برای درمان آپنه خواب در کودکان ابتدا باید علت آن شناسایی شود، علت آپنه یا وقفه تنفسی در خواب کودکان می تواند اضافه وزن، سندروم داون یا فلج مغزی، مشکلات دهان، فک یا گلو و یا زبان بزرگ باشد…
آپنه خواب در کودکان به شرایطی گفته می‌شود که تنفس فرد در هنگام خواب قطع می‌شود. این اتفاق معمولا زمانی می‌افتد که مانعی مسیر هوای فوقانی را مسدود می‌کند و به آن آپنه انسدادی خواب گفته می‌شود.
آپنه خواب انسدادی کودکان نوعی اختلال خواب است که در آن تنفس کودک تا حدودی یا به طور کامل و مکرراً در طول خواب دچار توقف می‌شود.
این اختلال می‌تواند سطح اکسیژن بدن را کاهش دهد و خواب سالم و آرام را از کودک بگیرد. اگر آپنه خواب در کودکان درمان نشود منجر به اختلالات یادگیری، رفتاری، و قلبی می‌گردد.
علائم و نشانه‌های آپنه خواب در کودکان
خروپف وقتی که نشانه ای از سندرم آپنه انسدادی خواب (OSAS) است، مشکل ساز می شود. در این وضعیت مجرای هوا مسدود شده و کودک نمی تواند نفس بکشد. بنابراین، کودک بیدار می شود تا نفس بکشد. OSAS منجر به خواب کم کیفیت می شود که می تواند باعث مشکلات عاطفی، مشکلات یادگیری و حتی سردرد شود. وقتی OSAS مزمن می شود، می تواند باعث مشکلات قلبی، فشار خون بالا یا نارسایی رشد شود.
داشتن یک لوزه یا آدنوئید بزرگ می تواند راه هوایی را مسدود کند که منجر به مشکل تنفسی می شود. عوامل دیگری که می توانند OSAS را ایجاد کنند، چاقی، آلرژی و یا آسم هستند. اگرچه به نظر می رسد ریفلاکس معده ارتباط قوی با OSAS داشته باشد، اما هنوز مشخص نشده است که آیا ریفلاکس سبب آپنه می شود یا آپنه موجب ریفلاکس است.
زمانی‌که تنفس متوقف می‌شود، سطح اکسیژن در بدن کاهش و در مقابل کربن‌دی‌اکسید افزایش می‌یابد. این اتفاق معمولا مغز را تحریک می‌کند و کودک از خواب بیدار می‌شود تا مجددا نفس بکشد. اغلب این فرایند بسیار سریع اتفاق می‌افتد و کودک دومرتبه به خواب می‌رود، بدون آنکه حتی بدانید که از خواب بیدار شده است. در افراد مبتلا به آپنه تنفسی این چرخه می‌تواند در طول شب بار‌ها و بار‌ها تکرار شود. بنابراین کسانی که به این اختلال دچار هستند نمی‌توانند به سطوح عمیق و آرام‌تر خواب دست پیدا کنند.
علائم آپنه خواب عبارتند از:
– خروپف، اغلب همراه با مکث، خراس یا تنفس بریده بریده
– بی‌قراری بسیار در خواب و انتخاب وضعیت‌های خواب غیرمعمول
– تنفس سنگین هنگام خواب
– شب ادراری
– خواب آلودگی در طول روز یا مشکلات رفتاری
– راه رفتن در خواب یا ترس‌های شبانه
علاوه بر علائم فوق، از آنجا که برای این کودکان داشتن خواب شبانه راحت دشوار است. احتمال دچار عوارضی نظیر خستگی در طول روز، مشکل در تمرکز و بیش فعالی را نیز تجربه کنند. در نتیجه آپنه خواب در کودکان ممکن است عملکرد بچه‌ها در مدرسه مختل شود. معلمان و سایرین ممکن است فکر کنند که کودک دچار اختلال بیش فعالی، عدم تمرکز یا مشکلات یادگیری است، اما تنها باید آپنه خواب او درمان شود.
علت آپنه خواب در کودکان
هنگام خواب عضلات بدن ما از جمله ماهیچه‌های پشت گلو که راه هوایی را باز نگه می‌دارد، شل می‌شوند. در افراد مبتلا به آپنه خواب این عضلات بیش از حد شل می‌گردند، به طوری‌که مسیر هوا را مسدود می‌کنند. این مشکل به خصوص در کسانی که لوزه یا آدنوئید‌های (بافت‌های ضد باکتری در پشت حفره بینی) بزرگ دارند اتفاق می‌افتد.
عوامل دیگری که می‌توانند باعث آپنه خواب در کودکان شوند عبارتند از:
– سابقه خانوادگی آپنه خواب
– اضافه وزن
– برخی شرایط پزشکی مانند سندروم داون یا فلج مغزی
– مشکلات دهان، فک یا گلو که راه هوایی را باریک می‌کند
– زبان بزرگ که ممکن است به عقب برود و راه هوایی را در طول خواب مسدود کند
درمان آپنه خواب در کودکان
پزشک برای یافتن بهترین گزینه درمانی برای کودک دچار آپنه خواب با والدین کار می‌کند. درمان در این مورد می‌تواند گزینه‌های زیر را شامل باشد:
– دارودرمانی. استروئیدهای موضعی بینی مثل فلوتیکازون (دایمیستا، تسکین دهنده آلرژی فلوناز، ژانس) و بودسوناید (رینوکورت) می‌توانند علایم آپنه خواب را در کودکان دچار موارد خفیف آپنه خواب انسدادی کاهش دهند. برای کودکان مبتلاء به آلرژی، مونتلوکاست (سینگیولر) می‌تواند در صورت کاربرد منفرد یا به همراه استروئیدهای بینی برای تخفیف علایم مفید باشد.
– برداشتن لوزه‌ها و ادنوئیدها. پزشک ممکن است کودک را برای مشورت در مورد خارج کردن لوزه‌ها و ادنوئیدها به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد. عمل ادنوتونسیلکتومی می‌تواند با باز کردن راه هوایی باعث بهبود آپنه خواب انسدادی شود. بر مبنای وضعیت بیماری کودک احتمال تجویز روش‌های دیگر جراحی راه هوایی فوقانی وجود دارد.
– درمان فشار مثبت راه هوایی. در درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) و فشار مثبت راه هوایی دوطرفه (BPAP)، ماشین‌های کوچکی به شکل ملایم هوا را از طریق یک لوله و ماسک متصل به بینی یا بینی و دهان کودک می‌دمند. ماشین فشار هوا را به داخل قسمت پشت گلوی کودک انتقال می‌دهد تا راه هوایی وی را باز نگه دارد. پزشکان اغلب آپنه خواب انسدادی کودکان را با استفاده از درمان فشار مثبت راه هوایی معالجه می‌کنند.
تنظیم کامل ماسک و تجدید تنظیم آن در شرایط رشد کودک می‌تواند به تحمل ماسک مزبور توسط کودک کمک کند.
– دستگاه‌های دهانی. وسایل دهانی مثل دستگاه‌های دندان‌پزشکی یا دهان‌گیره‌ها، باعث حرکت دادن رو به جلو فک و زبان کودک برای باز نگه داشتن راه هوایی می‌شوند. متخصصان دهان و دندان مایو کلینیک استفاده از دستگاه‌های داخل دهان را برای درمان آپنه خواب آزمایش کرده‌اند. صرفاً برخی کودکان از این دستگاه‌ها سود می‌برند.
اقدامات درمانی وقفه تنفسی در خواب کودکان را باید جدی گرفت، زیرا عدم درمان این اختلال می‌تواند مشکلات دیگری را در کودکان به وجود بیاورد. آنها ممکن است در مدرسه دچار مشکل شوند و حتی در معرض خطرات تهدید کننده‌ای مانند سکته مغزی یا بیماری قلبی قرار گیرند.
