آرتروز زانو از شایع ترین علل ایجاد درد در ناحیه زانو است که در سنین ۵۰ به بالا بروز می یابد.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، آرتروز یا همان ا‌ستئو آرتریت عبارت است از یک التهاب که باعث از بین رفتن غضروف های مفصلی می شود.
آتر‌وز بیشتر در مفصل دارای حرکت زیاد که در آن ها مایع مفصلی سبب نرم کردن سطوح مفصلی می گردد (مثل مفصل زانو و شانه) دیده میشود.
قسمت انتهایی استخوان ها توسط غضروف پوشانده می شود که این غضروف از یک جنس نرم و ضربه گیر می باشد و باعث ساییدگی استخوان ها به یکدیگر میشود.
با افزایش سن در اثر استفاده مکرر از مفاصل و کاهش قدرت ترمیم بدن غضروف های مفصلی ساییده میشود.این مفاصل امکان دارد که دچار کاهش مایع بین مفصلی شوند که باعث تورم می گردد و زمانی که غضروف به حدی خورده نشود که استخوان‌های مفصل به هم ساییده شود درد را در مفاصل ایجاد می کند.
دسته بندی آتر‌وز به انواع اولیه و ثانویه
دکتر علی ترکمان متخصص ارتوپد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران در خصوص دسته بندی آتر‌وز به دو گروه جدا می گوید: آتر‌وز شامل دو نوع اولیه و ثانویه است.
در آتر‌وز نوع اولیه که نتایج ترین نوع آرتروز هم است به علت افزایش سن و افزایش کارکرد مفصل به مرور زمان غضروف مفصل دچار ساییدگی میشود.
عفونت اصلی ترین عامل تخریب غضروف
وی ادامه داد: در نوع ثانویه آرتروز نیز عملی وجود دارد که باعث ساییدگی می شود به علاوه بروز عفونت در مفصل که باعث تخریب غضروف مفصل میشود هم منجر به آسیب دیدگی و دچار شدن فرد به آرتروز و ساییدگی می شود.
این مفاصل امکان دارد که دچار کاهش مایع بین مفصلی شوند که باعث تورم می‌گردد و زمانی که غضروف به حدی خورده شود که استخوان‌های مفصل به هم ساییده شود درد را در محل مفاصل ایجاد می‌کند.
دسته بندی آرتروز به انواع اولیه و ثانویه
دکتر علی ترکمان متخصص ارتوپد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص دسته بندی آرتروز به دو گروه جدا می‌گوید: آرتروز شامل دو نوع اولیه و ثانویه است.
در آرتروز نوع اولیه که شایع‌ترین نوع آرتروز هم است به علت افزایش سن و افزایش کارکرد مفصل به مرور زمان غضروف معضل دچار ساییدگی میشود.
عفونت اصلی ترین عامل تخریب غضروف
وی ادامه داد: در نوع ثانویه‌ی آرتروز نیز عللی وجود دارند که باعث ساییدگی می‌شوند به علاوه بروز عفونت در مفصل که باعث تخریب غضروف مفصل میشود هم منجر به آسیب‌دیدگی و دچار شدن فرد به آرتروز و ساییدگی میشود.
ساییدگی استخوان‌ها با افزایش فشار
این متخصص ارتوپد افزود: برخی افراد هستند که علاوه بر استئوآرتریت دچار روماتوئید هم هستند که با از بین رفتن غضروف خوردگی ایجاد میشود، همچنین ممکن است شکستگی هم داشته باشد که باعث بروز نامنظمی سطح مفصل شود، به علاوه ایجاد فشارهای نامتعادل نیز باعث خوردگی و نهایت ساییدگی استخوان‌ها بر یکدیگر میشود.
ترکمان با اشاره به این که بروز آرتروز غالبا در افراد بالای ۵۰ اتفاق می‌افتد تصریح کرد: آرتروز یکی از شایع‌ترین دردهای مفصلی است، همچنین از دیگر دردهای مفصلی می‌توان به دردهای ستون فقرات گردنی و کمری، زانو و مفاصل بین انگشتی اشاره کرد.
دسته بندی آرتروز به ۳ دسته متفاوت
وی به دسته بندی آرتروز بر مبنای شدت آن به ۳ دسته اشاره کرد و عنوان کرد: نوع خفیف که در سنین ۵۰ الی ۶۰ سالگی بروز می‌یابد غالبا در مواقع عادی فرد را متوجه درد خارجی نمی‌کند مگر آنکه در حالت دویدن پریدن و بالا و پایین رفتن از راه پله‌ها احساس شود اما نوع متوسط آن در انجام فعالیت های شدید و یا حتی فعالیت‌های روزانه نیز حامل احساس درد برای فرد خواهد بود.
بروز نوع شدید در افراد بالای ۶۵ سال
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران پیرامون نوع شدید و حاد آرتروز اذعان کرد: افرادی که دچار آرتروز شدید هستند در هنگام انجام هر حرکتی دچار درد می‌شوند، این حالت در سنین بالای ۶۵ دیده میشود که مفصل به طور کامل غضروف خود را از دست است.
ترکمان در رابطه با روش‌های تشخیص آرتروز در افراد گفت: علاوه بر انجام معاینات پزشکی با استفاده از عکسبرداری رادیولوژی و بدون نیاز به انجام MRI و یا سیتی اسکن می‌توان به بروز این عارضه در فرد پی برد.
وی در خصوص پیش زمینه‌های شدت آرتروز تصریح کرد: داشتن وزن بالا، پرانتزی بودن حالت پا، پارگی رباط زانو از جمله عواملی هستند که آمادگی فرد را جهت تشدید آرتروز افزایش می‌دهند.
استئوآرتریت زانو در زنان بیشتر است
این متخصص ارتوپد اظهار کرد: این عارضه در زنان بیشتر از مردان دیده میشود به طوری که حدود ۸۰-۷۰ درصد عمل‌های جراحی در این گروه انجام می‌پذیرد.
ترکمان پیرامون روش‌های درمانی این عارضه عنوان کرد: در آرتروز خفیف آموزش‌های لازم جهت بهبود وضعیت شامل راه رفتن به جای ورزش های تند و تقویت عضلات اطراف به فرد داده می شود که به کاهش درد کمک شایانی می‌کند.
عمل جراحی راه‌حل نهایی درمان
اما در آرتروز های متوسط علاوه بر آموزش وتقویت تجویز دارو هم مدنظر متخصصان قرار خواهد گرفت.
این عضو هیئت علمی دانشگاه بهشتی در خصوص نحوه درمان آرتروز شدید تاکید کرد: باید افرادی که دچار آرتروز شدید زانو هستند را به حرکات و فعالیت عادی بازگرداند چرا که با کاهش راه‌رفتن و ماندگاری و یک جانشینان احتمال بروز افسردگی نیز در آنها افزایش می‌یابد اما در صورتی که این روش هم تاثیر نداشت،، ناچار به انجام عمل جراحی و گذاشتن پروتز در ناحیه مفصل خواهند شد که در این صورت به میزان قابل توجهی میزان درد کاهش خواهد یافت.
در مصرف مکمل ها منعی وجود ندارد
ترکمان پیرامون مکمل‌های موجود در داروخانه‌ها تصریح کرد: این مکمل ها هنوز از نظر پزشکی به طور کامل قابل تایید نیستند اما چون عارضه جانبی برای فرد ندارد مصر ف آن مشکلی را ایجاد نخواهد کرد اما توصیه میشود در افرادی که دچار آرتروز خفیف هستند برای کاهش درد مفصل این مکمل‌ها را مصرف نمایند.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
سلام.
فعلا در حال درجه اول کمبود مایع بیند استخوان زانو قرار دارم. امید است در زمیه داروی که ضرورت باشد و یا غذا های مفید را برایم ارایه فرمایید.
تشکر از همکاری بشر دوستی تان
پیشگیری از تشدید دردهای آرتروزی از طریق اصلاح نوع تغذیه با دو هدف، یعنی کاهش فشار روی مفاصل از طریق کاهش‌وزن و کم‌کردن التهاب مفاصل با ایجاد محدودیت در مصرف غذاهایی که مشکلات التهابی می‌آورد، صورت می‌گیرد.
دکتر جعفریان با اشاره به نتایج برخی بررسی‌ها درباره آلرژی به برخی مواد غذایی و افزایش التهاب مفاصل در پی آن، توضیح می‌دهد: پیرو چنین برداشتی، مصرف مواد غذایی چون بادمجان، گوجه‌فرنگی، تخم‌مرغ، فلفل و در برخی موارد، انواع لبنیات می‌تواند دردهای ناشی از التهاب مفاصل را زیاد کند اما این بررسی‌ها قطعی نیست و آنچه بیشتر مورد تائید متخصصان تغذیه قرار دارد، این است که مصرف داروهای ضدالتهابی به بزرگ شدن مجاری گوارشی و ورود مواد غذایی درشت‌تری به جریان خون منجر میشود که به دنبال خود به تحریک سیستم ایمنی بدن و افزایش التهاب و درد مفاصل منجر میشود.
این متخصص تغذیه می‌افزاید: البته مصرف برخی غذاها به افزایش التهاب مفاصل منجر میشود که مبتلایان به آرتروز باید از آنها اجتناب کنند. چربی‌های اشباع و اسیدهای چرب بالا که در روغن‌های جامد و کره‌های گیاهی هیدروژنه وجود دارد از مهم‌ترین این مواد غذایی است. مصرف انواع گوشت‌های قرمز و احشای داخلی نیز باید در مبتلایان به دردهای آرتروزی به حداقل برسد. همچنین مصرف برخی غذاهای ساده تصفیه‌شده چون قند ، نمک و خوراکی‌های شیرین و شور باید در این دسته افراد بسیار محدود شود. البته نباید فراموش کنید که استرس هم می‌تواند در تشدید دردهای آرتروزی در کنار نوع تغذیه موثر باشد.
تا می‌توانید سبزی و میوه تازه بخورید
پیش از هر چیز باید بدانید متخصصان تغذیه برای پیشگیری و کاهش دردهای آرتروزی بر مصرف غذاهایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است مانند روغن دانه سویا، کانولا و روغن بذر کتان و نیز انواع ماهی بویژه ماهی‌های آب سرد مانند سالمون بسیار تاکید می‌کنند.
دکتر جعفریان نیز با تائید این مساله می‌گوید: بی شک غذاهای گیاهی، واکنش‌های التهابی را در بدن کاهش می‌دهد. بر این اساس، آرتروزی‌ها نباید از مصرف روزانه میوه و سبزیجات تازه غافل شوند.
همچنین ثابت شده است که سویا در کاهش التهاب مفاصل بسیار موثر است. از سوی دیگر این دسته افراد باید مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان بالا را در رژیم غذایی خود بگنجانند و در مقابل از مصرف غذاهای چرب، سرخ‌کردنی‌ها، شکر و نمک پرهیز کنند.
فراموش نکنید میوه‌ها و سبزیجاتی چون توت‌فرنگی، شاه‌توت، گیلاس، انگور، آلو، کیوی، آناناس، خرما، انواع کلم، ترب سیاه و شلغم سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین‌های C و K هستند و در کاهش دردهای آرتروزی بسیار موثرند.
تقویت استخوان‌ها با کلسیم و ویتامین D
اما چرا برای کاهش دردهای آرتروزی به مصرف کلسیم اشاره زیادی نمی‌شود؟
و دکتر جعفریان در پاسخ می‌گوید: در این که کلسیم و ویتامین D موجب تقویت ساختار استخوانی و پیشگیری از بروز دردهای مفاصل، استخوان و پوکی استخوان میشود، شکی وجود ندارد. اما درباره آرتروز ما بیشتر با مشکل التهاب مفاصل روبه‌رو هستیم و در کاهش التهاب، مصرف کلسیم نمی‌تواند کمک‌کننده باشد مگر این که شخص مشکلات دیگری از جمله پوکی استخوان و جذب کلسیم به دلیل فقر ویتامین D نیز داشته باشد که در آن صورت علاوه بر بهره‌گیری از نور آفتاب، مصرف مکمل‌های ویتامین D و مکمل کلسیم در کنار مصرف لبنیات کم‌چرب توصیه میشود. البته در مصرف مکمل کلسیم نیز باید به مواردی از جمله وجود مشکلات گوارشی و بیماری‌های کلیوی بویژه سنگ کلیه در شخص نیز توجه کرد.
نکته مهم آن است که از سنین جوانی به فکر اصلاح نوع تغذیه برای مقابله با آرتروز و دیگر مشکلات استخوانی و مفصلی باشیم و با حفظ وزن متعادل، داشتن برنامه تحرکی روزانه و مصرف غذاهای سالم و تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن، احتمال بروز مشکلات استخوانی و مفصلی را به حداقل برسانیم.