نقرس (Gout) یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های ثبت شده در تاریخچه پزشکی است. نقرس یک نوع آرتریت است که باعث درد و ورم مفاصل می شود. این بیماری در اثر تجمع کریستال های اسیداوریک در مفصل ایجاد می گردد. مفصل انگشت شست پا، بیشتر از سایر مفاصل دچار نقرس می شود.
اسیداوریک از تجزیه اسید آمینه پورین موجود در غذاها بوجود می آید. غیر طبیعی شدن اسیداوریک جابجا شده و کریستاله شدن این مواد در مفاصل باعث آرتریت دردناک، سنگ کلیه، بسته شدن مجاری تصفیه کننده کلیه توسط کریستال ها و در نتیجه نارسایی کلیه می شود.
حملات حاد نقرس شامل شروع سریع درد، گرمی، ورم، قرمزی و سوزش مفصل مبتلا به نقرس است.
مفصل انگشت شست پا، بیشتر از سایر مفاصل دچار نقرس می شود.
سایر مفاصلی که می توانند دچار نقرس شوند شامل: قوزک پا، زانو، مچ دست، انگشتان و آرنج دست است.
درد ناشی از نقرس بدون مصرف دارو طی چند ساعت یا چند روز فروکش می کند. در برخی موارد چند هفته طول می کشد.
بیشتر افراد مبتلا به نقرس هر چند مدت یک بار دچار حملات نقرس می شوند.
چاقی و افزایش زیاد وزن خصوصا در سن جوانی، مصرف الکل، فشار خون بالا و بیماری کلیوی خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهند.
چه کسانی دچار نقرس می شوند؟
بیماری نقرس در مردان ۹ برابر شایع تراز زنان است.
در مردان بعد از سن بلوغ بروز می کند و در سن ۷۵ سالگی بیشترین میزان ابتلا را دارد.
در زنان نیز معمولا بعد از یائسگی بروز می کند.
اگر والدین شما مبتلا به نقرس باشند شانس ابتلای شما به این بیماری ۲۰ درصد است.
چاقی و افزایش زیاد وزن خصوصا در سن جوانی، مصرف الکل، فشار خون بالا و بیماری کلیوی خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهند.
برخی داروها و بیماری ها نیز میزان اسیداوریک خون را بالا می برند.
یک بررسی جدید نشان داده است که میزان کم کاری تیروئید در مبتلایان به نقرس زیاد است.
مفصل پایین انگشت شست پا بیشتر از سایر نقاط بدن دچار حمله حاد نقرس می شود. این حملات تکرار می شوند، مگر اینکه نقرس درمان شود.
اگر دچار درد نقرس شدید، نزد پزشک بروید. درد نقرس برای مفاصل، تاندول ها و سایر بافت های بدن مضر است.
تجمع کریستال های اسیداوریک در مفاصل انگشتان دست باعث قرمزی، التهاب، خشکی و درد آنها می شود.
برای کاهش درد در طی حمله نقرس، مفصل مبتلا را استراحت دهید و کاری از آن نکشید.
نقرس همچنین می تواند به مفاصلی مانند زانو و آرنج دست حمله کند.
مطمئن ترین روش تشخیص بیماری نقرس، کشف کریستال های اسیداوریک در مایع مفصلی است.
لذا مایع مفصل ملتهب توسط سرنگ کشیده می شود تا برای مشاهده کریستال های اسیداوریک بررسی گردد.
اگر فردی با مراجعه به پزشک بگوید دچار حملات مکرر درد آرتریت به خصوص در انگشت شست پا و یا قوزک پا و زانو می شود، باید به بیماری نقرس شک کرد.
پزشک همچنین ممکن است یک آزمایش خون برای بیمار بنویسد تا میزان اسیداوریک خون را اندازه گیری کند.
مصرف کافی آب و مایعات از حملات حاد نقرس جلوگیری می کند و خطر تشکیل سنگ کلیه را در بیماران نقرسی کاهش می دهد.
همچنین برای جلوگیری از نقرس باید از مصرف الکل خودداری کرد. الکل خاصیت دیورتیکی (ادرارآوری) دارد و باعث کم آبی بدن و بروز حملات حاد نقرس می شود. همچنین روی سوخت و ساز اسیداوریک مۆثر است و باعث افزایش اسیداوریک خون می شود.
همچنین دفع اسیداوریک را از طریق کلیه ها به خارج بدن آهسته می کند که همراه با کم آبی بدن، باعث رسوب کریستال های اسیداوریک در مفاصل می شود.
تغییر در برنامه غذایی میزان اسیداوریک خون را کم می کند.
از آنجایی که اسیدآمینه پورین در بدن به اسیداوریک تبدیل می شود، باید از مصرف مواد غذایی غنی از پورین خودداری کرد، مثل گوشت قرمز، جگر، قلوه و مغز.
محققان می گویند مصرف گوشت قرمز و غذاهای دریایی مثل ماهی و میگو، خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهند، در حالیکه مصرف شیر و لبنیات خطر ابتلا به نقرس را کم می کنند.
کاهش وزن اضافی در افراد چاق نیز باعث کاهش خطر تکرار حملات نقرس می شود.
برخی داروها باعث کاهش درد و التهاب مفصل ناشی از نقرس می شوند مثل داروهای ضدالتهاب (بروفن)، کلشی سین و کورتون ها.
سایر داروهای نقرس، میزان اسیداوریک خون را کم می کنند و از تجمع اسیداوریک در مفاصل (آرتریت نقرسی)، کلیه ها (سنگ کلیه) و سایر بافت ها و بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می کند.
داروهای مناسب را پزشک متخصص برای درمان بیماری شما تجویز خواهد کرد.
نقرس با چه فاکتورهایی در ارتباط است؟
عوامل زیادی خطر ابتلا به بیماری نقرس را افزایش می دهند که در اینجا می خواهیم مهم ترین آنها را برای شما بازگو کنیم.
۱- سن و سال
در حالی که نقرس می تواند همه افراد در تمام سنین را تحت تاثیر قرار دهد، شیوع قابل توجهی در سنین ۴۵ سالگی و بالاتر دارد. در حقیقت خطر ابتلا به نقرس با افزایش سن افزایش پیدا می کند.
شاید یکی از دلایل آن، کاهش عملکرد کلیه ها در سنین بالا باشد که می تواند میزان تجمع اسید اوریک در بدن را افزایش دهد، و یا شاید علت آن، مصرف برخی داروها توسط افراد مسن باشد که میزان تجمع اسید اوریک در بدن را افزایش می دهند.
۲- جنسیت
اگرچه هم خانم ها و هم آقایان در معرض خطر ابتلا به نقرس قرار دارند، اما این بیماری در آقایان شایع تر است. حتی سن ابتلا به نقرس در آقایان پایین تر از خانم ها می باشد، برای مثال آقایان در سنین نوجوانی به دلیل افزایش بیشتر سطح اسید اوریک بدن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نقرس نسبت به خانم های هم سن و سال خود قرار دارند.
از طرفی بررسی ها نشان داده هورمون استروژن نقشی محافظتی در مقابل ابتلای به نقرس در خانم ها دارد. پس بدین ترتیب خطر این بیماری در خانم ها بعد از یائسگی به دلیل کاهش میزان این هورمون، افزایش خواهد یافت.
۳- داروهای مصرفی
مصرف برخی داروها شانس ابتلا به نقرس را در افراد افزایش می دهد، مانند برخی دیورتیک ها، آسپیرین بچه و داروهایی که بعد از پیوند عضو مصرف می شوند، مانند سیکلوسپورین.
اما با این همه باید گفت مصرف این داروها با هدف درمانی خاص و مهم توصیه شده است و بدون مشورت با پزشک هرگز نباید مصرف آنها قطع شود.
شیوع نقرس در افراد مبتلا به دیابت نوع دو به طور قابل توجهی بالاتر از افراد سالم است. در حقیقت ارتباط بین نقرس و دیابت، یک ارتباط دو طرفه است، یعنی نقرس نیز خطر ابتلا به دیابت را بالا می برد
برخی بیماری ها هم با نقرس در ارتباط اند
برخی بیماری ها خطر ابتلا به نقرس را در افراد بالا می برند.
افراد مبتلا به تومورهای بدخیم که تحت درمان هستند، در معرض خطر افزایش سطح اسید اوریک بدن قرار دارند که خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهد.
ارتباط دیابت و نقرس
شیوع نقرس در افراد مبتلا به دیابت نوع دو به طور قابل توجهی بالاتر از افراد سالم است. در حقیقت ارتباط بین نقرس و دیابت، یک ارتباط دو طرفه است، یعنی نقرس نیز خطر ابتلا به دیابت را بالا می برد.
اگرچه علامت اصلی نقرس، التهاب و درد شدید مفاصل است، اما همانطور که می دانید این بیماری از یک اختلال متابولیکی که آن هم افزایش سطح اسید اوریک بدن است ناشی می شود.
بنابراین نقرس با چاقی، فشار خون بالا و سندرم متابولیک در ارتباط است و این خود خطر بیماری های قلبی عروقی و حتی خطر مرگ و میر را بالا می برد.
علت های متعددی برای ارتباط بین دیابت نوع ۲ و بیماری نقرس وجود دارد.
لازم به ذکر است که این بیماری ها، هر دو یک نوع اختلال متابولیکی هستند. از طرفی ارتباط بین افزایش سطح اسید اوریک و دیابت نوع ۲ را می توان به عملکرد کلیه ها، مقاومت به انسولین و تاثیر افزایش ترشح انسولین بر کلیه مربوط دانست.
بد نیست بدانید دیابت و مقاومت به انسولین نقش مهمی در کاهش عملکرد کلیه و افزایش خطر نقرس بر عهده دارد.
ارتباط بیماری های تیروئید و نقرس
مطالعات بسیاری شیوع بالای نقرس در افراد مبتلا به هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید) را نشان داده اند. در حقیقت کم کاری تیروئید را می توان یکی از عوامل خطر و شروع کننده نقرس در نظر گرفت.
همچنین شواهد بسیاری افزایش سطح اسید اوریک بدن در اثر ابتلا به هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) را نشان داده اند.
نقرس خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد
بر اساس بررسی های موجود، نقرس و داروهای درمان کننده نقرس خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را تا حدود ۲۶ درصد افزایش می دهند.
این ارتباط را می توان هم به شیوع بالای چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت و سندروم متابولیک ربط داد و هم به تاثیری که داروهای نقرس بر سلامت قلبی عروقی دارند که داروهای مسکن ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAID) هستند.
نقرسی ها چه بخورند و چه نخورند؟
گوشت، امعا و احشای حیوانات: فراموش کنید
برای افرادی که دچار نقرس هستند مصرف کله‌پاچه، امعا و احشای حیوانات مانند جگر، دل و قلوه، مغز، زبان، سیرابی و همچنین گوشت آهو، گوشت اردک، گوشت کبوتر، آبِ گوشت، سوسیس و کالباس، گوشت‌های دودی و کلا گوشت قرمز توصیه نمی‌شود.
دلیل: بدن، مواد غذایی سرشار از پورین را به اسیداوریک تبدیل می‌کند. این ماده نیز باعث افزایش حملات نقرس می‌شود. اسید اوریک ماده‌ای است که باعث تجزیه‌ی هسته‌ی سلول‌های موجود در برخی مواد غذایی می‌شود. کلیه‌ها اسیداوریک را از بدن دفع می‌کنند؛ اما زمانی که این ترکیب در خون بیش از اندازه باشد به صورت کریستال‌هایی در مفاصل تجمع پیدا می‌کند و باعث التهاب می‌شود که به آن حملات نقرس می‌گویند.
چه باید کرد؟ مصرف گوشت را به روزانه ۱۵۰ گرم محدود کنید و تا حد امکان از گوشت سفید (گوشت پرندگان) استفاده کنید.
ماهی آزاد، ماهی ساردین: سرشار از پورین
ماهی‌هایی مانند ماهی آزاد، ماهی ساردین، ماهی کولی، ماکرو، قزل‌آلا، میگو، تخم ماهی (اشپل ماهی) و غیره جزو مواد غذایی سرشار پورین هستند که میزان اسیداوریک خون را افزایش می‌دهند. برای همین مصرف آنها برای افرادی که از نقرس رنج می‌برند توصیه نمی‌شود.
چه باید کرد؟ بهتر است از ماهی‌های سفید استفاده کنید.
آب سالم‌ترین نوشیدنی است. آب شیر، آب معدنی، انواع جوشانده‌ها و غیره
مناسب است. توصیه می‌کنیم روزانه بین ۵ تا ۸ لیوان آب بنوشید چون خطر حملات نقرس را کاهش می‌دهد. توجه داشته باشید که ارتباط زیادی بین دهیدراته شدن یعنی کم آبی بدن و افزایش خطر حمله‌ی نقرس وجود دارد.
نوشیدنی‌های الکلی: بدن در آمپاس
آب جو حتی آن‌هایی که بدون الکل‌اند سرشار از پورین هستند. نوشیدنی‌های الکلی حاوی اتانول می‌باشند که اوریسمی را بالا می‌برند. اوریسمی میزان اسید اوریک موجود در خون است که در حالت عادی باید کمتر از ۶ میلی‌گرم در لیتر باشد. زمانی که این میزان به بالای ۷ میلی‌گرم در لیتر برسد اسیداوریک به شکل کریستال‌هایی در آمده و باعث نقرس می‌شود. نوشیدنی‌های الکلی باعث نوسانات شدید در اوریسمی شده که به حملات نقرس منجر می‌شود. الکل سرشار از میزان زیادی پورین می‌باشد که در متابولیسم اسید اوریک تأثیر منفی می‌گذارد. برای همین توصیه می‌شود از مصرف این نوشیدنی‌ها خودداری کنید.
آب‌میوه‌ها، نوشیدنی‌های گازدار: آب را دریابید!
آب سالم‌ترین نوشیدنی است. آب شیر، آب معدنی، انواع جوشانده‌ها و غیره مناسب است. توصیه می‌کنیم روزانه بین ۵ تا ۸ لیوان آب بنوشید چون خطر حملات نقرس را کاهش می‌دهد. توجه داشته باشید که ارتباط زیادی بین دهیدراته شدن یعنی کم آبی بدن و افزایش خطر حمله‌ی نقرس وجود دارد.
حواستان باشد نوشیدنی‌های شیرین یعنی نوشیدنی‌های حاوی فروکتوز مانند سوداها یا نوشابه‌های گازدار و غیره دردسرساز هستند. چون قند میزان اسید اوریک را بالا می‌برد. توجه داشته باشید که فروکتوز همچنین در آب میوه‌ها (آب سیب، آب انگور، آب پرتقال و غیره) وجود دارد. اگر از نقرس رنج می‌برید در مصرف این نوشیدنی‌ها نیز احتیاط کنید.
توجه داشته باشید که مصرف قهوه نیز می‌تواند باعث تشدید این بیماری شود.
سبزیجات را دریابید
بهترین شیوه برای مقابله با این مشکل رعایت بهداشت غذایی و پرهیز از زیاده‌روی می‌باشد. باید از ایجاد تغییر و نوسان در میزان اسیداوریک خون و افزایش اوریسمی جلوگیری کرد. این دو مشکل به دلیل مصرف زیاد مواد غذایی حیوانی مانند گوشت و غیره رخ می‌دهد که سرشار از پورین هستند و میزان اسیداوریک خون را افزایش می‌دهند. خوشبختانه مواد غذایی غیر حیوانی و گیاهی چنین خاصیتی ندارند و به سلامتی کمک زیادی می‌کنند.
گوجه‌فرنگی و دیگر منابع ویتامین C
نتایج پژوهشی که به مدت دو هفته در دانشگاه تافتز انجام شده است نشان می‌دهد اسید اوریک بیمارانی که روزانه دو پیاله سوپ گاسپاچو (سوپ سرد اسپانیایی) حاوی گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای و منابع غذایی دیگر ویتامین C مصرف می‌کنند به میزان ۱۸ درصد (در آقایان) و ۸ درصد (در خانم‌ها) کاهش پیدا می‌کند. این مواد غذایی همچنین سرشار از لیکوپن (آنتی‌اکسیدان موجود در میوه‌ها و سبزیجات قرمز) هستند که میزان اسیداوریک را کاهش می‌دهد.
توصیه می‌کنیم روزانه حداقل ۷۲ میلی گرم ویتامین C مصرف کنید که معادل دو فنجان سوپ گاسپاچو، یک عدد پرتقال یا نصف فلفل دلمه ای است.
آلبالو، گیلاس، بلوبری، توت فرنگی
نتایج پژوهشی که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شد نشان می‌دهد اسید اوریک خانم‌هایی که دو سهم غذایی یعنی معادل حدود یک و نیم فنجان گیلاس یا آلبالو مصرف می‌کنند به طور قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند. محققان به این نتیجه رسیدند که این میوه همچنین باعث کاهش میزان التهاب بدن نیز می‌شود. بلوبری و توت‌فرنگی نیز همین خاصیت و تأثیر را دارند. توصیه می‌کنیم که روزانه یک و نیم فنجان از این میوه‌ها میل کنید.
آناناس
آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است که باعث کاهش درد و التهاب‌های ناشی از حملات نقرس می‌شود. توجه داشته باشید میزان بروملین موجود در آناناس متناسب با رسیدگی و مدت زمان برخورداری از آفتاب در میوه متفاوت است. توصیه می‌کنیم در حین حمله‌ی نقرس روزانه نصف فنجان آناناس میل کنید. تجمع بروملین در ساقه‌ی میوه بیشتر است. البته می‌توانید از مکمل بروملین نیز استفاده کنید. توصیه می‌کنیم با پزشک مشورت کرده و اگر لازم بود مکمل میل کنید. این مکمل‌ها معمولاً روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم و دو مرتبه در روز (بین غذا) مصرف می‌شوند.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
