انسولین نوعی هورمون است که به سلولهای بدن ، کمک می کند تا انرژی مورد نیاز خود را از قند (گلوکز) تهیه نماید. همچنین باعث می شود قند اضافی ، در سلول های ماهیچه ، چربی و یا کبد ، ذخیره گردد.
بدون وجود انسولین، قند در خون باقی می ماند و نمی تواند وارد سلول ها شود و نقش خود را در بدن به خوبی بازی کند و این امر موجب بالا رفتن میزان قند در خون می شود. کسی که در اکثر مواقع، قند خونش بسیار بالا باشد، به بیماری دیابت ، مبتلا خواهد شد.
علت بیماری دیابت چیست؟
هنوز برای پزشکان بطور دقیق علت این بیماری مشخص نشده است. متخصصان فاکتورهایی همچون اضافه وزن کودک، نداشتن تحرک کافی و همچنین سابقه بیماری در خانواده را ، از عوامل اصلی می دانند.
همچنین هورمون های جدیدی که در سالهای نوجوانی ، در بدن تولید می شوند، می تواند مصرف صحیح انسولین در بدن را ، تحت تاثیر قرار دهد. به این عارضه مقاومت انسولینی، گفته می شود که در نهایت به بیماری دیابت ، منجر خواهد شد.
علائم بیماری دیابت
اگر علائم دیابت به موقع شناسایی نشده و بیماری تشخیص داده نشود و بچه ها انسولین مورد نیاز را دریافت نکنند، برایشان خطرناک خواهد بود. بنابراین بهتر است نسبت به علائم این بیماری آگاهی های لازم را داشته باشید تا در صورت مشاهده آنها در بچه ها به موقع اقدام شود. حتما می دانید که ژنتیک در ابتلا به این بیماری نقش مهمی دارد، اما بهتر است نسبت به این شش علامت هوشیارتر باشید.
* بچه ای که بیش از حد احساس تشنگی دارد
البته بچه زیاد شیطنت می کنند و به همین دلیل نیز طبیعی است آب بیشتری مصرف کنند. اما بچه ای که بیش از حد طبیعی دستشویی می رود، بیشتر احساس تشنگی می کند، چون بدن وی نیاز به تامین آب لازم دارد.
متخصصان معتقدند که علاوه بر ادرار بیشتر، تشنه شدن مداوم نیز می تواند جزو علائم ابتلا به دیابت باشد. در واقع یک دور باطل نیز شکل می گیرد. هر چه کودکی زیاد آب بنوشد نیاز به ادرار کردن نیز در وی بیشتر می شود. به عقیده ی محققان مایوکلینیک این چرخه می تواند هشدار دهنده باشد.
* بچه ای که بینایی اش مشکل پیدا می کند
انجمنCanadian Diabetes Association عنوان کرده است که دیابت دلیل اصلی کاهش دید و بیماری های چشمی در آمریکای شمالی است. بیماری دیابت روی شبکیه ی چشم و رگ های خونی تغذیه ی کننده ی این عضو را تحت تاثیر قرار می دهد و در طولانی مدت منجر به از دست دادن بینایی می شود.
به عقیده ی محققان این عارضه ی بیماری دیابت به شیوه های مختلفی خود را نشان می دهد و بر حسب شرایط هر فردی شدت و ضعف دارد، یعنی از تاری دید شروع شده و حتی امکان دارد باعث نابینایی شود. به گفته ی محققان این مشکل حدود ۲۳ درصد افراد مبتلا به دیابت نوع یک را تهدید می کند.
* بچه ای که زیاد دستشویی می رود
کار ساده ای نیست که متوجه بشوید فرزندتان بیش از حد طبیعی به دستشویی می رود یا نه! اما اگر متوجه شده اید که فرزندتان زیاد به دستشویی می رود و یا مدام شکایت می کند که نیاز به دستشویی دارد بهتر است کمی هشیارتر باشید.
به عقیده ی متخصصان بالا بودن میزان گلوکز یا همان قند در کلیه ها که توسط بدن جذب نمی شوند، باعث افزایش نیاز به دستشویی و دفع ادرار می شوند. در واقع کلیه ها تلاش می کند تا از مازاد قند موجود خلاص شوند، برای همین میزان ادرار بیشتر می شود.
* بچه ای که لاغر می شود
اگر در خون کودکی به میزان کافی انسولین وجود نداشته باشد، بدن وی شروع به استفاده از دیگر منابع انرژی (علاوه بر قند) می کند. در نتیجه بدن وی چربی و قند بیشتر می سوزاند و این مسئله می تواند منجر به بروز تغییراتی در ظاهر وی شده و کاهش وزن چشمگیری حاصل شود.
به گفته ی محققان زمانی که بدن از چربی ها به عنوان منبع اصلی انرژی استفاده نکند، اسیدهایی در خون تولید می کند. این پدیده اسیدوکتوز نام دارد و نیاز به دفع سریع دارد. اگر در کودکتان علائمی مانند حالت تهوع، خستگی یا دل درد مشاهده می کنید که دلیل موجهی ندارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
* بچه ای که بد اخلاق و بی حوصله می شود
اگر متوجه تغییرات زیادی در خلق و خوی فرزندتان شده اید، کمی هشیارتر باشید. احتمال دارد تغییر خلق و خوی بچه ها و بداخلاقی آنها علامت این باشد که میزان قند خون آنها ثابت نیست.
به عقیده ی محققان میزان قند خون بالا یا پایین می تواند روی کودکان اثرات متفاوتی بذارد. بالا بودن قند خون در کودکان باعث می شود که احساس بیماری و بی حوصلگی داشته باشند و همان کودکان عاقل و خوب همیشگی نباشند.
* بچه ای که ضعف می کند
خستگی غیرقابل توجیه و طولانی مدت در بچه ها می تواند نشان دهنده ی افت قند خون آنها باشد تا جایی که حتی امکان دارد دچار لرزش شوند.
نتایج پژوهشی که در خصوص بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۱ انجام شده است نشان می دهد افرادی که میزان قند خون شان در طول شب دچار افت می شوند، در طول روز احساس خستگی زیادی دارند. به نظر می رسد که افت قند خون اثرات طولانی مدتی داشته باشد، چون افراد مبتلا در انجام کارهای روزمره نیز دچار خستگی زودهنگامی می شوند.
اما حواستان باشد که نوروپاتی دیابتی یا آسیب دیدن عصب ها به دلیل قند خون بالا نیز یکی دیگر از علائم خستگی در افراد مبتلا به دیابت است. زمانی که قند خون به مدت زیادی بالا باشد، مشکلاتی مانند سوزن سوزن شدن دست و پا، کرختی و همچنین کاهش حجم عضلات و ضعف در اعضای بدن بروز می کند. با این حال این مشکل بیشتر در افراد بزرگسال دیده می شود و با مصرف الکل و عوامل دیگر تشدید می شود.
در هر حال لازم است که هر نوع تغییر غیرعادی در بچه ها جدی گرفته شده و مورد بررسی پزشکی قرار بگیرد.
چگونه دیابت نوع ۲ تشخیص داده می شود؟
با انجام یک آزمایش خون ساده، این بیماری قابل تشخیص است. پزشکان معمولاً برای تصمیم گیری در خصوص نوع دیابت ۱ یا ۲، از انواع تخصصی تر آزمایش ها، بهره می برند.
در صورتی که کودک دارای اضافه وزن بوده و تحرک بدنی کمی داشته باشد ، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است. گاهی بطور تصادفی، در کودکانی که برای انجام آزمایش خون یا تست ادرار به منظور دیگری به پزشک مراجعه کرده اند، بیماری دیابت نوع ۲ ، تشخیص داده می شود.
نظارت و چک کردن میزان قند خون
شما باید حداقل چهار مرتبه در روز میزان قند خون کودک خود را کنترل کنید. برای این کار باید به طور مکرر از انگشت کودک استفاده کنید. برخی دستگاه‌های تعیین میزان قند خون نیز وجود دارد که می‌تواند این آزمایش را از قسمت‌های دیگر بدن نیز بگیرد. تست مکرر قند خون تنها راهی است که می‌تواند شما را مطمئن کند که میزان قند خون کودک شما در دامنه طبیعی آن قرار دارد که البته ممکن است با تغییرات و رشد کودک این میزان تفاوت کند. متخصص اطفال به شما خواهد گفت که دامنه طبیعی میزان قند خون کودک چقدر است.
دارو درمانی
ممکن است که نیاز باشد کودک برای کنترل سطح قند خون از برخی داروها استفاده کند. متفورمین (فوتامات، گلوکوفاژ، گلومتزا) میزان ترشح قند خون را از کبد به جریان خون در بین وعده‌های غذایی کاهش می‌دهد. متفورمین به درمان کاهش وزن کودک نیز کمک می‌کند.
انسولین
هر کودک مبتلا به دیابت باید برای زنده ماندن از انسولین استفاده کند. برخی از انواع انسولین موجود عبارتند از:
انسولین‌های سریع الاثر: درمان به کمک انسولین مانند لیسپرو (همالوژ)، اسپارت (نوولوگ) و گلولیزین (اپیدرا) پس از ۱۵ دقیقه اثر می‌کند و پس از حدود یک ساعت به حداکثر تأثیر خود رسیده و تا حدود ۴ ساعت اثر آن در بدن باقی می‌ماند.
انسولین‌های کند اثر: درمان به وسیله داروهایی مانند انسولین انسانی که باید ۲۰ دقیقه قبل از خوردن غذا تزریق شوند و پس از ۱٫۵ تا دو ساعت تأثیر آنها به حداکثر رسیده و این اثر بین ۴ تا ۶ ساعت در بدن باقی می‌ماند.
انسولین‌های متوسط الاثر: درمان به وسیله انسولین ان پی اچ (هیومولین ان) پس از حدود یک ساعت شروع به تأثیر می‌کند و حداکثر تأثیر آن ۶ ساعت پس از مصرف و دوام اثران ۱۲ تا ۲۴ ساعت خواهد بود.
انسولین‌های بلند اثر: درمان به وسیله انسولین گلارژین (لانتوس) و انسولین دتمیر (لومیر) پیک اثر ندارد و اثر آن ۲۰ تا ۲۶ ساعت در بدن باقی می‌ماند. متناسب با سن و نیازهای کودک ممکن است پزشک ترکیبی از این انواع انسولین‌ها را برای مصرف در شب یا روز تجویز کند. روش‌های مختلفی برای مصرف انسولین وجود دارد که عبارتند از:
سوزن‌های کوچک: مزیت استفاده از سوزن و سرنگ این است که می‌توان انواع مختلف انسولین را با هم ترکیب کرده و در یک مرتبه تزریق وارد بدن نمود و به همین دلیل تعداد تزریق‌ها کاهش می‌یابد.
قلم انسولین: این ابزار مانند خودنویس است با این تفاوت که در کارتریج آن انسولین وجود دارد. قلم‌ها با ترکیبات مختلف انسولین وجود دارند اما ممکن است این ترکیبات برای کودکان مناسب و قابل تحمل نباشد.
رژیم غذایی
کودک مجبور به پیروی از رژیم‌های سخت غذایی شامل غذاهای ملایم و ملال‌آور نیست. به جای آن وی باید مقادیر زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل که بسیار مغذی هستند ولی در عین حال چربی و کالری کمی دارند استفاده کند. در بهترین حالت باید میزان کربوهیدرات دریافتی کودک ثابت باشد.
فعالیت‌های فیزیکی
کودک را به انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم و مرتب ترغیب کنید. بهتر است همراه کودک خود ورزش کنید. انجام فعالیت‌های فیزیکی باید بخشی از برنامه روزانه کودک قرار گیرد.
