در دوران بارداری، شما با دو مساله اساسی در رابطه با غذا خوردن‌تان روبه‌رو هستید: اولا باید مواظب باشید اضافه وزن پیدا نكنید. ثانیا باید به اندازه كافی غذا بخورید تا نوزادتان كمبودی نداشته باشد. درواقع باید به حدی قدرت داشته باشید كه زایمان خسته‌تان نكند و حداقل چند هفته اول را بتوانید به اندازه كافی به نوزادتان شیر دهید. باید برنامه غذایی مناسب و متعادلی را انتخاب كنید و در دام عقاید اشتباه نیفتید. كارشناسان به بعضی سوالات شما در زمینه برنامه غذایی دوران بارداری پاسخ داده‌اند:
۱) آیا هنگامی كه بارداریم باید به جای دو نفر غذا بخوریم؟
در صورتی كه شما یك برنامه غذایی متعادل دارید یعنی از تمام موادغذایی مورد نیاز بدن‌تان به اندازه طبیعی مصرف می‌كنید، هیچ نیازی نیست كه در دوران بارداری برنامه غذایی‌تان را تغییر دهید. اضافه غذا خوردن كار كاملا بیهوده‌ای است. باردار بودن میزان كالری بیشتری را می‌طلبد اما این به آن معنی نیست كه برنامه غذایی‌تان را تغییر دهید. بدن زنان به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده كه می‌توانند فرزند خود را به دنیا بیاورند و طی دوران بارداری، بدن‌شان خود را با این وضعیت هماهنگ می‌كند. به این ترتیب طی اولین بخش از بارداری، شما به خوردن چربی و پروتیین‌ها مبادرت می‌كنید و بدن‌تان این مواد را ذخیره می‌كند. طی این دوران، جنین شما كمی رشد می‌كند، شكل می‌گیرد و اعضای بدنش كم‌كم نمایان می‌شود. طی دومین بخش از بارداری یعنی از ماه پنجم به بعد، بدن شما شروع به مصرف ذخایر بدنی می‌كند.
۲) آیا در دوران بارداری برای جلوگیری از چاق شدن باید از مصرف چربی‌ها خودداری كرد؟
خیر، طی این دوران به هیچ وجه نباید دور چربی‌ها را خط كشید. چربی‌ها مواد ضروری برای ساختن سلول‌ها و سیستم عصبی جنین شما هستند اما آیا گمان می‌كنید باید تمامی انواع چربی‌ها را مصرف كنید؟ چربی‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: چربی‌های مفید كه نمونه مشهور آن امگا ۳ است و چربی‌های مضر كه در كره و محصولات لبنی موجود است. پاسخ این پرسش، آری است. جنین به تمامی انواع چربی‌ها نیاز دارد. هرگز طی دوران بارداری نباید رژیم لاغری بگیرید. البته توصیه هم نمی‌شود به افراط چربی مصرف‌كنید.
۳) آیا خوردن موادغذایی حاوی امگا ۳ طی دوران بارداری مفید است؟
بله، بدن انسان قادر نیست برخی چربی‌ها را تولید كند و به همین دلیل برخی از آنها را از میان موادغذایی بیرون می‌كشد. توصیه می‌شود در دوران بارداری سه بار در هفته از ماهی‌های چرب یا موادغذایی امگا ۳دار استفاده شود. تحقیقات اخیر دانشمندان همچنین نشان داده است كه مصرف موادغذایی سرشار از امگا ۳ از ابتدای بارداری، خطر زایمان زودرس، افزایش فشارخون مادر و چاقی كودك را كاهش می‌دهد.
۴) آیا می‌شود در دوران بارداری از مصرف قندها خودداری كرد؟
دوران بارداری زمان خوبی برای كنار گذاشتن قندها نیست. گلوسیدها از جمله مواد ضروری برای بدن طی تمامی دوران‌ها است. آنها نقش سوزاننده را بازی می‌كنند و چربی‌ها را می‌سوزانند. از سوی دیگر لازم به ذكر است كه جفت همانند یك فیلتر عمل می‌كند و اجازه نمی‌دهد مقدار زیادی قند به جنین برسد. نتیجه آنكه قند خون جنین سه برابر پایین‌تر از قند خون مادر است و در صورتی كه شما قند را از برنامه غذایی‌تان حذف كنید یا مقدار آن را كاهش دهید، جنین شما دچار كاهش قندخون خواهد شد. توجه كنید گرچه قندها نیز به دو دسته خوب و بد، دیر جذب و سریع‌الجذب تقسیم می‌شوند ولی به هر حال جنین شما به هر دو نوع قند نیاز دارد. البته باید دقت كنید كه میزان قند به یك مرتبه در خون بالا نرود. برای حل این مشكل می‌توانید به همراه گلوسیدها، پروتیین نیز مصرف كنید. توصیه می‌شود در طول دوران بارداری میان دو وعده غذایی به هیچ وجه یك نوشیدنی فوق‌العاده شیرین یا یك بسته شكلات نخورید.
۵)آیا خوردن برخی غذاها در دوران بارداری خطرناك است؟
بله، خوردن برخی مواد مشكوك مثل شیر غیرپاستوریزه كه تب مالت می‌آورد، برای جنین خطرناك است. خوردن گوشت نیمه خام یا میوه‌های نارس نیز توصیه نمی‌شود.
در این دوران شما باید به خود و جنین‌تان فكر كنید. قبل از هر غذا دست‌هایتان را بشویید و از میان موادغذایی، بهترین را برگزینید. یك بار در هفته یخچال‌تان را با آب ژاول ضدعفونی كنید. میوه و سبزی‌ها را كاملا بشویید و غذاهای حیوانی را كامل بپزید و آنها را به خوبی گرم كنید.
۶) آیا باید مصرف مواد لبنی را دو برابر كرد؟
بله، چون جنین شما برای ساختن اسكلت كوچكش به كلسیم نیاز دارد و در نتیجه كلسیم خون شما پایین می‌آید ولی نگران نباشید چون ارگان زنانه به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌اند كه این كمبود را جبران می‌كنند. به محض آنكه غده پاراتیرویید كه مسوول میزان كردن فسفر و كلسیم خون ارگان‌ها است متوجه كاهش كلسیم در بدن مادر می‌شود، هورمونی ترشح می‌كند كه ویتامین D می‌سازد. این هورمون میزان جذب ناگهانی كلسیم را بالا می‌برد و در نتیجه به سرعت كلسیم خون مادر بالا می‌رود. این به آن معنی نیست كه یك زن باردار نیاز به مصرف بیشتر موادلبنی ندارد. دو یا سه بار مصرف موادلبنی در روز برای مادر كافی است. عاقلانه‌تر آن است كه از مواد خامه‌دار كه غنی از اسیدهای چرب مفیدند، مصرف كنید.
۷) آیا خوردن مكمل‌های غذایی لازم است؟
مكمل‌های غذایی به درد زنان بارداری می‌خورد كه برنامه غذایی متعادلی ندارند و به جای خوردن این مواد توصیه می‌شود برنامه غذایی‌تان را درست كنید. برخی از افراد نیز چون نمی‌توانند از تمامی مواد مورد نیاز بدن‌شان مصرف كنند، به خوردن مكمل‌ها رو می‌آورند. توصیه می‌شود قبل از مصرف این مكمل‌ها حتما با پزشك مشورت و دوز مشخصی از آنها را مصرف كنید.
۸) آیا خوردن ۵/۱ لیتر آب در روز اجباری است؟
میزان آب مصرفی در زمان‌های متعدد برحسب غذایی كه می‌خورند، میزان فعالیت بدنی و دمای خارج و… متفاوت است. گاهی بدن حتی به بیش از ۵/۱ لیتر آب نیاز دارد. می‌پرسید از كجا متوجه شوید كه به اندازه كافی آب نوشیده‌اید؟ باید بگوییم كه از روی ادرار. تولید ۵/۱ لیتر ادرار در ۲۴ ساعت نشانه آن است كه شما به اندازه كافی آب نوشیده‌اید. هرچند كه شما ادرار خود را اندازه نمی‌گیرید اما همین كه شما چند بار در روز دستشویی بروید، نشانه خوبی است.
۹) آیا برخی غذاها جلوی نقص عضو یا عیب اعضای كودك را می‌گیرند؟
بله. گاهی كمبود ویتامین B باعث به وجود آمدن انواع نقص عضوها در نوزاد می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود مادر طی دوران بارداری از موادغذایی حاوی ویتامین B مثل جگر، زرده تخم‌مرغ، اسفناج، لوبیا سبز، جعفری و… مصرف كند اما توجه داشته باشید كه مصرف این مواد به‌ویژه قبل از بارداری و طی چند هفته اول بارداری مهم است و از سه‌ماهگی به بعد خوردن این گونه مواد از نقص عضو جلوگیری نخواهد كرد.
۱۰) من گیاه‌خوارم. آیا این موضوع به جنین آسیب می‌رساند؟
در صورتی كه شما تنها گوشت را از برنامه غذایی‌تان حذف كرده‌اید ولی از تخم‌مرغ و لبنیات استفاده می‌كنید، مشكلی پیش نمی‌آید اما در صورتی كه شما تمامی محصولات حیوانی را از برنامه غذایی‌تان حذف كرده‌اید، باید حسابگر فوق‌العاده‌ای باشید تا تمامی موادغذایی مورد نیاز به بدن‌تان برسد.
