غذایی مانند غلات سبوس دار، سبزیجات، میوه ها و حبوبات حاوی فیبر فراوان بوده و به رفع یبوست کمک می کنند.
توصیه می شود کودکان روزانه به ازای هر ۱۰۰۰ کیلوکالری انرژی دریافتی ۱۴ گرم فیبر دریافت کنند. این توصیه به معنای دریافت روزانه فیبر به میزان ۱۹ گرم برای کودکان ۱ تا ۳ سال، ۲۵ گرم برای کودکان ۴ تا ۸ سال، ۳۱ و ۳۸ گرم به ترتیب برای نوجوانان پسر ۹ تا ۱۳ سال و ۱۴ تا ۱۸ سال و ۲۶ گرم برای نوجوانان دختر ۹ تا ۱۸ سال است.
میزان تقریبی فیبر موجود در نصف لیوان حبوبات پخته ۹-۶ گرم، ۱ عدد سیب کوچک با پوست ۶/۳ گرم، یک عدد گلابی متوسط ۵/۵ گرم، نصف لیوان بروکلی پخته ۳ گرم و نصف لیوان سبزیجات مخلوط پخته ۴ گرم است.
سوربیتول موجود در آلو، گلابی و آب سیب می تواند به بهبود یبوست کمک کند.
عدم مصرف کافی مایعات در کنار رژیم غذایی پرفیبر سبب تشدید یبوست می شود. توصیه می شود کودک در طول روز مقادیر کافی آب و مقداری شیر بنوشد. مصرف نوشیدنی های شیرین باید در کودکان سنین مدرسه به ۱۸۰ تا ۲۴۰ سی سی و در کودکان کوچکتر به ۱۲۰ سی سی در روز محدود شود.
در وعده صبحانه از مایعات گرم استفاده شود.
مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک می کند.
مصرف فست فود و غذاهای فرآوری شده و غذاهای پرچرب که فیبر کمی دارند مانند بستنی و چیپس باید محدود شود.
کودک را تشویق کنید تا روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشد. فعالیت بدنی نه تنها به بهبود وضعیت سلامت کودک کمک می کند بلکه سبب بهبود عملکرد دستگاه گوارش می گردد.
کودکان را به اجابت مزاج منظم به خصوص در اول صبح و بعد از هر وعده غذایی تشویق نمایید.
