محققان می گویند با پیر شدن، اسکلت صورت است که پیر می شود و تغییر می کند. با تغییر شکل استخوان های صورت زیر ساخت پوست و عضلات صورت دچار اختلال شده، پوست و بافت های نرم صورت از حالت اصلی خود خارج می شوند.
مطالعات جدید نشان می دهند که نه تنها چین و چروک آشکار کننده افزایش سن است، بلکه با بالا رفتن سن، ساختار استخوان های صورت نیز تغییر می کند. به گفته دانشمندان، با افزایش سن، همه استخوان ها در بدن انسان تغییر شکل می دهند و در بسیاری از قسمت ها نیز استخوان ها به شدت نازک می شوند.
این پژوهشگران با استفاده از توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) به تجزیه و تحلیل استخوان های صورت مردان و زنان در گروه های سنی متفاوت پرداختند. این تحقیقات نشان داد که با افزایش سن و تغییر در نفوذپذیری ماهیچه ها و بافت پوستی ساختار استخوان نیز تغییر می کند.
هاوارد لانگستین، رییس مرکز جراحی پلاستیک و ترمیمی در دانشگاه روچستر، در این باره گفت: "مدت هاست که پزشکان دریافته اند علت اصلی پیری، نزول بافت نرم و از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست است." وی افزود: "اما تا امروز تغییر طول و عرض استخوان ها به خصوص در ناحیه صورت ارزیابی نشده بود."
بزرگ ترین عامل آسیب رسان به پوست، پدیده افزایش سن نیست بلکه نورآفتاب است.
تغییرات اسکلتی با افزایش سن
به گفته رییس مرکز جراحی پلاستیک و ترمیمی در دانشگاه روچستر این امر با سی تی اسکن ۶۰ مرد و ۶۰ زن در سنین جوانی بین ۲۰ تا ۴۰ ساله، میانسال ۴۱ تا ۶۴ ساله و مسن ۶۵ ساله به بالا به دست آمده است. تحقیقات نشان داد با افزایش سن، کاسه چشم افراد گسترده تر می شود، فاصله بین برجسته ترین بخش از پیشانی تا بالای بینی کاهش می یابد، گردی استخوان های گونه کمتر می شود، استخوان بینی بازتر و فک پایین منقبض می شود.
البته تغییر در اندازه چشم ها ممکن است در اثر چین و چروک پیشانی نیز باشد.
همچنین این مطالعات نشان داد که این تغییرات در زنان زودتر از مردان بروز می کند و راه جلوگیری از آن اجتناب از استعمال سیگار، استفاده از کرم های ضدآفتاب و تقویت استخوان ها با ورزش است.
چرا پوست پیر می شود؟
پیرشدن پوست را می توان به دو بخش تقسیم کرد : پیری ناشی از افزایش سن، و پیری ناشی از نورآفتاب
پیری ناشی از افزایش سن
با گذشت زمان واکنش های بیوشیمیایی متعددی در بدن انسان رخ می دهند که به تدریج باعث تغییراتی درپوست می شوند مثلا سلول های اپیدرم ( لایه سطحی پوست ) به راحتی نمی ریزند و رشته های کلاژن و الاستین نیز می شکنند. پوست مثل سابق قادر به حفظ رطوبت خود نیست. همچنین قدرت پوست برای مقابله با عفونت ها، درک احساسات، و تنظیم دمای بدن کاهش می یابد.
" DNA " که تکثیر سلول ها را کنترل می کند ممکن است آسیب دیده و این تکثیر از کنترل خارج شده، منجر به سرطان گردد.
تخریب کلاژن و الاستین و نیروی جاذبه به مرور زمان باعث برخی تغییرات مشخص می شوند:
خطوط ظریف اطراف چشم به وجود می آید، خطوط کنار دهان و روی پیشانی عمیق شده و همچنین پوست شل شده، افتادگی پیدامی کند. ناخن ها هم تدریجا شکننده ترشده و موها نازک می شوند.
پیری ناشی از نور آفتاب
بزرگ ترین عامل آسیب رسان به پوست، پدیده افزایش سن نیست بلکه نورآفتاب است. طی سالیان و به مرور زمان تابش نورخورشید باعث چروک های سطحی و عمیق درپوست می شود، پوست را شل و متورم کرده، رنگ کدر و زردی به آن می دهد، ظاهر پوست چرم مانند و خشک و گاهی توام با پوسته ریزی می گردد.
آفتاب احتمال ایجاد سرطان پوست را هم افزایش می دهد. نورآفتاب کلاژن را کاهش می دهد و باعث ایجاد و افزایش بعضی خال ها و لک های پوستی می شود.
چین و چروک پوست
چگونه پیری ناشی از افزایش سن را از پیری که در اثر نورآفتاب ایجاد می شود، تشخیص دهیم؟
این امر به راحتی قابل تشخیص است. به خطوط و چین وچروک و قوام پوست صورت و پشت دست تان نگاه کنید. حال آن را با قسمتی از پوست که زیاد آفتاب نخورده مانند ناحیه شکم خود مقایسه نمایید. خواهید دید که تفاوت زیاد است.
نورآفتاب چگونه به پوست آسیب می زند؟
آسیب ناشی از تابش آفتاب در اثر اشعه فرابنفش موجود در آن ایجاد می شود. انواع مختلفی از این اشعه در نورآفتاب وجود دارد که میزان نفوذ آن ها در پوست با یکدیگر متفاوت است. طول موج اشعه فرابنفش بین طول موج نورمرئی و اشعه ایکس قراردارد.
اشعه فرابنفشی که از طریق نورخورشید به زمین می رسد سه طول موج عمده دارد:
اشعه فرابنفش نوع C
کوتاه ترین طول موج و بیشترین سطح انرژی را نسبت به دو طول موج دیگر دارد و به همین جهت بیشترین آسیب را نیز به پوست می رساند ولی خوشبختانه معمولا تا حد زیادی قبل از رسیدن به سطح زمین و طی عبور از اتمسفر توسط لایه "ازون" جذب می شود. البته در مناطقی مانند استرالیا که این لایه نازک شده احتمال آسیب شدید پوست در اثر این اشعه وجود دارد.
اشعه فرابنفش نوع B
طول موج کمتری نسبت به نوع C داشته و انرژی آن کمتر است و لذا آسیب کمتری هم به پوست وارد می کند. این اشعه به اپیدرم نفوذ می کند و آثار آن به شکل آفتاب سوختگی قابل مشاهده است.
هر قدر که تعداد دفعات آفتاب سوختگی بیشتر باشد، احتمال ایجاد سرطان پوست افزایش می یابد. اشعه فرابنفش نوع B باعث نوعی موتاسیون ژنتیکی می گردد و به دنبال آن سلول ها دچار رشد بی رویه شده و منجربه بروز سرطان می شود. در بیش از ۹۰ درصد سرطان های سلول اسکواموس، این موتاسیون وجود دارد.
اشعه فرانبفش نوع E
بیشترین طول موج را داشته و در پیری ناشی از نورآفتاب و همچنین ایجاد سرطان پوست نقش دارند. این اشعه به علت طول موج طویل تر خود، در درم ( لایه عمقی پوست ) بیشتر نفوذ می کند. فقط ۱۰ درصد اشعه فرابنفش نوع B به درم می رسد ولی این میزان در مورد نوع E، ۵۰ درصد است. میزان اشعه فرابنفش Eدر نوری که از خورشید به زمین می رسد، ده برابر اشعه فرابنفش نوع B است.
همه این حقایق نشان می دهد که تا چه حد اجتناب از نورآفتاب و استفاده از لباس مناسب، کلاه لبه دار، دستکش و مواد ضد آفتاب در پیشگیری از پیرشدن زودرس پوست و بیماری ها و بدخیمی های آن اهمیت دارد.
