سقط جنین به اتمام یافتن غیرمنتظره بارداری در قبل از هفته بیستم بارداری گفته میشود. اگر از دست رفتن جنین به صورت خودخواسته باشد سقط جنین عمدی نام دارد و عوارض بسیاری به دنبال خواهد داشت. جنین هنگام سقط از رحم خارج میشود، اما نمی‌تواند در دنیای خارج زنده بماند. از دست دادن جنین پس از هفته بیستم مرده‌زایی نامیده میشود و دیگر سقط محسوب نمی‌شود.
لک دیدن یا خونریزی مهبلی معمولاً اولین نشانه های سقط جنین هستند. البته به یاد داشته باشید یکی از هر چهار زن باردار در اوایل بارداری خونریزی دارد و لک می بیند، اما نیمی از این بارداری ها به سقط جنین منجر نمی شوند. شاید درد شکمی هم داشته باشید که معمولاً بعد از اولین خونریزی شروع می شود. حتی ممکن است احساس انقباضات شکمی مداوم خفیف یا شدید و یا احساسی شبیه درد پشت خفیف یا فشار در لگن خاصره داشته باشید. اگر درد و خونریزی را با هم دارید، احتمال دوام بارداری شما کمتر می شود.
خونریزی مهبلی یا درد در اوایل بارداری ممکن است ممکن است نشانه بارداری مولار یا بارداری خارج رحمی باشد.
اگر هر کدام از این نشانه ها را داشتید، بلافاصله با دکتر یا ماما تماس بگیرید تا تشخیص دهد آیا مشکل بالقوه است که نیاز به درمان فوری دارد یا خیر. همچنین اگر RH خون شما منفی است، شاید تا دو سه روز بعد از اولین خونریزی نیاز به تزریق گلوبولین مصونیت RH داشته باشید، مگر آنکه پدر فرزندتان نیز RH منفی باشد.
ورزش متوسط، افتادن و زمین خوردن، رابطه جنسی، استرس شغلی، مشاجره با همسر یا تهوع صبحگاهی معمولاً باعث سقط نمی‌شود.
سقط جنین صرفاً راهی بیولوژیک برای اتمام بارداری است که بنا به عامل‌های متعددی چون نقص‌های ژنتیکی نوزاد در حال رشد و واکنش‌های ایمنی بدن مادر به خوبی پیش نرفته و موفق نبوده است.
اگر چه سقط جنین عارضه‌ای شایع در سراسر جهان به شمار می‌رود، عامل‌های متعددی خطر سقط را افزایش می‌دهد:
چه عواملی ریسک سقط جنین را افزایش می دهد؟
سن: بالا بودن سن مادر احتمال سقط را افزایش می‌دهد. دلیل اصلی تاثیر سن مادر بر سقط این است که احتمال وجود نقص ژنتیکی در تخمک و اسپرم پدر در سنین بالا بیشتر است.
میزان ویتامین: کمبود ویتامین D و ویتامین B احتمال سقط را افزایش می‌دهد. ویتامین‌های دیگری مانند ویتامین A الگوی تاثیر معکوس دارد، یعنی زیاد بودن آنها در دوران بارداری خطرناک است. مصرف ویتامین پیش از زایمان و آزمایش دادن برای تعیین سطوح ویتامین‌ها خطر سقط را کمتر می‌کند.
درمان نکردن عدم تعادل‌های تیروئید: هورمون‌های تیروئید بر کل بدن اثر می‌گذارد و میزان هورمون‌های دیگر مانند گونه‌های موثر در بارداری را نیز تغییر می‌دهد. هم پرکاری و هم کم‌کاری تیروئید از عامل‌های خطر سقط جنین به شمار می‌رود.
اضافه وزن یا کمبود وزن: بانوان چاق دارای شاخص توده بدنی BMI سی یا بالاتر بیش از دیگران مستعد سقط هستند. به همین ترتیب بانوان با BMI کمتر از ۱۸ نیز از این خطر در امان نیستند.
سیگار کشیدن یا مصرف الکل: اگر باردار هستید یا قصد باردرای دارید، بهترین زمان است تا سیگار را با داشتن انگیزه‌ای قوی ترک کنید و مصرف الکل را کاهش دهید.
ابتلا به بیماری‌های قابل انتقال از راه رابطه جنسی (STDs): بیماری‌های قابل انتقال از راه رابطه جنسی مانند سفلیس و بعضی گونه‌های هپاتیت ویروسی احتمال سقط را افزایش می‌دهد.
فیبروم رحمی بزرگ: فیبروم رحم به تومورهای خوش‌خیمی گفته میشود که به موازات بالا رفتن سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند. فیبروم به ویژه در صورت بزرگ بودن، وجود در ناحیه‌هایی خاصی از رحم یا شروع به رشد کردن در واکنش به هورمون‌های بارداری عوارض بارداری مانند افزایش خطر سقط جنین را به همراه دارد.
بیماری‌های مزمن: بانوان بارداری مبتلا به بیماری‌های کلیوی، خودایمنی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و دیابت بیش از دیگران در معرض سقط جنین هستند. در صورت ابتلا به هر یک از این ناراحتی‌ها، بارداری پرخطر محسوب میشود و مادر باید به طور مرتب و در فواصل کم به متخصص زنان و زایمان مراجعه کند و تحت نظر باشد.
دارو: پزشکان به بانوان باردار توصیه می‌کنند که از مصرف بعضی داروهای غیرتجویزی مانند مسکن‌های معمولی خودداری کنند.
سموم محیطی: قرار گرفتن در معرض سرب، جیوه، حلال‌های آلی و تابش‌های یونیزه احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد.
فاصله بین بارداری‌ها: چنانچه خانمی در فاصله کمتر از ۶ ماه پس از حاملگی کامل قبلی آبستن شود، احتمال سقط جنین اندکی افزایش می‌یابد. از آنجایی که کم بودن فاصله بین دو بارداری عوارضی مانند زایمان زودرس را در پی دارد، بهتر است مدت بیشتری به رحم استراحت داده شود.
گیاهان سقط آور را بشناسید!
زعفران:
زعفران یکی از معروفترین گیاهان دارویی است که منجر به سقط جنین می شود. باید دقت کرد که زعفران نیز در مقادیر بالا خاصیت سمی دارد وباعث انقباض عضلات میشود.
سنبل ختایی:
سنبل ختایی قاعده اور، شل کننده عضلات و افزایش انقباضات رحم کمک می‌کند.
تخم شوید:
دانه‌های تخم شوید از قدیم در بین زنان ایرانی برای سقط جنین شناخته شده است. این اثر احتمالا به دلیل تحریک هورمون‌هایی که منجر به شروع دوره های قاعدگی و حرکات انقباضی رحم می‌شوند.
پونه:
پونه نیز یکی از گیاهان مؤثر برای شروع سقط جنین است. این گیاه می‌تواند به عنوان یک سم قدرتمند عمل کند و لذا باید با دقت فراوان مصرف شود. هرگز نباید اسانس آن را به صورت خوراکی مصرف کنید.
گلپر:
یکی از معروف ترین گیاهان در طب سنتی برای درمان بیماری های گوارشی به خصوص نفخ محسوب می شود. گلپر، هضم کننده غذا و تقویت کننده معده است. برای بهره بردن از خواص ضدنفخ گلپر، بهتر است یک گرم از پودر دانه های این گیاه را همراه رازیانه بعد از غذا و با آخرین لقمه به اندازه نصف قاشق غذاخوری بخورید. مصرف بیش از ۵گرم گلپر در روز در دوران بارداری به خصوص ۳ ماهه اول باعث سقط جنین می شود.
اویشن:
گیاهی كوهستانی و معطر است كه تنوع زیادی دارد. این گیاه دارای طبیعتی گرم و خشک است وبسیار قاعده اور وسقط کننده میباشد.
زنان باردار باید از خوردن گیاهانی چون پوست ریشه زرشک، بابونه گاوی، پونه معطر، فلوس، کدو تلخ، جعفری فرنگی، سنبل چینی، نعناع کوهی و مینا پرهیز کنند.
از جمله گیاهان سقط اور استفاده از کافئین است خوردن ۲۰۰ میلی گرم کافئین در روز معادل یک یا دو فنجان قهوه، خطر سقط جنین را تا دو برابر افزایش می دهد.
زنان باردار بایستی از خوردن گیاه بولاغ اوتی زعفران، جعفری، غوره، آب غوره، مارچوبه، زیره، سیاه دانه، دارچین، مسهل سیاه دانه وجعفری خودداری نمایند چون ممکن است باعث سقط جنین شود.
برای جلوگیری از سقط جنین چه کنیم؟!
مادران باید تمام آزمایش های گفته شده را انجام دهند. (اگر قبلاً سقط داشته اید) استراحت کنند و فعالیت های بدنی خود را کاهش دهند. از رفت و آمد در محیط های آلوده و همچنین مهد کودک ها خودداری و از افراد سرماخورده دوری کنند. مصرف قرص اسید فولیک ۵ میلی گرم و آسپرین بچه با صلاحدید پزشکشان می تواند به پیشگیری از سقط کمک کند.
تحت کنترل درآوردن عارضه‌های مزمن قبل از بارداری
نگه داشتن وزن در حد سالم
مصرف ویتامین قبل از بارداری شامل فولیک اسید و دیگر ویتامین‌های B
جلوگیری از ابتلا به عفونت‌هایی مانند بیماری‌های قابل انتقال از راه رابطه جنسی یا درمان کردن آنها
ترک کردن سیگار و الکل
مصرف داروهای مورد تایید پزشک
آیا با یکبار سقط، شانس باردار شدن دوباره وجود دارد؟
اگر چه حق دارید نگران احتمال سقط جنین بعدی باشید، اما متخصصان باروری یک مورد از دست دادن بارداری زود هنگام را نشانه وجود مشکلی در شما یا همسرتان تلقی نمی کنند. برخی مراقبت ها بعد از دو سقط جنین متوالی، دستور آزمایشات ژنتیکی و خونی مخصوص می دهند تا منشأ مشکل را پیدا کنند، مخصوصاً اگر بالای ۳۵ سال داشته یا از نظر پزشکی شرایط خاص داشته باشید. در شرایط به خصوص مانند زمانی که در سه ماهه دوم سقط جنین اتفاق می افتد و یا به دلیل ضعف گردنه رحم، زایمان زودرس در اوایل سه ماهه سوم صورت می گیرد، احتمالاً بعد از یک سقط شما را به متخصص زایمان پر خطر ارجاع می دهند تا شرایط حاملگی تان را به دقت بررسی کند.
ماهی هایی که دارای جیوه بالا هستند نیز ،در میان بدترین غذاها هستند که موجب سقط جنین می شود، که زنان باردار باید از آن اجتناب کنند مصرف جیوه در دوران بارداری، می تواند منجر به آسیب مغزی و تاخیر رشد در جنین شود. نمونه ای از این گونه ماهی ها، عبارتند از:کوسه، ماهی دزد دریایی، ماهی خال خالی و ماهی تیلفی. کنسرو تن ماهی، جیوه کمتری نسبت به دیگر ماهی ها دارد، اما بهتر است زنان باردار از آن اجتناب کنند شما همچنین، باید از خوردن انواع ماهی ها به شکل سوشی اجتناب کنید، چون محتوای غنی از جیوه دارند.